We hebben de mond vol over levenslang leren, maar toch zien we maar weinig vooruitgang in de opleidingsinspanningen van bedrijven. Er is zelfs een lichte daling.
Al jaren lees je het in zowat elk rapport over onze arbeidsmarkt: permanente opleiding is cruciaal in onze steeds sneller veranderende samenleving. ‘De noodzaak om van Vlaanderen een lerende samenleving te maken is groot,’ zegt professor werk- en organisatiestudies Sarah Vansteenkiste (KU Leuven), ‘want als gevolg van de digitalisering en robotisering verandert de inhoud van een job tijdens een loopbaan. Bovendien stevenen we af op krapte op de arbeidsmarkt: er zal meer vraag zijn naar arbeidskrachten en het invullen van de jobs zal moeizaam verlopen. Daarom is het zo belangrijk om mensen binnen bedrijven op te leiden, zowel voor de ondernemingen zelf als voor de werknemers.’
Net de werknemers die het kwetsbaarst zijn op de arbeidsmarkt, willen geen opleidingsactiviteit volgen.
Uit eerder onderzoek blijkt dat 42 procent van de Vlamingen de laatste twaalf maanden niet heeft deelgenomen aan een opleiding, en ook niet bereid is er een te volgen. ‘Deze groep is bij ons groter dan in Europese toplanden’, zegt Vansteenkiste. ‘Meer dan de helft van hen vindt dat ze geen opleiding nodig hebben. En dan gaat het vooral over kortgeschoolden en 55-plussers, die net het kwetsbaarst zijn op de arbeidsmarkt wanneer ze zich niet tijdig bijscholen.’
Verbetering zit er niet in, zo blijkt uit een recente studie van het Steunpunt Werk. Daarin worden de sociale balansen van de Vlaamse ondernemingen tussen 2015 en 2019 onder de loep genomen, waarin de opleidingsactiviteiten van werknemers staan. Er wordt zowel gekeken naar de cursussen en stages die door lesgevers worden gegeven (formele opleiding) als naar coaching, uitwisseling, studiebezoeken, conferenties, workshops, beurzen enzovoort (informele opleiding).
‘Van de 132.200 Belgische ondernemingen had in 2019 zo’n 15 procent een opleidingsinitiatief genomen’, laat Vansteenkiste weten. ‘Dat is hetzelfde cijfer als in 2015. Van de grote ondernemingen, met 200 of meer werknemers, organiseerden ruim negen op de tien bedrijven opleidingsactiviteiten. Bij de kleine ondernemingen, met minder dan 10 werknemers, was dat nog niet één op de tien.’
Opvallend: met uitzondering van de kleinste ondernemingen liggen de percentages voor elke ondernemersgrootte lager dan in 2015. Zo komt het dat in 2015 38 procent van alle werknemers een vorm van formele opleiding aangeboden kreeg, maar vier jaar later slechts 37 procent. ‘We zien dus geen vooruitgang, en hier en daar zelfs een lichte daling’, zegt Vansteenkiste.
Er is ook een groot verschil tussen sectoren. Bij ondernemingen uit de financiële en verzekeringssector, gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening en energie, water en afvalbeheer is er meer aandacht voor formele opleidingen. Heel weinig aandacht voor bijscholing is er in de sectoren landbouw, bosbouw en visserij, en horeca.
Samen met collega’s van andere universiteiten werkt Vansteenkiste een advies uit voor de Vlaamse minister van Werk Hilde Crevits (CD&V). ‘Opleidingen zijn cruciaal, zowel voor het bedrijf als de werknemer, om te kunnen beantwoorden aan de veranderende arbeidsmarkt. Ze moeten worden geïntegreerd in een loopbaan en meer worden gezien als een investering dan als een kostenpost’, besluit Vansteenkiste.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
