Als u uw erfenis zelf wilt regelen, kunt u een testament opstellen. Maar lang niet alles is mogelijk.
Een testament opstellen wordt vaak geassocieerd met iets voor uw oude dag. Maar dat is niet noodzakelijk zo. Wettelijk kan het al veel vroeger, zelfs al vanaf zestien jaar. In een aantal gevallen is het aanbevelenswaardig om een testament op te maken.
Als u feitelijk samenwoont zonder dat er wettelijk iets is geregeld, krijgt uw partner bij uw overlijden niets, tenzij dat in een testament is geregeld. Ook als u wettelijk samenwoont, kan een testament zinvol zijn, want bij overlijden erft uw partner alleen het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel ervan. Een testament kan ervoor zorgen dat uw partner meer erft.
In een samengesteld gezin kunnen pluskinderen wettelijk geen aanspraak maken op een deel van de nalatenschap. Als u wilt dat ze toch erven, moet u dat in een testament aangeven. Als u gehuwd bent maar geen kinderen hebt, erft de langstlevende gehuwde partner het deel van de gemeenschap. De eigen goederen van de overleden kinderloze partner gaan naar zijn of haar familie, tenzij het testament bepaalt dat die ook naar de langstlevende partner gaan.
En als u geen dichte familie hebt, gaan uw bezittingen naar verre familieleden, maar misschien hebt u liever dat die gaan naar vrienden of een goed doel. Ook dan biedt het testament een uitkomst.
Ook als u wettelijk samenwoont, erft uw partner bij uw overlijden alleen het vruchtgebruik van de gezinswoning.
Risico’s
U kunt dus met een testament zelf kiezen aan wie u wat nalaat, maar toch zijn er beperkingen. Zowel uw partner als uw kinderen hebben recht op een deel van uw erfenis, de reserve. Wat overblijft, het beschikbare deel, kunt u wel vrij verdelen. De kinderen samen hebben bijvoorbeeld recht op minstens de helft van uw vermogen. Maar met de andere helft kunt u doen wat u wilt, via een testament. U kunt bijvoorbeeld één kind meer geven, u kunt ook andere familieleden laten erven of u kunt het aan een goed doel schenken.
U kunt een testament zelf met de hand uitschrijven, maar dan moet het wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Die vindt u terug op de site notariaat.be. Als u zelf uw testament opstelt, kunt u het in principe ook zelf bewaren, bijvoorbeeld op een plek die u aan een of meerdere van uw naasten vertelt. Maar dat houdt risico’s in: het testament kan verloren gaan, het kan zijn dat het na uw dood (al dan niet bewust) niet wordt teruggevonden, en dan zal er ook geen rekening mee worden gehouden.
U kunt uw eigenhandig geschreven testament laten registreren via een notaris. U kunt het ook door een notaris laten opstellen. Dan bent u er zeker van dat er geen onduidelijke of zelfs onwettige zaken in staan én dat het na uw overlijden gevonden wordt, want de notaris zal het testament registreren.
De exacte prijs die u aan de notaris betaalt, hangt vooral af van de complexiteit van het testament. De notaris kan u vooraf een inschatting geven van de prijs. Voor een ‘gewoon’ testament zal dat in de meeste gevallen tussen 250 en 400 euro schommelen.
In de eerste zes maanden van dit jaar werden in ons land 40.873 testamenten opgesteld, waarvan ruim 28.000 in Vlaanderen.
