Günter Grass noemt Griekenland ‘Europa’s schande’ in nieuw gedicht

Günter Grass heeft een nieuw gedicht geschreven waarin hij de behandeling van Griekenland door Europa op de korrel neemt.

Bijna twee maanden na zijn kritisch gedicht over Israël gaat de Nobelprijswinnaar voor Literatuur in nieuwe verzen hard tekeer tegen de Europese aanpak van Griekenland. Het gedicht, dat in de Süddeutsche Zeitung verschijnt, draagt de titel “Europas Schande”.

Grass (84) klaagt erin dat Griekenland “als schuldenaar naakt aan de schandpaal wordt genageld” en “als sloopwaarde wordt getaxeerd”. Het is een “rechteloos land dat door de betweter de buikriem wordt aangehaald”.

Europa geeft Griekenland de gifbeker

Het gedicht bestaat uit telkens tweedelige strofen. Grass spreekt Europa rechtstreeks aan. Het begint met de regels “Dem Chaos nah, weil dem Markt nicht gerecht, bist fern Du dem Land, das die Wiege Dir lieh”. Griekenland wordt “afgemaakt”: “Als Schuldner nackt an den Pranger gestellt, leidet ein Land, dem Dank zu schulden Dir Redensart war”.

De auteur beklaagt Griekenland dat tot armoede is veroordeeld, een “nog nauwelijks aanvaard land”. Europa beschuldigt hij ervan het land de gifbeker te hebben gegeven: “Sauf endlich, sauf! schreien der Kommissare Claqueure, doch zornig gibt Sokrates Dir den Becher randvoll zurück”, schrijft Grass in een verwijzing naar de Griekse filosoof Socrates, die na een doodvonnis de gifbeker had geleegd.

Grass pakt ook de Duitse bezetting van Griekenland in de Tweede Wereldoorlog aan: degenen die met wapengeweld het land hebben overvallen, “trugen zur Uniform Hölderlin im Tornister”. Tot slot waarschuwt de dichter Europa voor een vervloeking door de goden en voorspelt: “Geistlos verkümmern wirst Du ohne das Land, dessen Geist Dich, Europa erdachte”.

Israël gevaar voor de wereldvrede

In het begin april eveneens in de Süddeutsche Zeitung gepubliceerde gedicht “Was gesagt werden muss” had Grass Israël ervan beschuldigd als atoommacht de wereldvrede in gevaar te brengen. Iran wordt door een nucleaire first strike van Israël bedreigd, die het Iraanse volk kan uitroeien.

Het gedicht lokte internationaal verontwaardiging uit waarbij Grass onder meer werd beschuldigd van antisemitisch gedrag. Israël verklaarde de auteur inmiddels tot persona non grata.

Günter Grass werd met zijn roman “Die Blechtrommel” (1959) wereldbekend. In 1999 ontving hij de Nobelprijs voor Literatuur. Grass werd lange tijd als het moreel geweten van Duitsland beschouwd.

Door zijn latere bekentenis (2006 in zijn autobiografische werk “Beim Häuten der Zwiebel”), dat hij kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog bij de Waffen-SS was, zou hij veel van zijn morele geloofwaardigheid verloren hebben. (Belga/MS)