Vrije Tribune

‘Vlaams parlement breekt belofte betonstop’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘Het Vlaams parlement koos er deze week voor om de bouwregels op het platteland drastisch te versoepelen. Zo geraken we er nooit met de betonstop’, schrijft Frederik Mollen van Natuurpunt.

Woensdagavond stemde het Vlaams parlement over de Codextrein, een reeks ingrijpende aanpassingen aan het ruimtelijk beleid. Het zou een eerste test worden. Zou de onlangs met veel fanfare aangekondigde betonstop stand houden? Niet dus, jammer genoeg.

De betonstop is een noodzakelijke stap voor het behoud van een leefbaar Vlaanderen. Open ruimte beschermt tegen overstromingen en biedt plaats aan landbouw, bewoners, planten en dieren. En de betonstop levert nog eens geld op ook. De files, de hoge energiekosten, de CO2-uitstoot, de overstromingen, het gebrek aan groen en de hoge kosten voor de aanleg en het onderhoud van wegen en nutsleidingen leiden tot een buitensporige factuur van ruim 33 miljard euro, zo stelde een studie in opdracht van Vlaams minister voor Natuur Joke Schauvliege. De betonstop, inclusief schadevergoedingen aan mensen wier bouwgrond geschrapt zou worden, zou tot 12 miljard euro goedkoper zijn.

Vlaams parlement breekt belofte betonstop

Met de betonstop tegen 2040 heeft de Vlaamse regering een duidelijke horizon vastgelegd om netto geen bijkomende verstening toe te staan. Maar de weg van droom naar daad is sinds woensdagavond nog een stuk langer geworden. Het Vlaams parlement versoepelt namelijk de regels om nieuwe gebouwen toe te laten in ‘landschappelijk waardevol gebied’.

Landbouwgebied op de schop

Concreet gaat het om 335.600 ha, of bijna de helft van het Vlaamse landbouwareaal. Denk aan weidse vergezichten met idyllische boerderijen, trage wegen en typische boerenlandnatuur: een welkome verademing in het verstedelijkte Vlaanderen, een onmiskenbare toeristische troef en gewoon heel erg schoon.

Maar schoonheid is een relatief begrip, zo blijkt. De voorbije jaren werden veel aanvragen vergund en verschijnen overal megastallen, grote loodsen en uitgestrekte serres. Die verminken het landschap. Als er dan discussie ontstond of een nieuwe aanvraag die schoonheid schaadt of niet, dan kozen rechtbanken doorgaans voor het landschap, dat bij wet beschermd is.

Bescherming geschrapt

Maar daar heeft het Vlaams parlement nu een mouw aan gepast. De nieuwe spelregels die woensdagavond goedgekeurd werden, zorgen ervoor dat de rechter meer zal toelaten en dat gemeentes meer vergunningen zullen verlenen. Het zal, met andere woorden, nog makkelijker worden om te bouwen in landschappelijk waardevol landbouwgebied. Vroeger kon dat enkel in zeer uitzonderlijke gevallen, voortaan zal een groenscherm als schaamlapje volstaan. Resultaat: nog meer verrommeling op het platteland, nog minder open ruimte.

Boerderijen voor de boeren

In plaats van telkens nieuwe landbouwgebouwen in de open ruimte op te trekken, zou het beter zijn om erover te waken dat leegstaande landbouwbedrijven in landbouwgebruik blijven. Want die leegstand is een feit: elk jaar stoppen in Vlaanderen maar liefst 1000 landbouwers. Ondanks het feit dat er steeds minder landbouwers zijn, wordt er voortdurend bijgebouwd op het platteland, in gebieden die aangeduid zijn voor de landbouw.

Uit een doctoraatsonderzoek van Anna Verhoeve (ILVO – KU Leuven – UGent) blijkt dat niet minder dan twee derde van de ondernemingen in landbouwgebied geen landbouwbedrijven meer zijn: bandencentrales, groothandels of tuincentra. 85% van deze functiewijzigingen zijn onvergund.

In plaats van die praktijk te ontraden, heeft het parlement beslist om illegaal gegroeide tuincentra te regulariseren. De meerderheid binnen de Strategische Adviesraad Ruimtelijke Ordening (SARO), die de regering in zulke kwesties met raad bijstaat, had nochtans deze voorstellen negatief geadviseerd.

Walk your talk

Een betonstop beloven is één ding, ernaar handelen is nog iets anders. Iedere dag verliezen we in Vlaanderen zes hectare open ruimte. Om die kwalijke trend te keren zijn er nieuwe recepten nodig. Het versoepelen van bouwregels in landschappelijk waardevol agrarisch gebied is exact het tegenovergestelde van wat we zouden moeten doen. Vooral op het platteland valt er nochtans nog veel open ruimte te redden met zuinig ruimtegebruik.

Frederik Mollen is expert ruimtelijke ordening bij Natuurpunt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content