Na Oostende wil sp.a ook in Antwerpen inzetten op burgerinitiatieven. ‘Er zit een kloof tussen de burger en de politiek – een wantrouwen tegenover de klassieke partijpolitiek.’
Antwerps sp.a-voorzitter Tom Meeuws wil met zijn partij de schouders zetten onder een lokale burgerbeweging. Her en der werd geïnsinueerd dat de socialisten zinspeelden op een linkse lijst met Groen en PVDA, maar die gedachte wuift Meeuws weg. Lokale politiek en stadsdynamiek op elkaar afstemmen, geschoeid op progressieve leest – daar gaat het hem om. ‘Een beetje naïef, maar we mogen het onacceptabele niet laten gebeuren. Dat wil zeggen: dat de progressieve krachten zich niet zouden bundelen’, aldus Meeuws.
‘Het huidig stadsbestuur slaagt er niet in het vertrouwen te winnen – kijk maar naar de laatste cijfers van de Antwerpse volksbevraging, de A-monitor. Daaruit blijkt ook dat tegenover een jaar terug mensen weer meer de auto nemen, minder de fiets nemen en nog veel minder de bus en tram. Naar schone lucht toe is dat geen goeie evolutie. Een op de drie Antwerpenaren wilt daarnaast verhuizen naar een andere stad, en er is een gebrek aan buurtvoorziening voor jongeren. Er is een decorum waarmee veel mensen echt niet meer tevreden zijn. Heel wat bewoners zijn al die evenementen beu – mensen hebben niet alleen plezier nodig, maar ook zorg.
Bieden burgerbewegingen daar een antwoord op?
Tom Meeuws: ‘Ik ben nu een paar maanden actief als voorzitter van sp.a Antwerpen. Er zijn nogal wat mensen – waaronder veel jongeren – die zich tot de partij en mij richten en waarbij één zin altijd terugkomt: ‘Tom, niet te politiek gaan he.’ Er zit een kloof tussen de burger en de politiek – in de vorm van een resentiment, een vermoeidheid en wantrouwen tegenover de klassieke partijpolitiek.’
We moeten de sentimenten – van woede en hoop – bij burgers en politici samensmeden
‘Daarnaast kom ik ook veel mensen tegen die elk op hun terrein strijden voor bijvoorbeeld schone lucht, een plezante straat, voedselbedeling bij hun buren. Dan heb ik het niet enkel over de grote Ringlanders: er zijn ook heel veel kleine burgerplatformen die niet tevreden zijn met hoe de dingen in de stad lopen en die gewoon het heft in eigen handen nemen.’
Die mensen wilt u mobiliseren?
Tom Meeuws: ‘Over twee jaar zijn het verkiezingen. Dat is nog een hele poos, dus hebben we in alle rust de tijd om ons buiten de betreden paden van een progressieve frontvorming te begeven, en buiten de onvermijdelijke vragen over wie met welke partij in bed gaat liggen. We moeten aan progressieve kant de tijd nemen om de krachten te bundelen en de sentimenten, zowel van woede als van hoop, bij de burgers en politici samen te smeden. In de eerste plaats kan dat in een beweging, of beweginkjes – rillingen op het water. Dat lijkt me nuttiger dan nu al te gaan praten over mogelijke lijsten.’
‘Maar er schuilt een groot gevaar in die redenering: het vergroten van de kloof. Ik wil niet aan anti-politiek gaan doen. In een stad als Antwerpen voelen veel burgers samen met leden van progressieve partijen dat het gewoon de verkeerde kant opgaat, en dat er nood is om krachten te bundelen. We willen de burger en de politiek daarom dichter bij elkaar brengen, in plaats van ze uiteen te drijven.’
Wat moet die beweging – of die bewegingen – concreet gaan betekenen?
Tom Meeuws: ‘Ik ga alleszins morgen geen vzw oprichten, dat moeten we nu net níet doen. We moeten slim de energie, de daadkracht en het engagement van de mensen bundelen. Het voordeel van een stad is dat heel veel dingen van onderuit kunnen groeien, bijvoorbeeld uit wijkbureaus of parochiezalen. We moeten niet de grote nieuwe burgerbeweging gaan oprichten.’
Het is niet bedoeld als blauwdruk voor een verkiezingslijst of toekomstige kartelvorming?
Tom Meeuws: ‘De termen ‘lijst’ of ‘kartel’ ga je mij in ieder geval niet horen zeggen – dan zitten we in het idioom van een paar jaar terug, en dat moeten we vermijden. Op basis van inhoud en pijnpunten moeten we energie kanaliseren. Neem bijvoorbeeld de strijd die we gevoerd hebben rond de commercialisering van de zorg in de stad, waarbij onder meer de exploitatie van een daklozencentrum aan G4S werd toegewezen. Burgers, sociaal werkers en studenten zijn heel kwaad geworden en hebben actie gevoerd. Een aantal progressieve partijen hebben zich mee op die strijd gegooid, en hebben dan klacht neergelegd bij de gouverneur. Die klacht is ook gehonoreerd, en het plan van het daklozencentrum gaat nu niet door.’
‘Dat is één feit, maar morgen is er weer een totaal ander feit met andere mandatarissen en andere burgers die zich daarop gooien. Er zijn in Antwerpen meer dan voldoende actiepunten om die progressieve krachtenbundeling op straat en in de publieke ruimte te doen werken. Zo blijft engagement ook iets positiefs.’
Met een politieke volksbeweging bedoel je dus: progressief Antwerpen wil de komende jaren zijn schouders zetten onder allerlei burgerinitiatieven.
Tom Meeuws: ‘We weten dat we binnen twee jaar naar verkiezingen gaan, en dat gaan we moeten doen door op een lijst te gaan staan. Ik sluit niet uit dat dit mensen warm zal maken om op een lijst te gaan staan, maar dat vind ik nu niet zo belangrijk. Ik ben erg blij dat we de maand december gebruikt hebben om tegen die commercialisering van de zorg te strijden in plaats van in achterkamertjes aan progressieve lijstvorming te doen. Dat heeft veel meer opgeleverd voor de Antwerpenaren.’
Bij lokale moeilijkheden hebben mensen tenminste nog het gevoel dat ze er iets aan kunnen doen
Groen en PVDA worden hier en daar expliciet genoemd als partners. Sluiten die twee partijen het dichtst aan bij jullie visie op de stad?
Tom Meeuws: ‘De ene al wat meer dan de ander. Voor alle duidelijkheid: ik ken Groen persoonlijk beter dan de PVDA. Peter Mertens heeft al een aantal keer gezegd dat hij vanalles van plan is, maar ik heb hem nog niet aan de lijn gehad. Dat mag je dus met een korrel zout nemen. We zullen wel zien. Tot voor kort vroeg iedereen me in interviews of we met Groen zouden samenwerken. Nu de PVDA aan het boomen is, wordt daar vaker naar gevraagd. Maar iedereen weet dat de banden met Groen nauwer zijn dan die met PVDA.’
In Oostende wil uw partijgenoot Johan Vande Lanotte ook een burgerbeweging uit de grond stampen. Zijn redenering is: lokale politiek functioneert anders dan nationale politiek.
Tom Meeuws: ‘Johan heeft daar absoluut gelijk in. Het sentiment speelt op beide niveaus, maar lokaal hebben mensen tenminste nog het gevoel dat ze er iets aan kunnen doen. Ik ben zelf voorzitter van een basketclub in Borgerhout. Dat is geen club van exclusief Marokkaanse ambtenaren, maar een van alle religies en mensen bij elkaar. Ik heb daar veel meer geleerd over hoe je aan integratie doet, dan door 18 boeken over integratie te lezen. Lokaal zijn er plekken waar alles heel nabij is en op je afkomt, en je kan er veel sneller resultaat boeken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
