‘Wie heeft wie bedrogen in het dossier van de F-35?’

‘Met wat nu onweerlegbaar geweten is over de miskoop zou geen enkele burger de levering ervan aanvaarden’, schrijft gewezen strafrechter Walter De Smedt over de vervanging van de F-16 gevechtsvliegtuigen.

Er was echt geen parlementair onderzoek voor nodig om te weten of er wat mis is met de aankoop van de eeuw, de door defensieminister Steven Vandeput (N-VA) voorbereide aankoop van 34 F-35 gevechtsvliegtuigen die 4 miljard euro gaat kosten. Volgens de officiële en niet officiële maar deskundige rapporten is dat zo goed als weggesmeten geld: het toestel doorstaat de duurzaamheidstests niet, het basisframe vertoont scheurtjes en breuken, de beloofde levensduur is onhaalbaar, het computersysteem kan gemakkelijk gehackt worden, het wapensysteem schiet verkeerd en levert gevaar op voor eigen troepen, sinds het begin van de testfase werden al 941 mankementen vastgesteld . Welke Belg zou een toestel met dergelijke, koopvernietigende gebreken, toch aanvaarden? Wie heeft wie bedrogen en moeten wij dat dan blijven doen?

Dat de F-35 een miskoop is kan niet meer worden betwist. Uit het verslag van het Amerikaanse congres blijkt dat, zestien jaar na de aanbesteding, het vliegtuig nog 111 ernstige tekortkomingen heeft met betrekking tot de veiligheid of een andere kritische vereiste: zoals kolonel op rust Pierre Therie in zijn opinie op Knack.be vorige zomer terecht stelde zijn dat geen kinderziektes meer. Dat die ernstige tekortkomingen met de veiligheid te maken hebben, opent een nieuw debat over de operationele verantwoordelijkheid voor de aanwending van het ding: wie gaat de verantwoordelijkheid nemen om onze piloten er te laten mee vliegen? Wat is het verschil met de beslissing van Boeing om de 737 MAX aan de grond te houden? Zelfs president Donald Trump bevestigde daarvoor de maatregel ‘omdat de veiligheid van het Amerikaanse volk van het grootste belang is’.

Verantwoordelijkheid

Of er bij de toetsing van de ministeriële verantwoordelijkheid door het parlement al of niet werd gelogen doet er niet meer toe: de vraag is nu of wij er moeten blijven over liegen. De miskoop van deze eeuw brengt deze van de vorige in herinnering: de miskoop van de Starfighter, de als ‘one-O-four‘ gekende bemande raket op wielen. Ook dat debat kende twee facetten, enerzijds de corruptie, gekend als ‘de Lockheed-affaire’, en anderzijds dat over het neerstorten van de vliegtuigen. In Duitsland stortten er van de 292, enkele neer met de dood van 115 piloten tot gevolg, maar ook in België zijn er van de 112 aangekochte 33 neergestort. Gezien de nu reeds gekende mankementen die duidelijk geen kinderziektes meer zijn, is het daarom de vraag of hetzelfde scenario zich niet gaat herhalen, meer nog, of het niet voorzienbaar erger gaat worden.

Welke defensieminister gaat de beslissing nemen om dergelijk voorzien risico te nemen, welke korpsoverste zal zijn piloten met dat gevaar, ook voor de eigen bevolking bij inzet bij de verdediging van het luchtruim en van de grondtroepen in een ander theater, de lucht in sturen? Het éne element doet denken aan misbruik van vennootschapsgelden, de vier miljard euro die de vennootschap België er voor uitgeeft, het andere element neigt naar schuldig verzuim.

Raket op wielen

Met wat nu onweerlegbaar geweten is over de miskoop zou geen enkele burger de levering ervan aanvaarden. Dat was reeds het geval met het andere facet van het debat: zoals de one-o-four is de F-35 een raket op wielen, een drager van atoomwapens. In afwachting dat dergelijke bemande raketten definitief vervangen zullen zijn door onbemande drones, en dat zal wellicht gebeuren nog voor de F-35 ooit echt operationeel zal zijn, blijft de meest fundamentele vraag van het gehele debat of wij wel atoomwapens in het ‘soevereine Vlaanderen’ moeten instaleren.

In het debat over het Marakesh-pact stelde de N-VA dat Vlaanderen er zich moest tegen verzetten omdat de eigen soevereiniteit er door bedreigd werd. Toch was de N-VA-minister van Defensie voorstander van de plaatsing van de nieuwe atoomraketten op wielen op eigen bodem, meer nog, van de offensieve inzet ervan bij de eerste momenten van een conflict. Welke macht was en is in staat een politieke partij die de vertegenwoordiger wil zijn van de Vlaamse Volksbeweging te doen vergeten wat in Flanders Fields en bij vele Vlamingen in de ziel staat gegrift: Nooit meer Oorlog. President Dwight D. Eisenhouwer had er in zijn afscheidsrede aan de Natie voor gewaarschuwd: het gevaar van het militair-industrieel complex zal blijven bestaan. Hoe groot dat gevaar nu is, wordt erg duidelijk door de miskoop van de eeuw aangetoond: er is geen enkele, noch een inhoudelijke, noch een historische, noch een verstandelijke reden om de levering van die dingen te aanvaarden.

Geen nepgeld

In januari 2005 reed de N-VA met twaalf kleine vrachtwagens, volgeladen met 226 miljoen nepbriefjes van 50 euro, van aan het Barricadenplein in Brussel naar de scheepslift van Strépy-Thieu. Met die actie wees de partij op de financiële transfers van Vlaanderen naar Wallonië en eiste deze te vervangen door ‘een echte solidariteit’. Ditmaal gaat het om 4 miljard echt geld. Aan de klassieke verdeelsleutel 60/40 is dat ontzettend veel geld dat de Vlaamse begroting een flink saldo kan bezorgen. En toch zullen alle rode, groene en gele hesjes de vier miljard moeten ophoesten: dat is heel wat meer dan wat door gelijk welke toekomstige loonsverhoging kan goed gemaakt worden.