Premier Alexander De Croo: ‘Politici horen niet te bepalen hoeveel bloot vrouwen moeten tonen’

De coronacrisis leerde de Belgische politici om opnieuw compromissen te sluiten. Premier Alexander De Croo rekent erop dat zijn regering daar straks de vruchten van zal plukken.

We hebben de samenleving nu echt wel lang genoeg op slot gehouden’, vindt Alexander De Croo. (Open VLD) Hij is ondertussen negen maanden premier, en zijn regering maakt zich op om de coronacrisis na de zomervakantie definitief achter zich te laten. Op dat moment volgt ook de lakmoesproef voor de regering-De Croo: hoe zullen de zeven coalitiepartijen zonder een allesdominerende gezondheidscrisis samenwerken? Het is enkel omdat de deltavariant stilaan aan kracht wint, dat het optimisme van het begin van de zomer wat begint te vervagen. Nederland verstrengde zijn maatregelen inmiddels alweer, maar als we De Croo vrijdagmiddag op zijn bureau in de Wetstraat 16 spreken, maakt hij zich daar nog niet al te veel zorgen over.

Alexander De Croo: Zolang niet iedereen gevaccineerd is, in ons land en eigenlijk ook daarbuiten, moeten we nog steeds voorzichtig blijven. Dat betekent niet dat we alarmistisch moeten zijn. Waar stijgen de besmettingen weer? Vooral bij jongeren, de grootste groep die nog niet gevaccineerd is. Het is ook de groep die niet in de ziekenhuizen belandt. Kijken we naar landen waar de deltavariant al een grotere impact heeft dan bij ons en die ook ver of verder staan met hun vaccinaties, zoals het Verenigd Koninkrijk of Israël, dan zien we zelfs amper een toename van de hospitalisaties. We hebben ook geen enkele indicatie dat – zolang we ons wel aan de regels houden – de opnames in ons land weer drastisch zullen stijgen, laat staan dat de ziekenhuizen opnieuw onder druk komen te staan of dat andere zorg opnieuw moet worden uitgesteld. Dat is cruciaal, dus voorlopig – we moeten altijd met twee woorden spreken in deze crisis – zie ik echt geen reden om van plan te veranderen.

Zien we dan de hele zomer besmette jongeren vervroegd en overhaast terugkeren van vakantie?

De Croo: De regels die in België gelden, zijn evenwichtig en goed, en ik ben blij dat wij het nachtleven nog niet hebben heropend. Wij hoeven dus ook niet te jojoën met verstrengingen en versoepelingen. Maar er is natuurlijk geen enkele reden voor Belgen om zich op vakantie niet meer aan de regels te houden die in ons land gelden, ook al zijn de maatregelen in sommige vakantielanden wat losser. Het is echt niet verstandig om met honderden dicht op elkaar te gaan dansen in een discotheek.

Het is misschien dan toch wel goed dat Tomorrowland dit jaar niet doorgaat?

De Croo: Het was daar veiliger geweest dan in die Spaanse disco’s, want iedereen die binnen wilde, had moeten bewijzen dat hij of zij gevaccineerd of niet besmet was. Dat is een hoge drempel, en ik wil graag nog eens benadrukken dat dat een noodoplossing is en blijft. Met Kerstmis zal niemand aan zijn familieleden een coronapaspoort moeten tonen. Ik ga ervan uit dat we op 1 september de scholen zo veel mogelijk kunnen openen op de klassieke manier en dat dan ook de meerderheid van alle coronamaatregelen verdwijnt.

Waarom zal ons dat – als alles volgens plan verloopt – op dat moment lukken? De vaccinatiegraad voor de volledige Belgische bevolking zal in september tussen de zeventig en tachtig procent liggen. Dat blijft echt essentieel. De vaccins beschermen zeer goed, ook tegen de deltavariant. We moeten dus zo snel mogelijk iedereen vaccineren. Ondanks een trage start, zijn we daar ook goed mee bezig. Koplopers als Israël en het Verenigd Koninkrijk zijn we zelfs aan het inhalen.

Brussel loopt achter met vaccineren: zullen daar uiteindelijk wel genoeg mensen een prik krijgen?

De Croo: We zien hetzelfde ook wat in Antwerpen, en zelfs in mindere mate in Gent. We moeten daar een tandje bij zetten, hoewel we ook al zien dat de vaccintwijfel echt begint af te nemen. Uiteindelijk zullen we die mensen persoonlijk moeten aanspreken om hen te overtuigen, en dat gebeurt ook. Ik denk trouwens niet dat we vaccins zullen moeten verplichten. Dat is in België gewoon niet nodig, en bovendien zouden we daarmee een heel verregaande discussie openen.

Ook niet voor zorgverleners en verpleegkundigen, een groep die ook serieus achterblijft?

De Croo: Het is voor mij een raadsel waarom mensen die de gevolgen van de coronacrisis vanaf de eerste rij hebben gezien, vandaag vaak twijfelen om zich te laten vaccineren. Ik begrijp dat echt niet, maar ik denk dat het verplichten ook in die gevallen niet zou helpen. Momenteel bekijken we of en wanneer we de vaccinatiecijfers per zorginstelling publiek kunnen maken, wat op zichzelf al motiverend werkt.

Iets waar u zich misschien minder zorgen over hoeft te maken dan gedacht, is de economische relance. De Nationale Bank voorspelt voor dit jaar een zeer sterke groei. Wordt het geen tijd om alle steunmaatregelen stilaan stop te zetten?

De Croo: We hebben een groot pakket aan steunmaatregelen dat nog loopt tot 30 september. Als er al maatregelen zijn die daarna nog doorlopen, zullen dat echt wel uitzonderingen zijn. Die steunmaatregelen waren duur, maar we weten zeer goed waarom we die nodig hadden. Als je zo’n pakket goed in elkaar steekt, betaal je één keer die prijs en ben je daarna weer vertrokken. Doe je dat niet goed, dan vernietig je economisch weefsel en voel je dat tien jaar later nog. Onze economische heropleving, die beter is dan in veel andere landen, doet mij geloven dat we dat in ons land allemaal samen goed hebben aangepakt. Ons ondernemersvertrouwen is vandaag het hoogste in twintig jaar, en ook het consumentenvertrouwen staat op het hoogste peil sinds de financiële crisis.

De vergelijking met de eurocrisis is opvallend: politici zoals u zeiden toen dat er zo snel mogelijk bespaard moest worden, wat we in Europa inderdaad tien jaar lang nog hebben gevoeld. Hebben we daaruit geleerd?

De Croo: Ja, dat denk ik wel. Het was toen ook ieder voor zich in Europa, terwijl de locomotieven vandaag allemaal in dezelfde richting rijden. Aan deze crisis heeft ook niemand schuld: dat was tijdens de banken- en eurocrisis wel anders. We moeten nu wel niet wegkijken van de moeilijkheden waar we vandaag ook nog voor staan. De groeivoorspellingen voor dit en volgend jaar zijn uitstekend, maar voor 2023 verwacht de Nationale Bank slechts een groei van 1,6 procent. Het is die groei op de middellange termijn die we omhoog moeten krijgen, en daarvoor hebben we in dit land grote hervormingen nodig. De politieke waarzeggers voorspellen nu al dat we die op de lange baan zullen schuiven, terwijl het net heel belangrijk is om nu al aan langeretermijnplannen te werken.

U wordt als premier verweten dat u geen zomerakkoord meer sluit voor u met vakantie vertrekt, en de belangrijkste hervormingen doorschuift naar de herfst.

De Croo:Allez, wel een beetje ernstig blijven. Het is nogal moeilijk om het huis te verbouwen als het nog in brand staat. Geef ons alstublieft nog even de tijd om na te blussen, zodat er ook geen rook meer uit het dak komt. Ondertussen bereiden de kabinetten de hervormingen voor. Zelfs tijdens de coronacrisis hebben we parallel daarmee al heel wat gerealiseerd: een sociaal akkoord, de hervorming van de bedrijfswagens en de taks op de effectenrekeningen.

Zullen jullie de ondertussen hooggespannen verwachtingen voor het najaar ook kunnen waarmaken? De regering- Michel was ook ambitieus, maar leverde uiteindelijk vooral bric-à-brac af.

De Croo: Met dat laatste ben ik het niet per se eens, dat zult u begrijpen. Ik ben blij dat de verwachtingen hooggespannen zijn, hetzelfde gevoel heerst binnen de regering. De politieke analisten verwachten nu een hete herfst. Ik heb die indruk helemaal niet. Ook over alle dossiers die ik daarnet noemde, hadden ze voorspeld dat die tot ontploffing zouden komen binnen de regering, terwijl ik ook daar maar weinig van gemerkt heb. Zijn er meningsverschillen? Uiteraard, ik mag zelfs hopen dat die er zijn. Het is niet omdat we in dezelfde regering zitten dat alle partijen kleurloos moeten worden. Maar deze regering ziet wel het belang in van werken in consensus. De coronacrisis is voor ons allemaal een masterclass in het zoeken naar een consensus geweest.

U kijkt met een gerust gemoed vooruit naar de pensioenvoorstellen van PS’ster Karine Lalieux? Voorlopig heeft deze regering er enkel voor gezorgd dat de vergrijzing duurder uitvalt dan daarvoor, bleek vorige week uit nieuwe ramingen van de Vergrijzingscommissie.

De Croo: Enkel de verhoging van de minimumpensioenen werd doorgerekend, wat slechts één aspect is van onze hervormingen. Die zijn nog in volle voorbereiding. Maar het regeerakkoord is duidelijk: de effectieve pensioenleeftijd moet omhoog, net als de periode die mensen gewerkt moeten hebben om een volledig pensioen te krijgen. Maar we zullen er ook voor zorgen dat mensen die langer werken daar voordeel uit halen. Het hoeft geen verhaal van zweten en pijn te zijn. Vergeet trouwens niet de belangrijke stappen die de regering-Di Rupo al heeft gezet om ons pensioenstelsel betaalbaar te maken. We zijn nu ongeveer tien jaar later, het is tijd om een nieuwe grote stap te zetten.

We zullen voor die hervormingen ook de tijd nemen, zodat mensen zich daarop kunnen voorbereiden. Hetzelfde geldt voor de fiscale hervorming waar Vincent Van Peteghem (minister van Financiën, nvdr.) aan werkt. We willen de begrotingsfiscaliteit vermijden, waarbij er enkel tijdens onderhandelingen over de begroting fiscale maatregelen worden bijeengezocht om het gat te dichten. We willen een hervorming die schetst waar het met onze fiscaliteit voor de komende tien jaar heen moet.

Mist u de N-VA soms niet in de regering? Uiteindelijk leunt uw partij inhoudelijk het dichtste bij haar aan.

De Croo:(blaast) Dat weet ik nog zo niet. Wij verschillen op heel veel punten heel duidelijk van mening, zoals over een staatshervorming bijvoorbeeld. We hebben wel goed samengewerkt in de regering-Michel, en ik doe dat nu met de Vlaamse regering van Jan Jambon ook. De vorige regering leed – jammer genoeg voor Charles Michel – wel te veel onder conflicten. Er heerste een onwaarschijnlijke polarisering, en uiteindelijk is de regering ook gevallen over een conflict dat er voor mij absoluut geen hoefde te zijn. Dat is ook de reden waarom de begroting opnieuw ontspoorde, we waren er daarvoor in geslaagd het tekort onder 1 procent van het bbp te krijgen.

Maar – zullen N-VA’ers zeggen – u bent natuurlijk vooral gelukkiger met deze regering omdat u premier mocht worden.

De Croo: Ik probeer dit land voor te bereiden op de toekomst, van zulke verwijten trek ik mij niets aan. Maar was het trouwens zo’n verrassing dat een Vlaamse liberaal premier werd? Na de verkiezingen waren de socialisten en de liberalen de twee grootste politieke stromingen in het land. De socialisten haalden vijfduizend stemmen meer, groter was het verschil niet. Ik wil mezelf niet op de borst kloppen, maar ik las onlangs ook in uw blad dat een groot deel van de Belgen vindt dat deze regering een goede start heeft gemaakt.

Eén iemand – zijn naam is nog niet gevallen – doet zijn best om de vrede in uw regering onderuit te halen. Vreemd genoeg behoort hij ook tot uw politieke familie.

De Croo: Over wie hebt u het misschien? (lacht) De regering heeft gelukkig een andere dynamiek dan wat voorzitters daarbuiten verklaren. Het is in ons land normaal dat zij zich soms wat profileren buiten de lijnen, maar ik zal niet ontkennen dat dat al eens voor serieuze botsingen heeft gezorgd binnen de kern.

U kaffert vicepremier Sophie Wilmés (MR) dan uit over het gedrag van haar voorzitter?

De Croo: Ik heb niet de gewoonte om mensen uit te kafferen. Het gaat trouwens niet alleen over de MR. Uiteindelijk hebben die tussenkomsten van voorzitters deze ploeg ook nog nooit echt in de problemen gebracht. Ik hoop dat het zo blijft.

Hoort u Georges-Louis Bouchez soms, of moet u het ook allemaal op Twitter lezen?

De Croo: Ik lees het in ieder geval niet op Twitter, nee. En ik hoor hem eigenlijk ook maar zelden. Ik werk met mijn vicepremiers en mijn regeringsploeg. Dat zijn de mensen met wie ik beslissingen neem.

Ook oud-energieminister Marie Christine Marghem van de MR voert ondertussen haar strijd tegen het dichtgaan van de twee laatste kerncentrales. Bent u er even gerust op als de groenen dat dat nog steeds zal lukken?

De Croo: Op basis van de analyses die we vandaag hebben, is die sluiting haalbaar. Minister Tinne Van der Straeten weet onder welke voorwaarden ze werkt en ze communiceert daar ook heel duidelijk over. Ze pakt dat dossier aan met heel veel kennis en rust. Die kerncentrales moeten op een bepaald moment ook gewoon dicht, omdat ze onbetrouwbaar zijn geworden. Ik zeg niet dat ze onveilig zijn, wel dat we er de voorbije vijf jaar al niet meer altijd even goed op konden rekenen voor onze energievoorziening.

Er hangt trouwens ook een economische kant aan het verhaal, waar het zelden over gaat. Wij gaan heel veel expertise ontwikkelen in het ontmantelen van kerncentrales. Waarom zouden we die knowhow later niet over de hele wereld kunnen exporteren, zoals we vandaag ook met windmolens op zee doen? Iedereen denkt altijd dat Denemarken daar het sterkst in staat, maar het zijn onze bedrijven die echt wereldtop zijn.

We zouden ook die twee centrales kunnen openhouden en verder expertise opbouwen voor nieuwe modellen van centrales.

De Croo: Op basis van centrales die straks vijftig jaar oud zijn? Bonne chance. Het Studiecentrum voor Kernenergie doet ook wel nog steeds onderzoek, maar op een bepaald moment moeten we echt afscheid nemen van oude centrales.

Bent u opgelucht of ongelukkig dat Ihsane Haouach zelf is opgestapt als regeringscommissaris?

De Croo: Het is niet goed als alle aandacht naar een regeringscommissaris gaat. Dat is een functie die eigenlijk zo onzichtbaar mogelijk moet zijn, de persoon in kwestie moet in alle discretie kunnen functioneren. Vandaar dat zij ook zelf heeft aangegeven ontslag te nemen. Het belangrijkste is nu dat de sereniteit terugkeert. Niet de regeringscommissaris moet in de aandacht staan, wel het werk van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen.

Zelfs de Staatsveiligheid stelde een rapport over haar op. Wat stond daarin, en waarom kwam dat verslag er?

De Croo: Die nota kwam er op eigen initiatief van de Staatsveiligheid, maar meer kan ik over de inhoud van die vertrouwelijke informatie niet zeggen.

Sinds onder meer de ophef over de hoofddoek van Haouach, keerden de hoofddoekendiscussie en alle varianten daarop ook nog eens terug. Vindt u dat een boerkini moet kunnen in een zwembad?

De Croo: Politici horen niet te bepalen hoeveel bloot vrouwen moeten tonen als ze gaan zwemmen. De enige maatstaf die er voor mij toe doet, is of het hygiënisch is, zoals er ook zwembaden zijn die losse shorts verbieden of vroeger badmutsen verplichtten. Maar verder is het niet aan ons om daarover te beslissen.

Vindt u dat vrouwen gescheiden moeten kunnen zwemmen van mannen?

De Croo: Daarvan zie ik absoluut niet het probleem, want zulke uurtjes heb je ook in fitnesszaken. Het zou alleen problematisch zijn als er geen enkel moment is waarop mannen en vrouwen nog samen kunnen zwemmen, maar waarom zouden mensen niet mogen kiezen? Misschien zijn er vrouwen die liever niet het gevoel hebben dat mannen naar hen zitten te kijken, ik zie echt niet wat daar mis mee is. Het zegt meer iets over het gedrag van de mannen dan over de vrouwen.’

Oud-premier Guy Verhofstadt zei ooit over zijn eerste paars-groene regering dat haar succes mocht worden afgerekend op de verkiezingsuitslag van het toenmalige Vlaams Blok. Geldt dat straks ook voor de regering-De Croo?

De Croo: Ik doe niet aan politiek tegen iemand. Ik hoop straks wel dat de zeven coalitiepartijen kunnen vooruitgaan, en dat we dus kiezers van het Vlaams Belang hebben kunnen overtuigen. Wij willen tonen dat wij politici echt bezig zijn met de bezorgdheden van alle Belgen, en in staat zijn hen te beschermen in deze chaotische, boze wereld. De financiële crisis, de vluchtelingencrisis en de pandemie hebben achtereenvolgens onze kwetsbaarheid pijnlijk duidelijk gemaakt. Het is die onzekerheid, die we vandaag overal zien, waar wij een antwoord op moeten bieden.

N-VA-voorzitter Bart De Wever voorspelde vorige week in De Krant van West-Vlaanderen ‘burgerlijke onlusten’ als in 2024 een Vivaldi-regering verder doet en het land niet op orde zet. ‘Dat mensen elkaar te lijf gaan op straat’, verduidelijkte hij nog. Wat denkt u?

De Croo: Hebben politieke debatten in dit land ooit al geleid tot geweld?

Ik vrees van wel, zoals de koningskwestie.

De Croo: De laatste vijftig jaar zijn alle meningsverschillen in ieder geval vredevol uitgeklaard. Ik zie niet goed in waarom dat in 2024 niet meer zou lukken. We hebben het er trouwens nog niet over gehad, maar de zeven partijen zien zéér goed in dat dit land beter georganiseerd moet worden. Het zal wel niet meer de sens unique-methode zijn, want ondertussen hebben we begrepen dat tweerichtingsverkeer nodig is. Een aantal bevoegdheden wordt beter opnieuw gecoördineerd op het Belgische of ook het Europese niveau. We moeten die discussie in alle sereniteit voeren, en in 2024 mag iedereen zijn standpunten verdedigen voor de kiezer. Dat lijkt me een betere methode dan op onlusten te rekenen.