Weg met polarisering: leve de grijsheid

© iStock

Of het nu gaat over zwarte pieten, feministen of de Septemberverklaring, we hebben onze mening klaar en die is meestal zwart of wit. Maar daarop klinkt steeds meer kritiek: weg met de polarisering, grijs is ook wel lekker.

Wie zich wil laten gelden op Twitter, van havenarbeider tot staatssecretaris, weet wat hem te doen staat: zo fel mogelijk uit de hoek komen in 140 tekens, de harde woorden niet schuwen en vooral een duidelijke (lees: zwart-witte) stelling innemen. Met wat geluk (of in het geval van de staatssecretaris: sowieso) pikken de reguliere media het op en gaat de bal aan het rollen. Polariseren, iedereen kan het leren. Maar net nu Jan met de pet die techniek onder de knie begint te krijgen, klinkt de tegenwind steeds luider. Nuanceren, iedereen kan het leren. Aan de universiteit van Utrecht nam een aantal studenten vorig jaar het heft in handen met de campagne Dare to be Grey. ‘We zaten toen in volle vluchtelingencrisis en daarrond werden zeer heftige debatten gevoerd, soms kwam er zelfs geweld bij kijken’, vertelt medeoprichter Edwin Van de Scheur. ‘Zulke polarisering brengt op termijn blijvende schade toe aan een maatschappij. In een democratie moet je altijd gesprekken blijven voeren, anders loopt het mis.’

Weg met polarisering: leve de grijsheid
© Bart Schoofs

En dus pleiten Van de Scheur en zijn collega’s voor meer grijsheid. Al hoeft dat geen synoniem te zijn voor saaiheid, licht hij toe. ‘Zelf spreken we vaak over kleurrijk grijs of uitgesproken grijs. Zwart en wit zijn extremen, maar daartussen zitten vele tinten grijs, om toch maar even de obligate verwijzing te maken. (lacht) Het is dus zeker niet zo dat grijze mensen géén mening hebben. Zelf ben ik ook sociaal geëngageerd en ik zal mijn mening zeker verkondigen. Maar grijs zijn betekent dat je niet alleen je grote gelijk uitschreeuwt, maar dat je ook luistert naar anderen en je openstelt voor hun mening. En dat je uiteraard niet scheldt en geen geweld gebruikt. Je moet samen met je gesprekspartners op zoek naar wat jullie gemeen hebben, want ten slotte moeten we toch samen vooruit, als samenleving.’

Dare to be Grey begon op sociale media en intussen zijn er ook een magazine, workshops en evenementen. Maar de online wereld, waar polarisatie het hardst voelbaar is, blijft toch de corebusiness. ‘Zo hebben we filmpjes waarin bekende mensen mogen vertellen hoe grijs ze zijn. En we maken zelf ook ludieke filmpjes, over grijze piet bijvoorbeeld. Uiteraard kunnen we niet elk probleem oplossen, maar door je proberen in te leven in de ander, zet je al een eerste stap. En als ik zie hoe ons aantal volgers blijft groeien, koester ik de hoop op een grijzere toekomst.’

Enkel tomaten

Dat valt nog af te wachten, zegt professor communicatiewetenschappen Jeroen Van Laer (Universiteit Antwerpen), die gespecialiseerd is in sociale media. ‘Voorlopig is er geen enkele aanwijzing dat er op sociale media als Facebook of Twitter meer nuancering zou komen, wel integendeel. Uit onderzoek blijkt dat het internet net fragmentering en “cocooning” in de hand werkt: mensen voelen zich steeds sterker bevestigd in hun eigen mening en staan minder open voor anderen. Dat heeft onder meer te maken met algoritmes die ervoor zorgen dat je, op Facebook en Google bijvoorbeeld, enkel te zien krijgt wat je interesseert. Dat lijkt positief, maar het heeft ook een grote keerzijde: je ziet en hoort geen andere visies meer. Vergelijk het met voedsel: als je enkel tomaten lust, is het leuk om die elke dag te eten. Maar het zou toch gezonder zijn als je af en toe ook spruiten of bonen voorgeschoteld krijgt.’

Weg met polarisering: leve de grijsheid
© Bart Schoofs

Blijkbaar is nuancering online alleen mogelijk als er gemodereerd wordt, vertelt Van Laer. ‘Enkele kranten en magazines hebben daarmee geëxperimenteerd, maar dat bleek te tijdrovend. Vandaar dat de commentaarsecties op heel wat nieuwssites gesloten zijn. En op Facebook is er van moderatie al helemaal geen sprake, daar kunnen enkel de gebruikers zelf ongepaste reacties melden: een omslachtige procedure.’

Al is er nog één andere oplossing: meer inzetten op mediawijsheid en online etiquette. ‘Alle internetgebruikers, jong en oud, moeten eindelijk gaan inzien dat ze zich online even beleefd moeten gedragen als in de “echte” wereld. Achter je kleine scherm is het heel gemakkelijk om hatelijke boodschappen de wereld in te sturen, maar bij de bakker zou je dat toch ook niet doen?’ Nee, daar bestelt u gewoon een lekker grijs brood.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content