De federale regering raakt het maar niet eens over maatregelen die de exploderende energiefactuur moeten temperen. Nadat zijn compromisvoorstel op een njet stuitte, moet de premier opnieuw naar de tekentafel.
Heeft de ploeg rond premier Alexander De Croo (Open VLD) een nieuwe teambuilding nodig? Begin deze week kwamen de Vivaldi-topministers al eens informeel bij elkaar om 2022 gemoedelijk af te trappen. Dat de aanvankelijk geheime locatie lekte in de Franstalige pers, zou een voorteken blijken voor het moeizame verloop van de week.
De Croo zette hoog in door de maatregelen tegen de exploderende energiefacturen, een minitaxshift en een pakket van arbeidsmarkthervormingen samen te behandelen. Dat laatste dossier werd mede op vraag van bevoegd minister Pierre-Yves Dermagne (PS) snel uit de mix gehaald.
Zo kwam de focus in een zogenaamd ‘koopkrachtakkoord’ vooral op de energiefactuur te liggen. De uit de pan swingende energieprijzen wegen op de financiën van de middenklasse.
Voor de 1 miljoen kwetsbare gezinnen ligt een uitbreiding van het sociaal tarief voor de hand. Maar zelfs daar werd nog niets afgeklopt. Het bewijst hoezeer de verhoudingen gespannen staan. De Wetstraat houdt zich nu voornamelijk bezig met de vraag of de btw op gas en elektriciteit moet dalen van 21 naar 6 procent.
Verzand
Meerdere regeringspartijen hebben hoog spel gespeeld. CD&V-vicepremier en minister van Financiën Vincent Van Peteghem investeerde politiek kapitaal in de verlaging van de btw door er publiekelijk herhaaldelijk over te spreken. Nu terugkrabbelen zou pijnlijk zijn.
Ook Groen is voorstander. Aanvankelijk wilde de partij een energiepremie van zo’n 200 euro, waarvan de precieze voorwaarden lang niet vastlagen. Daarna sprak energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) haar steun uit voor een ‘slimme’ btw-verlaging, waarbij de verlaging maanden nadien wordt gecompenseerd via accijnzen. Die zijn makkelijker aanpasbaar dan de btw, en kunnen daarom flexibeler worden ingezet, ook bij toekomstige prijsstijgingen.
Vanwege de milieu-impact, schrikken de ecologisten ervoor terug om de btw op gas te verlagen. Maar op dit moment is het voor Groen belangrijk dat er iéts gebeurt. ‘De discussie is een beetje verzand in de methode’, zei vicepremier Petra De Sutter in Villa Politica.
Boerenbedrog
Binnen de regering pleitte Vooruit als eerste voor de verlaging van de btw. Het strijdpunt van de verkiezingscampagne raakte niet in het regeerakkoord, maar de energiemalaise heeft het socialistisch stokpaardje weer salonfähig gemaakt.
De liefde voor het voorstel is veel koeler bij de PS. Sinds voorzitter Paul Magnette als ‘ecosocialist’ door het leven gaat, is hij niet geneigd om een prijsverlaging te steunen die ook zou gelden voor de haast spreekwoordelijke zwembadeigenaar.
De Parti Socialiste verkiest een energiecheque van zo’n 200 euro voor gezinnen die minder dan het mediaaninkomen verdienen. Maar het adagio op de Keizerslaan, het partijhoofdkwartier, is dat er ‘snel en substantieel’ iets moet gebeuren. Lees: een btw-verlaging is bespreekbaar. Ook de liberalen van de MR hebben daar weinig problemen mee.
Maar het is de partij van de premier die het luidste weerwerk biedt. Vorige week noemde fractieleider Maggie De Block een btw-verlaging ‘boerenbedrog’. In een opiniestuk op Knack.be schatte staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker het kostenplaatje op zo’n 2 miljard euro. Dat geld kan ook dienen voor investeringen in hernieuwbare energie, vindt ze. De Bleeker legde ook de optie van een tijdelijke sociale lastenverlaging op tafel.
Niet vergeten: Vincent Van Peteghem is vooruitgestuurd door zijn voorzitter Joachim Coens.
Daadkracht
Woensdagavond schudde de premier een compromis uit zijn mouw. Zijn partij legde een energiepremie van 100 euro op tafel. Het Open VLD-voorstel werd niet afgeschoten door Groen en de PS, maar elders was er minder animo. ‘De partijen die hard om de btw-verlaging hebben geroepen, liggen dwars’, zegt een regeringsbron. ‘Niet vergeten: Van Peteghem is vooruitgestuurd door zijn voorzitter Joachim Coens.’
Meer ten gronde staat Vooruit niet te springen voor een eenmalige cheque. Fractieleider Melissa Depraetere wees donderdagnamiddag in de Kamer fijntjes op een uitspraak van De Croo, die vorige week zei dat ‘beleid zich niet mag concentreren op een eenmalige compensatie’.
De Croo riposteerde dat elke oplossing ‘gericht, tijdelijk, betaalbaar en voelbaar’ moet zijn. De liberaal benadrukte ook dat de doorrekening op punt moet staan. Zowel meeropbrengsten voor de overheid (dankzij de btw) als meerkosten (door de hoge energieprijzen) moeten in rekening worden gebracht.
Critici binnen de meerderheid vrezen dat De Croo de btw-verlaging op de lange baan wil doen belanden door telkens nieuwe berekeningen op te vragen.
Het is nu aan de premier om de werkwijze verder vorm te geven. Hoe het ook zij, een akkoord is essentieel om het blazoen van Vivaldi op te blinken, want op het gebied van daadkracht oogt het niet-coronagerelateerde palmares mager. In de Kamer plakte De Croo alvast geen deadline op een oplossing. De eerste minister hield het op ‘de nabije toekomst’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
