De zogenaamde ‘kamikazecoalitie’, een samenwerking tussen N-VA, CD&V, Open VLD en MR lijkt onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk. ‘Als enige Franstalige partij in een federale regering heeft MR heel wat te winnen, maar ook een heleboel te verliezen’, zegt politicoloog Dave Sinardet (Vrije Universiteit Brussel).
Door de weigering van CDH-voorzitter Benoît Lutgen om verder te onderhandelen met N-VA, CD&V en MR over een centrumrechtse regering, zag Bart De Wever (N-VA) zich genoodzaakt zijn opdracht als informateur terug te geven aan de koning. Voorlopig is het afwachten wie koning Filip opnieuw het veld instuurt. Volgens CD&V is het tijd dat een Franstalige liberaal aan zet komt. Die zou de weg vrij kunnen maken voor de zogenaamde ‘kamikazecoalitie’: een samenwerking tussen N-VA, CD&V, Open VLD en MR. Als enige Franstalige partij in een federale regering heeft MR heel wat te winnen, maar ook een heleboel te verliezen”, zegt politicoloog Dave Sinardet (Vrije Universiteit Brussel).
“Het eerste en logische voordeel is dat MR door deze coalitie toch al zekerheid heeft om deel uit te maken van minstens één regering”, aldus Sinardet. Want op regionaal niveau kozen PS en CDH ervoor om samen te werken en dreigt MR uit de boot te vallen.
“Op dit moment laten sommigen binnen MR verstaan een klassieke tripartite te willen op alle niveaus. Maar dat de Franstalige deelregeringen nog worden opengebroken lijkt me niet al te realistisch. Bovendien moet de MR er rekening mee houden dat die tripartite ook wel eens een pentapartite kan worden, met vijf partijen, zonder MR. Mathematisch zijn ze niet onmisbaar en het vertrouwen met PS en CDH ligt volledig onder het vriespunt.”
Indien MR als enige Franstalige partij in een regering stapt, kan ze rekenen op heel wat postjes. Zo wil de grondwet dat de federale regering, met uitzondering van de premier, evenveel Nederlandstalige als Franstalige ministers telt. MR zou dan kunnen rekenen op zes of zelfs zeven ministers. “De Vlaamse partners zouden dit wel kunnen rechttrekken door meer Vlaamse staatssecretarissen te benoemen”, zegt Sinardet. “En ook al wordt er beslist om een regering met minder ministers te vormen dan de huidige, dan nog blijft de MR erg machtig. Bij onvrede langs Franstalige kant, kan de MR de regering simpelweg laten vallen.”
Europese functies
“Over andere posten zoals Europese functies of andere topbenoemingen, moet onderhandeld worden. Maar uiteraard moet ook daar evenwicht gelden wat betreft politieke familie en taalgroep . Aangezien de liberalen de afgelopen jaren al EU-commissarissen hebben uitgestuurd, zie ik de partij daar niet in de sterkste onderhandelingspositie. De meeste benoemingen bij overheidsbedrijven zijn achter de rug, al is het niet onwaarschijnlijk dat er tijdens de regeringsonderhandelingen al gepraat wordt over posities die later vrij komen. Er kan wel een probleem rijzen met het puntensysteem dat gehanteerd wordt bij verdeling van ministerposten en andere benoemingen: dat systeem is immers gebaseerd op de parlementaire sterkte van een partij, maar aangezien er ook vaak een taalevenwicht voorzien is – zoals in de ministerraad – zal MR als enige Franstalige partij meer moeten krijgen dan waar ze recht op heeft.”.
Volgens Sinardet zijn de vele posten voor MR een aan twee kanten snijdend zwaard. “Zo creëert de partij de perceptie dat ze het enkel doet voor de postjes. De framing over de kamikazeregering is sowieso al erg negatief. Die term is ongetwijfeld gelanceerd door een tegenstander ervan, een CD&V’er bijvoorbeeld.”
Sinardet verwijst naar de heisa die bij de vorige formatie ontstond toen bleek dat er een minderheid was langs Vlaamse kant. “De commotie was toen erg groot, al ging het slechts om 1 of 2 zetels. Ik verwacht dus dat de kritiek van PS en CDH ditmaal erg luid zal klinken.”
Geen brug tussen federaal en regionaal niveau
De vrees dat MR wordt afgestraft bij de volgende verkiezingen is deels gegrond, maar deels ook niet, stelt Sinardet. “De beslissing om deel uit te maken van de kamikazeregering zal waarschijnlijk door een heleboel Vlamingen als moedig worden beschouwd, maar het is wel in Franstalig België dat de partij stemmen moet halen.”
Al wijst Sinardet onmiddellijk op een kanttekening: “Net zoals niet alle Vlamingen op N-VA stemden, stemden niet alle Franstaligen op de PS. Bij een deel van de Franstaligen heerst zelfs een sterk anti-PS-gevoel. De eigen MR-kiezers hebben er waarschijnlijk niet echt een probleem mee dat MR een coalitie vormt met N-VA, CD&V en Open VLD . Al mag je de factor N-VA toch niet onderschatten. Alleen in een regering stappen met CD&V en VLD – als die genoeg zetels zouden hebben – zou voor de MR veel makkelijker zijn dan met de N-VA erbij, een partij die in de Franstalige media nog steeds het imago heeft van een politieke anti-christ.”
Een laatste hindernis ziet Sinardet in het ontbreken van een brug tussen de federale regering en de Waalse en Brusselse regering indien MR de enige Franstalige partij is op federaal niveau. Bovendien is de relatie tussen de MR en de PS en CDH al erg slecht. “Dit kan leiden tot blokkeringen, waardoor een soort ‘vechtregering’ ontstaat. Zeker met de uitvoering van de zesde staatshervorming in het vooruitzicht is samenwerking noodzakelijk. En ook voor het verdelen van de budgettaire inspanningen zijn samenwerkende regeringen nodig met wederzijds begrip. En dat zal in een kamikazeregering niet het geval zijn. Komt daarbij dat de Waalse vakbonden zich ook tegen de federale regering zullen richten, daarin wellicht gesteund door de Waalse regeringen van PS en CDH.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier