Cas Mudde

‘Theo Francken is het rode vlees dat de N-VA-achterban loyaal houdt’

Cas Mudde is hoofddocent aan de Universiteit van Georgia in de Verenigde Staten en populisme-expert.

Volgens Cas Mudde, professor aan de Universiteit van Georgia, komt de kritiek op Theo Francken de N-VA alleen maar van pas. ‘Zo lang Francken als boeman van het strikte Belgische immigratiebeleid wordt bekritiseerd, heeft de N-VA weinig te vrezen van het Vlaams Belang’, schrijft hij.

Was Bart De Wevers dreigement slecht een storm in een glas water, een regeringscrisis die het niet werd, of is er iets anders aan de hand? Eerder deze week zei De Wever in een interview met VTM-Nieuws: ‘Als men Theo Francken vraagt ontslag te nemen, zal de N-VA zich terugtrekken uit de regering.’ Geen misse woorden, die direct tot wilde mediaspeculatie over een regeringscrisis leidde, maar dit mist het belangrijkste punt. Dit ging niet zozeer over deze regering, maar over het volgende.

Speciale wetten in de migratiepolitiek

Sinds zijn aanstelling als staatssecretaris voor Asiel en Migratie is Francken een favoriete schietschijf van met name progressieve commentatoren en politici (waaronder ikzelf). Zijn harde opstelling in het vluchtelingendebat maakt hem prominenter en populairder, tot grote onvrede van zijn critici, inclusief in de N-VA. De ‘Soedankwestie’ leek Francken eindelijk weer kwetsbaar te maken, maar blijkt uiteindelijk slechts zijn populariteit te bevestigen en zelfs versterken.

‘Theo Francken is het rode vlees dat de N-VA-achterban loyaal houdt’

Cas Mudde, hoofddocent aan de Universiteit van Georgia en populisme-expert.

Het is ondertussen overduidelijk dat Francken loog tegen het parlement. Hij wist dat er repatriëringsvluchten naar Soedan gepland waren en zei dat de Verenigde Naties toezicht houdt op gerepatrieerde Soedanezen, terwijl dat niet zo is. De oppositie zag hierin haar kans om de regering uit elkaar te spelen, maar verkeek zich weer maar eens op de realiteit van de politiek in de 21e eeuw: er bestaan speciale wetten voor de migratiepolitiek. Het is best oké om te liegen in de politiek zo lang het is om moslims buiten de deur te houden. Sterker nog, het is zelfs populair. Niet voor niets is Francken de populairste politicus in België en heeft de ‘Soedankwestie’ daar niets aan veranderd.

De rechtse regeringspartijen zijn zich hiervan bewust, en dringen dus niet aan op een aftreden. Premier Charles Michel wringt zich zelfs in allerlei bochten om te beweren dat Francken niet heeft gelogen – hij heeft ‘niet de volledige waarheid verteld’, aldus Michel op Jezuïtische wijze. En het politieke dier De Wever ziet de opportuniteit en smeedt het ijzer als het het heetst is, door een regeringscrisis te veinzen, en daarmee de N-VA als principiële anti-immigratiepartij te positioneren in de aanloop van de lokale verkiezingen later dit jaar en de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen volgend jaar.

Want dat was waar het De Wever werkelijk om ging. Het imago van de N-VA. Met zijn eigen politieke toekomst op het spel in Antwerpen, en die van de partij in heel Vlaanderen, weet De Wever dat hij zijn partij nieuw moet positioneren. Na meer dan twee jaar als Belgisch-conservatieve partij te hebben geregeerd, kan de N-VA zich niet weer als radicale Vlaams-nationalistische partij positioneren.

Het Vlaamse verraad

Maar nationalisme heeft twee kanten, ook de ‘democratische’ variant: de ene is voor de Vlaming, de andere is tegen de niet-Vlaming. De Waalse vijand ligt wat gevoelig, en zelfs radicale Flaminganten zijn niet echt bang meer voor de PS, dus richt de partij al haar pijlen op het immigratiethema – inclusief immigranten, Moslims, en vluchtelingen, al zijn die voor veel kiezers allemaal hetzelfde. En hierin is Francken de troefkaart.

Het thema immigratie en de persoon Francken zijn het rode vlees voor de N-VA achterban. Dit moet het ‘Vlaamse verraad’ in de regering doen vergeten en het enthousiasme terugbrengen. Het Vlaams Belang begrijpt dit perfect en probeert al maanden aan te tonen dat het immigratiebeleid van Francken helemaal niet zo strikt als hij doet uitschijnen.

Het Vlaams Belang wil vooral benadrukken dat de migratiestroom enkel door hun toedoen onder controle kan gehouden worden. Maar zo lang Francken als boeman van het strikte Belgische immigratiebeleid wordt bekritiseerd in de Vlaamse media, heeft de N-VA weinig te vrezen van het Vlaams Belang in de nakende verkiezingen.

Cas Mudde is hoofddocent aan de Universiteit van Georgia in de Verenigde Staten en onderzoeker aan het Center for Research on Extremism aan de Universiteit van Oslo in Noorwegen. Hij publiceerde recent meerdere boeken over populisme en uiterst-rechts, waaronder Populisme (Amsterdam University Press, 2017).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content