Eén op vijf Vlaamse gemeenten heeft te maken met signalen van rechts-extremisme. Dat blijkt uit een bevraging van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) afgelopen zomer bij de gemeenten. Bij een op drie van de 151 respondenten was het de burgemeester die antwoordde.
Twee op vijf gemeenten (43 procent) vangt signalen van polarisatie op, dat zijn verscherpte tegenstellingen tussen groepen in de lokale samenleving. In 2016 was dat nog één op vijf. Bijna de helft van de gemeenten krijgt tekens van radicalisering, dat is het (actief) nastreven of ondersteunen van diep ingrijpende veranderingen in de samenleving die een gevaar kunnen opleveren voor (het voorbestaan van) de democratische rechtsorde.
Het aantal Syriëstrijders is geminimaliseerd. Het gaat nu om andere vormen van extremisme, zoals bijvoorbeeld homofoob geweld. In één op vijf gemeenten gaat het om signalen van rechts-extremisme, zoals bijvoorbeeld het verheerlijken van extreme daden, het dragen van een hakenkruis, wapenbezit of anti-islamsentimenten. ‘Het gaat niet zozeer om gewelddaden; de loutere aanwezigheid van dergelijke groepen in het straatbeeld creëert overlast en angst bij de bevolking’, stelt Hans Bonte (sp.a), burgemeester van Vilvoorde.
Er is volgens de VVSG ook nood aan kennisopbouw rond etnisch-culturele en religieuze thema’s. Lokale besturen plaatsen ook vaak religieuze vraagstukken onder de noemer ‘radicalisering’, al horen die eerder onder diversiteit. Denk aan ouders die hun kinderen willen beletten om deel te nemen aan schoolse activiteiten zoals zwemmen, turnen, muzikale opvoeding.
Beroepsgeheim
Vier op vijf gemeenten hebben een (verplichte) Lokale Integrale Veiligheidscel, waar politie, justitie en hulpverleners samen overleggen over groepen en individuen. Gemeenten staan achter het principe van deze multidisciplinaire aanpak maar stoten nog te vaak op problemen rond het beroepsgeheim. Het huidige juridische kader om informatie te delen zorgt nog voor te veel onduidelijkheid. Hulpverleners voelen zich hierdoor niet geroepen om informatie over hun cliënten te delen als ze niet zeker weten dat ze hun geheimhoudingsverplichting mogen loslaten. De bevraging bevestigt het probleem: gemeenten krijgen meer signalen van ongeruste burgers (14 procent) dan van hulpverleners zoals OCMW (7 procent), jeugdwerk (4 procent) en straathoekwerk (3 procent).
De VVSG vraagt de Vlaamse en de federale overheid dat ze samen met de lokale besturen een samenhangend beleid voeren dat gemeenten voldoende ondersteunt om samenlevingsproblemen grondig te kunnen aanpakken. ‘De nieuwe lokale bestuurders wacht de taak om te verzoenen waar verdeeldheid heerst’, aldus de VVSG.
