Uitgelegd: deze cruciale informatie staat in de studie over de F-16’s

Steven Vandeput © Belga
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

De Belgische F-16’s kunnen nog jarenlang ingezet worden, zonder veiligheidsrisico’s. Dat blijkt uit een studie van Lockheed Martin waar SP.A beslag op kon leggen. Bovendien bewijzen de socialisten zwart op wit dat Defensie van de studie afwist.

De voorpagina van De Standaard sloeg in als een bom: de Belgische F-16’s kunnen nog jarenlang probleemloos ingezet worden. De bron van die conclusie is nota bene Lockheed Martin, de bouwer van het vliegtuig, maar ook van de F-35, het toestel dat in pole-position ligt om gekozen te worden als vervanger van het stilaan verouderde gevechtsvliegtuig.

Oppositiepartij SP.A kreeg de studie van Lockheed Martin in handen, naar eigen zeggen na een werk van lange adem en een trip naar het buitenland. Wie de studie bestelde, is niet helemaal duidelijk, maar vast staat wel dat die op 26 april 2017 bezorgd werd aan Antoon Boeykens van het Belgische leger. Zijn naam staat als bestemmeling op de documenten.

SP.A-voorzitter John Crombez gaat er dan ook vanuit dat het de Belgische Defensie was die om de studie gevraagd had – waarom zou de studie anders aan hen overgemaakt zijn? De studie werd ook gebruikt in een presentatie van het Belgische leger. Vast staat dus in ieder geval dat Defensie weet had van de resultaten.

Die resultaten zijn politiek van cruciaal belang. Defensieminister Steven Vandeput (N-VA) had in het verleden voor het parlement verklaard dat er geen studies bestonden die toonden dat de F-16’s nog lang mee konden gaan. In 2022 bereiken de toestellen de grens van de 8.000 vlieguren, en dan moeten ze vervangen worden, klonk het.

Uitgerekend de vliegtuigbouwer zelf spreekt dat tegen, met cijferwerk door haar eigen ingenieurs. Opvallend is dat Lockheed Martin daarmee mogelijk een Belgische aankoop van F-35-toestellen op de lange baan zou kunnen duwen. Het bedrijf lijkt er dan ook weinig baat bij te hebben de houdbaarheid van de Belgische vliegtuigen te overschatten. De Amerikanen haalden de afgelopen jaren alles uit de kast om het nieuwe toestel te mogen bouwen.

Voor de studie vroeg Lockheed Martin de reële gebruiksgegevens op van de Belgische gevechtsvliegtuigen. Dat is belangrijk, want enkel met die data kan een juiste inschatting van de houdbaarheid gemaakt worden. ‘Luchtgevechten zijn erg belastend voor een vliegtuig,’ zegt SP.A-Kamerlid Dirk van der Maelen. ‘Maar air policing en bombardementen helemaal niet.’ En laat dat nu precies de het leeuwendeel van de inzet van onze toestellen geweest zijn.

Bovendien zijn de vliegtuigen altijd bijzonder goed onderhouden, en kregen ze in 2016 en 2017 nog de nodige technische updates waardoor ze ruimschoots voldoen aan de door de NAVO opgelegde normen. Het gevolg is dat ze – volgens SP.A zo goed als kosteloos – ver voorbij 2022 ingezet kunnen worden, zonder de veiligheid in het gedrang te brengen. In het plan dat nu op tafel lag in de regering, moeten de toestellen tussen 2023 en 2028 uit roulatie genomen worden. Lockheed Martin telt daar minstens zes jaar bij: pas vanaf 2029 moet de F-16-vloot afgebouwd worden.

De zoektocht naar een vervanger van de F-16 kan daardoor uitgesteld worden, al benadrukt SP.A wel dat de kosten sowieso gemaakt moeten worden in de toekomst. Maar, klinkt het bij voorzitter John Crombez, die uitgaven kunnen wel een stuk beredeneerder gemaakt worden als de regering extra tijd heeft.

Zo blijft er bijzonder veel onduidelijkheid rond de inzetbaarheid van de F-35, de belangrijkste kandidaat voor het nieuwe gevechtsvliegtuig. Het toestel zit nog in de testfase, en volgens SP.A-Kamerlid Alain Top is de kans reëel dat het pas in 2029 echt de lucht in kan. Hoe langer de regering een beslissing kan uitstellen, hoe meer zekerheid ze heeft over de kwaliteit van de F-35. De F-16 is ook veel goedkoper in gebruik dan de mogelijke vervangers: bijna 5.900 euro per uur, in vergelijking met 24.199 euro per uur voor de F-35. Ook de Eurofighter en de Rafale zijn met 14.651 en 13.397 euro per uur heel wat duurder. Door de vervanging van de F-16 uit te stellen, worden dus jarenlang flink kosten gedrukt in het gebruik van de gevechtsvliegtuigen.

SP.A was voorzichtig genoeg om geen grote uitspraken te doen over wat er met het dossier rond de F-16’s moet gebeuren. De partij vraagt wel om de procedure voorlopig op te schorten, maar benadrukt vooral dat de politiek een beslssing moet kunnen maken op basis van alle beschikbare info. Dat was hier duidelijk niet het geval: ofwel hield Defensie cruciale informatie achter, ofwel minister Vandeput. ‘Dit kan niet in een parlementaire democratie’, verklaarde Van der Maelen op een persconferentie. Zijn voorzitter voegde eraan toe dat, als het klopt dat Vandeput niet door Defensie op de hoogte werd gebracht, er een ‘democratisch probleem is in dit land’: ‘het leger beslist niet over de aankoop van de vliegtuigen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content