SP.A en Groen: Betaal EU-klimaatmaatregelen met opbrengst strijd tegen belastingfraude

Door de strijd tegen belastingfraude in de EU op te voeren, kunnen er voldoende middelen gegenereerd worden voor de financiering van de noodzakelijke investeringen die de EU moet doen om de CO2-uitstoot tegen 2030 met 40 procent te verminderen. Daarvoor pleitten Kathleen Van Brempt (SP.A) en Bart Staes (Groen) tijdens een debat over het klimaatbeleid van de EU in Leuven.

Volgens Staes is hiervoor jaarlijks 190 tot 250 miljard euro nodig, terwijl de belastingfraude in de EU op 825 tot 850 miljard euro geraamd wordt. Hij bepleitte ook de stopzetting van de 110 miljoen euro jaarlijkse subsidies aan fossiele brandstoffen en wil komaf maken met de gratis rechten in het kader van het emissiehandelsysteem ETS. Dit zal de prijs per uitgestote ton CO2 opdrijven tot 40 à 45 euro, nodig om bedrijven zoals Shell te brengen tot een duurzame transitie. Staes wil ook een CO2-taks. Om te vermijden dat eigen bedrijven hierdoor uit de markt geduwd worden, moet deze taks ook geheven worden op de invoer van producten. Door over te schakelen op hernieuwbare energie bespaart de EU volgens hem jaarlijks 500 miljoen euro op invoer van olie en gas.

Ook Kathleen Van Brempt hekelde de fiscale laksheid binnen de EU ten aanzien van multinationals en zag in de recuperatie van deze gelden dé manier om een overschakeling naar 100 procent hernieuwbare energie te financieren. Deze transitie moet in landen zoals Polen, waar na de uitstap uit steenkool grote werkloosheid dreigt, sociaal begeleid worden. De EU heeft volgens Van Brempt de afgelopen legislatuur heel wat duurzame wetgeving gerealiseerd, maar er is nog meer nodig om het Parijse engagement te halen. Ze pleitte hierbij voor een CO2-taks en een klimaatwet die lidstaten “forceert” om de doelstellingen te halen en haalde tevens uit naar de EVP-fractie in het Europees parlement die volgens haar vaak dwars lag om ambitieuze voorstellen goed te keuren.

‘Niet onmiddellijk grote resultaten verwachten’

Mark Demesmaeker (N-VA) ging akkoord dat fiscale ‘Kaaiman’-constructies aangepakt moeten worden, maar waarschuwde dat de EU op dat vlak al heel wat initiatieven neemt en dat er niet onmiddellijk grote resultaten te verwachten zijn. Hij waarschuwde er ook voor de eigen duurzame bedrijven niet verder te belasten omwille van het risico dat ze zullen vertrekken. De EU moet op vlak van klimaat internationaal meer een leidende rol opnemen. De N-VA’er pleitte onder meer voor de wereldwijde implementatie van het ETS-systeem. De sleutel voor de aanpak van het klimaatprobleem ligt volgens hem in de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Er moet ook meer geïnvesteerd worden in een kringloopeconomie want 50 procent van de CO2-uitstoot is gelinkt aan ons grondstoffengebruik.

Peter Van Kemseke (CD&V) stelde voor om in de eerste plaats het vliegen te belasten om zo over afstanden tot 800 kilometer het gebruik van de trein als transportmiddel te stimuleren. Wat de bedrijven betreft, waarschuwde hij ervoor ‘dat we ze in de eerste plaats moeten aan boord krijgen en niet met de vinger wijzen’. Ook hij uitte felle kritiek op de vele miljarden subsidies die de EU besteedt aan fossiele brandstoffen. Van Kemseke is er eveneens voorstander van dat de EU de lidstaten meer onder druk zet om de klimaatafspraken na te komen, maar stelde ‘dat de eenheid binnen Europa ook heel belangrijk is.’ Voor Van Kemseke, die als schepen in Vilvoorde bevoegd is voor klimaat, is ook het lokaal niveau heel belangrijk om de klimaatdoelstellingen te bereiken.

Rol van kernenergie

Er ontspon zich ook nog een vinnig debat over de rol van kernenergie in het terugdringen van de CO2-uitstoot. Verwijzend naar de urgentie om de CO2-uitstoot te reduceren stelde Demesmaeker dat we in ons land naast hernieuwbare energie ook nog een hele tijd kernenergie zullen nodig hebben en dit niet alleen om de energiebevoorrading te verzekeren. ‘De gascentrales die sommigen in ons land willen bouwen vergen een investering van 10 miljard euro en zullen meer CO2 uitstoten’, aldus Demesmaeker die ook vroeg de ogen niet te sluiten voor technologische ontwikkelingen op vlak van kernenergie waarbij hij verwees naar de mogelijkheden die zich aandienen met thorium.

Demesmaeker kreeg lik op stuk van de andere panelleden. Van Brempt stelde dat door de bouw van de gascentrales de CO2-uitstoot op Europees niveau niet zal stijgen, ‘vermits ze in het kader van het ETS-systeem de steenkoolcentrales in Polen uit de markt zullen prijzen’. Staes stelde dat de uitstap uit kernenergie op termijn de juiste beslissing is omdat die momenteel een rem zet op investeringen in hernieuwbare energie. Hij wees ook op de mogelijkheid om de CO2-uitstoot van gascentrales op te vangen. Van Kemseke wees op de enorme kosten bij de bouw van nieuwe kerncentrales in Finland en het VK en de voortdurende herstelkosten van de centrales in ons land, terwijl de kost van de productie voor hernieuwbare energie de afgelopen jaren drastisch gedaald is.