De partijpolitiek is de achilleshiel van onze democratie geworden, zegt Open VLD’er Vincent Stuer. Hij pleit voor een fundamentele vernieuwing van het politieke personeel.
‘Alle discussies over de ideologische koers van de partijen zijn marginaal zolang ze hun personeelsbeleid niet oplossen. Je kunt niet fundamenteel veranderen met dezelfde mensen en dezelfde structuren’, zegt Vincent Stuer, voormalig woordvoerder van Europees Commissaris Karel De Gucht. ‘De spoeling wordt almaar dunner. Een steeds kleinere groep mensen klampt zich vast aan een mandaat.’
Bij de recente verkiezingen was Stuer tweede opvolger op de Europese Open VLD-lijst. Vandaag werkt hij in het Europees Parlement als woordvoerder van de Nederlandse links-liberale partij D66. ‘Anders dan in Nederland stappen mensen in België zelden uit de politiek. Kijk naar CD&V-voorzitter Wouter Beke, die na een verkiezingsnederlaag gewoon Vlaams minister wordt. In Nederland is er meer externe in- én uitstroom. Er wordt gescout in bedrijven of het middenveld voor politieke topjobs. En als het niet lukt, zijn Nederlandse ex-politici ook écht weg. Wat Beke doet, zou daar niet pakken.’
We moeten elke dag het tegenovergestelde doen van wat het radicaalrechtse geweten van Theo Francken wil.
Heeft de Open VLD er goed aan gedaan om in deze regering te stappen?
Vincent Stuer: Om het met Motörhead te zeggen: dit regeerakkoord is dansen met de duivel. Iemand als Bart Somers is zich daar ook volledig van bewust. Dat deze regering punt één uit het 70 puntenprogramma van het Vlaams Blok uitvoert en uit Unia stapt, zegt genoeg. Wat ons is overkomen in de regering-Michel moet ons wakker houden. De N-VA kan ook de regering-Jambon helemaal doen verzuren. Dat gezegd zijnde, ik sta achter deze berekende gok. Op één voorwaarde: dat we elke dag het gevecht aangaan. We moeten elke dag binnen én buiten de regering het tegenovergestelde doen en zeggen van wat het radicaalrechtse geweten van Theo Francken wil. Men zegt weleens dat de partijen geen verhaal meer hebben, maar ze hebben er eigenlijk twee nodig.
Wat bedoelt u daarmee?
Stuer: Je moet zowel duidelijk maken wat je kúnt doen in een coalitie als vertellen wat je wílt doen in een ideale wereld. Het is wat alle succesvolle partijen doen: zeggen wat ze doen in de regering en zeggen wat ze nog meer zouden willen doen. Als die twee te veel samenvallen, verlies je scherpte. Partijen zijn bang voor spanning in hun discours, maar je hebt die net nodig.
U noemde in De Standaard de malaise in het politieke centrum een bedreiging voor de weerbaarheid van onze democratie in haar geheel. Waarom?
Stuer: 43 procent van de Vlaamse kiezers heeft op 26 mei voor radicaal-rechts gestemd. De drie staatsdragende partijen halen samen nog 39 procent. Zij zijn samen niet meer in staat om hun essentie te vervullen, de staat te dragen, en dat ondergraaft het draagvlak van de democratie. Tel daarbij dat een partij als Groen er niet in slaagt te vervellen tot een bredere progressieve partij, dan weet je dat de partijpolitiek onze achilleshiel is geworden. Want de twee grootste partijen in Vlaanderen, de N-VA en het Vlaams Belang, zijn expliciet niet staatsdragend. Herinner u dat Jan Jambon bij zijn politieke intrede België een paaldorp noemde, dichtbij het moment waarop het cruciale paaltje eronderuit gehaald werd.
Wat vindt u van het idee dat de drie middenpartijen in elkaar zouden opgaan? De gelijkenissen zijn vaak groter dan de verschillen.
Stuer: Ik begrijp het idee, maar het is gedoemd om te mislukken. Herinner u de verbredingsoperaties. Dat waren electorale missers. Mensen geloven nu eenmaal niet dat vroegere tegenstanders plots overtuigd samen optrekken. Dan gaat het om de ‘postjes’.
Ik zie eerder een gat in de markt voor een nieuwe progressieve partij. Op links zie je dat Groen niet voldoet, op rechts trapt de N-VA op de adem door de moeilijke combinatie tussen regeren en de radicaal-rechtse trom roeren. Dat creëert volatiliteit en dus opportuniteiten. Ik hoop dat mijn partij in dat gat kan springen door zichzelf fundamenteel ter discussie te stellen. Als dat niet gebeurt, dreigt ze irrelevant te worden. 26 mei heeft ons van de illusie genezen dat traditionele partijen in een of andere vorm altijd zullen blijven bestaan. Wie zich weigert aan te passen aan de tijdgeest, kan helemaal weggevaagd worden.
Bart Somers noemt zich, tegen de zin van coalitiepartner N-VA in, ‘minister van Samenleven’. Wat bedoelt hij daarmee?
Stuer: Deze regering zal elke dag moeten bewijzen dat ze staat voor een warmer en hechter samenleven, zoals Somers zegt, en niet draait om mensen buitenhouden, zoals je leest in elke tweet van Francken. Een streng migratie- en inburgeringsbeleid is geen kwestie van links of rechts. Ook veel progressieve mensen zijn daar in principe voor. De vraag is: moet dat stevig beleid ook in de praktijk de samenleving verbeteren, of tussen de regels duidelijk maken dat er geen plaats is voor anderen? Bij de N-VA klinkt steeds luider dat laatste.
Vestigt u al uw hoop op Bart Somers?
Stuer: Hij is zonder twijfel de geschikte man om ervoor te zorgen dat dat strenge migratie- en integratiebeleid zal leiden tot een warmere samenleving. De keuze voor Vlaanderen is duidelijk: Mechelen of Lubbeek? Die vraag moeten we niet enkel beantwoorden met goed bestuur. Het antwoord zal ook afhangen van wat de partij daarbuiten doet. Ons beleid en discours moeten onverkort progressief zijn, volgens een veel radicaler scenario dan tot nog toe voorgesteld is. De tijd dat partijen alle hoop op één man of vrouw vestigden, is voorbij.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
