België neemt geen genoegen met de invoering van een prijsplafond voor Russisch gas. Wanneer de Europese energieministers zich vrijdag in Brussel beraden over de torenhoge prijzen, moet een algemeen prijsplafond voor gas de doelstelling zijn, zo blikte de Belgische minister Tinne Van der Straeten (Groen) vooruit.
Een prijsplafond op de import van Russisch gas via pijpleidingen is een van de vijf maatregelen die de Europese Commissie naar voren heeft geschoven voor het spoedberaad van de Europese ministers. Zo’n plafond zou de inkomsten van Moskou kunnen raken, maar in de zoektocht naar oplossingen voor de torenhoge energiefactuur ziet Van der Straeten “geen toegevoegde waarde”, ook niet als een eerste stap naar een breder prijsplafond.
‘De oplossing om de markten te kalmeren en de prijzen naar beneden te brengen is een algemeen prijsplafond. Als we dat op een dynamische manier invoeren, dan kunnen we de prijs onder controle brengen én de bevoorradingszekerheid garanderen’, maakt Van der Straeten zich sterk. De minister bepleit een maximumprijs die op een dynamische manier berekend wordt in functie van de prijzen van vloeibaar gas op de markten buiten Europa, met name Azië. Van een echt laag plafond dat alle andere maatregelen overbodig maakt, is dan ook geen sprake.
Sceptici van deze interventie vrezen niettemin dat een Europees plafond de schepen met vloeibaar gas naar andere oorden zal leiden, waar ze een betere prijs krijgen. Dat wil België opvangen via overeenkomsten met een aantal noodleveranciers die zich engageren om aan Europa te blijven leveren tegen de maximumprijs of lager, ook wanneer de wereldprijzen hoger zouden liggen dan het Europese plafond. Deze leveranciers zouden dan met Europees geld gecompenseerd worden voor het prijsverschil.
Van der Straeten erkent dat de invoering van zo’n plafond geen sinecure is. ‘Het is moeilijk, het is complex en er zijn risico’s, maar dit zijn ongeziene tijden. Voor mij is dit geen technische kwestie meer. Technici moeten de oplossing uitwerken die politici willen’, stelt ze. België pleit al maanden voor zo’n plafond, maar vond tot dusver geen gehoor bij de Commissie. Voorzitter Ursula von der Leyen sloot zo’n maatregel woensdag echter ook niet uit. Vrijdag wordt het vooral uitkijken naar de positie van Duitsland, dat samen met Nederland het verzet aanvoerde.
Indien er vrijdag onder energieministers een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten het algemene prijsplafond zou steunen, dan moet de Commissie volgens Van der Straeten aan de slag met die politieke boodschap en snel een concreet voorstel op tafel leggen, zodat het plafond voor de winter een realiteit wordt. Intussen blijft de minister wel ijveren voor gemeenschappelijke Europese gasaankopen om op middellange en lange termijn tegen gunstige prijsvoorwaarden gas te bekomen. Dat het idee niet van de grond komt en lidstaten intussen bilaterale deals met derde landen sluiten is ‘heel ontgoochelend’, aldus de minister.
De Commissie bepleit ook een plafond op de inkomsten van stroomproducenten uit hernieuwbare energie en kernenergie. Die boeken momenteel grote winsten omdat ze met lagere kosten kunnen verkopen aan de prijs van de laatste aanbieder die nodig is om aan de vraag te voldoen, zijnde aanbieders van stroom uit peperduur gas. Die maatregel levert weliswaar geld op dat gebruikt kan worden om huishoudens en bedrijven te helpen met hun factuur, maar hij grijpt anderzijds ook niet rechtstreeks in op de prijs. België kan met het voorstel leven, maar op voorwaarde dat er ook werk wordt gemaakt van een echte hervorming van het functioneren van de stroommarkt.