Zowel N-VA als SP.A biedt zich aan als ‘betere regeringspartner’ dan Groen-Ecolo

Achter de schermen komt de formatie stilaan weer op gang. ‘Zonder de koning kan het misschien wél lukken.’

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez, sinds kort ook bekend als voorzitter van amateurvoetbalploeg Francs Borains, is dan toch bereid om wat sneller te spreken over de regeringsvorming. In juni al, niet pas in september. De drooglegging van de volmachten van de regering-Wilmès zagen de poten weg van de zetel waar de Henegouwer comfortabel in zat.

Dat werd eens te meer duidelijk toen niet alleen de oppositiepartijen, maar ook regeringspartij CD&V liet verstaan dat het in juni welletjes is geweest met de bijzondere machten voor regering die steunt op 38 zetels van de 150. Na de zomer wil voorzitter Joachim Coens een volwaardige regering.

Onder de waterlijn zijn er al een tijdje contacten aan de gang. Voorzichtig wordt er geprobeerd om het trauma van half maart weg te spoelen. De gesprekken zijn nog voorbarig en vol onzekerheden. Maar alvast de N-VA wil doen uitschijnen dat het haar menens is om in te breken in de federale regering.

Met nieuwsgierigheid kijken de Vlaams-nationalisten naar de toespraken op 1 mei. Hoe hard zal de Waalse socialistische vakbond uithalen naar de N-VA? En vooral: wat zegt PS-voorzitter Paul Magnette zelf?

Al moet er niet te veel waarde worden gehecht aan de rode gebalde vuist. Het politieke geheugen is kort, zeker in deze turbulente tijden. Met een veel geruster gemoed kijkt de N-VA naar de SP.A van Conner Rousseau. De entente duurt voort.

Rousseau zelf wilde alvast niet op Bouchez wachten en gooide al wat lijntjes uit. Naar wie hij ze gooide en hoe stevig de lijnen zijn, is minder duidelijk.

Toch tekent er zich stilaan een patroon af dat de N-VA en de Vlaamse socialisten verbindt. Beide partijen stellen zich meer dan ooit op als een meer betrouwbare partner dan de groenen. Er wordt bijvoorbeeld gewezen naar de uithaal van de Waalse regeringspartij Ecolo naar de beslissingen van de Veiligheidsraad eerder deze week. De Veiligheidsraad waar ook hun minister-president Elio Di Rupo (PS) deel van uitmaakt.

‘Overal waar we met de groenen besturen is het miserie’, klinkt het ook aan Nederlandstalige kant. In het parlement ergeren de roden zich eveneens blauw aan groen. De bijwijlen ingehouden kritiek op de minderheidsregering doet hier en daar vermoeden dat de groenen de regering-Wilmès willen uitbreiden. ‘Ze oefenen nu al met regeringkje spelen’, luidt het geringschattend.

De stemming over de voordracht van gewezen Ecolo-voorzitter Zakia Khattabi als rechter van het Grondwettelijk Hof op 15 mei wordt een nieuwe lakmoesproef.

Hof buitenspel

Of de Vlaamse regeringspartijen CD&V en Open VLD staan te springen voor zo’n scenario valt nog te betwijfelen. Het valt wel op dat de CD&V de Vlaamse meerderheid (en dus de aanwezigheid van de N-VA) niet meer zo prominent benadrukt als voorheen. ‘Dat zijn niet de vragen die er nu toe doen’, dixit Coens. Bij Open VLD wordt het dan weer eind mei pas duidelijk of Bart Tommelein dan wel Egbert Lachaert de fakkel van Gwendolyn Rutten overneemt.

De eeuwige vraag is waarom N-VA en PS elkaar nu wel zouden vinden. Aan de vooravond van de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog lukte het niet. Magnette zit nog altijd stevig op zijn stoel en legt zelfs meer nadruk op donkerrode voorstellen. ‘Ik hoop dat degenen die zeggen dat we te veel uitgeven aan de sociale zekerheid van discours veranderen’, zegt hij donderdag aan Sudpresse. ‘Het probleem is dat sommigen niet of niet genoeg bijdragen.’

Voorlopig hebben Paul Magnette en zijn N-VA-evenknie Bart De Wever nog niet gesproken met elkaar. Maar dat kan snel veranderen. Een mogelijk voordeel is dat het Paleis voorlopig buitenspel staat. Zolang Wilmès in het zadel blijft, is er geen sprake van een nieuwe stoet aan informateurs en koninklijk opdrachthouders.

Zelfs wanneer de eerste minister alsnog het vertrouwen zou verliezen in juni, moet ze niet meteen naar de koning, benadrukt grondwetspecialist Toon Moonen (UGent) op Twitter. ‘De grondwetgever wou een regering in die situatie wat ruimte geven om het vertrouwen te herstellen.’ Dat biedt mogelijkheden.

‘Zonder de koning kan het misschien wél lukken’, zegt een hoge bron. Maar voor optimisme is het nog veel te vroeg. Geen koning betekent ook geen regisseur, en daarom een chaotisch spektakel. Oproepen vanwege De Wever om een Vlaams front tegen ‘de PS en Ecolo’ vormen helpen ook al niet. Binnen de N-VA zijn er trouwens heel wat mensen die niét staan te springen voor regeringsdeelname. ‘Na alles wat er al is gebeurd, is dat nogal logisch.’