Johan Danen (Groen)

‘Willen we een Chinees of een Vlaams energienet?’

Johan Danen (Groen) Vlaams parlementslid voor Groen

Geeft Vlaanderen 14% van zijn energiedistributie in handen van een Chinees staatsbedrijf? Dat is de vraag waar 236 Vlaamse gemeenten over moeten beslissen deze maand. Maar door ons elektriciteitsnet aan China toe te vertrouwen riskeert er elk jaar 40 miljoen euro van Vlaanderen naar China te verdwijnen – via onze energiefactuur. Het zou dus beter zijn om het energienetwerk in eigen handen te houden, zeggen Johan Danen en Ingrid Pira van Groen.

Op 3 oktober zijn de gemeenten uitgenodigd voor een bijzondere algemene vergadering van distributienetbeheerder Eandis Assets. Daar moeten ze stemmen over een kapitaalinjectie van 830 miljoen euro waardoor 14% van de lokale energiedistributie in handen valt van een Chinees staatsbedrijf – het tweede grootste bedrijf ter wereld.

Dat de gemeenteraden in Vlaanderen op een drafje een internationaal contract vol juridische spitsvondigheden voorgeschoteld krijgen is het rechtstreeks gevolg van het nieuwe decreet dat de regering-Bourgeois met N-VA, Open VLD en CD&V heeft gestemd. Dat decreet op intergemeentelijke samenwerking zette de deur open voor de inbreng van buitenlands kapitaal.

Goed voor ons land?

Nochtans verdient dit dossier een breder democratisch debat. Is het goed voor Vlaanderen dat een machtige Chinese wereldspeler zo’n strategische plek verovert in ons energielandschap? Is dat in ons nationaal belang? De beslissingen die Vlaanderen vandaag neemt over de energiesector hebben immers gevolgen voor de volgende decennia. Eandis zal een sleutelrol spelen in de overgang naar hernieuwbare energie. Zo bepaalt die als beheerder van het distributienet hoe eventuele smartgrids er zullen uitzien, of het netwerk eerder centraal of decentraal wordt beheerd. Cruciale beslissingen over de controle over ons energienetwerk dus.

‘Willen we een Chinees of een Vlaams energienet?’

En het elektriciteitsnet wordt steeds strategischer. Het belang van olie zal de komende decennia afnemen. De samenleving wordt meer en meer geelektrificeerd. Steeds meer toepassingen maken gebruik van elektriciteit – denken we maar aan auto’s, en warmtepompen die onze huizen en bedrijven zullen verwarmen. Er liggen ook gigantische opportuniteiten wanneer de kerncentrales zullen sluiten. Bovendien is er een strijd bezig rond het Internet of Energy. Energienetwerken die elektriciteit over steeds grotere afstanden weten te vervoeren. Wil de regering Bourgeois dit echt in handen geven van een Chinees staatsbedrijf?

Nu hebben we niets tegen China. Maar het is nogal evident dat dat bedrijf andere belangen voor ogen heeft dan dat Vlaamse gemeenten of burgers. Een buitenlandse partner zal altijd focussen op de opbrengsten, eerder dan op de dienstverlening aan de Vlaamse gezinnen. Het risico is reëel dat de Chinezen enkel op winst of hun eigen strategische belangen uit zijn. Daardoor kunnen jaarlijks tientallen miljoenen van onze energiefactuur naar Peking verdwijnen. Het is een slechte deal op zich, omdat de Chinezen meer macht verwerven dan hun aandeel van 14% door de put optie die ze bedongen.

Eigen energienet

Groen stelt voor om het energienet in handen van de Vlamingen te geven, zodat we zelf kunnen beslissen over onze energietoekomst. Elektriciteit- en aardgasleidingen zijn publieke basisinfrastructuur. Dat zijn leidingen die mensen voor hun deur hebben lopen. Mensen zijn echt wel bereid om daarin te investeren, als ze tenminste de kans krijgen.

‘Heeft de regering van Geert Bourgeois de alternatieven wel grondig onderzocht?’

Dat kan door middel van een inbreng van de Vlaamse overheid. Ons waterleidingsnetwerk en ons wegennet zijn toch ook in publieke handen. De oprichting van een coöperatief fonds of de opening van een obligatielening waarop burgers vrijwillig kunnen intekenen behoren ook tot de mogelijkheden. Zo kunnen burgers nauwer inspraak krijgen en meedoen met de energietransitie. In heel Duitsland betrekt een distributienet voor zo’n publieke dienst de burger, mét zijn kapitaal. Bürgerenergie noemen onze oosterburen dat.

Maar de regering-Bourgeois heeft dergelijke alternatieven niet grondig onderzocht. Nochtans was dat ook het advies van zowel de SERV als de VREG toen Groen in 2013 haar ontwerpdecreet indiende voor de oprichting van een Vlaams Energiedistributienetbedrijf.

Wat we zelf doen, doen we beter

Waarom heeft de Vlaamse regering de claim ‘Wat we zelf doen, doen we beter’ hier niet in de praktijk omgezet? Het decreet dat de Chinese inbreng mogelijk maakt, maakt het net moeilijk om echte alternatieven een kans te geven. Creatieve oplossingen – of zelfs conservatieve – worden in de kiem gesmoord. Jammer, doodjammer.

De regering van N-VA, Open VLD en CD&V schoof liever de hete aardappel door naar 236 gemeenteraden. Zo zullen ook de gemeenteraden van de allerkleinste gemeenten moeten oordelen over een internationaal contract vol juridische spitsvondigheden met de Chinese energiereus. Het protest van de gemeenten is vooral een protest tegen de contouren van dit decreet, dat de lokale besturen met de risico’s opzadelt omwille van slecht politiek denkwerk vanuit de meerderheid.

En de regering-Bourgeois kijkt de andere kant op.

Nu het bestuurscollege van Gent op de rem gaat staan, krijgen alle overheden een nieuwe kans om de alternatieven alsnog grondig te onderzoeken. De Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open VLD moet die kans grijpen. Want partnerschappen in zo’n strategische sectoren zoals het electriciteitsnet verdienen beter dan op een drafje afgehandeld te worden.

Johan Danen en Ingrid Pira zetelen voor Groen in het Vlaams parlement.

Lees ook het coververhaal van Knack van deze week: Chinezen kopen onze bedrijven: wat zijn ze van plan?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content