De rechterlijke macht reageert bezorgd op verklaringen van minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA), dat ze niet van plan is de dwangsommen te betalen waartoe de overheid werd veroordeeld wegens het niet opvangen van asielzoekers.
‘De uitspraken van minister Van Bossuyt zijn symptomatisch voor een verontrustende evolutie waarin een lid van de uitvoerende macht zich boven de wet meent te kunnen plaatsen. Dit is in strijd met de beginselen van een democratische rechtsstaat’, luidt het woensdag in een gezamenlijke mededeling van het Hof van Cassatie, het College van procureurs-generaal en het College van de hoven en rechtbanken.
Het dossier is niet nieuw. De vorige regering kon op een bepaald moment niet langer opvang voorzien voor elke asielzoeker. De overheid werd daardoor meer dan 10.000 keer veroordeeld. Toenmalig staatssecretaris Nicole de Moor (CD&V) weigerde de dwangsommen steevast te betalen. Haar opvolgster Van Bossuyt zit op dezelfde lijn. ‘Ik heb een situatie geërfd die ik niet heb gekozen. Ik ben niet bereid die dwangsommen te betalen. Voor mij is het belangrijker dat dat geld wordt gebruikt om het probleem structureel op te lossen’, luidde het afgelopen weekend nog in de krant L’Echo.
Die uitspraken zijn de rechterlijke macht in het verkeerde keelgat geschoten. ‘De uitspraak van de minister is zorgwekkend en ondermijnt de grondwettelijk verankerde fundamenten van onze rechtsstaat en in het bijzonder de scheiding der machten’, luidt het woensdag. ‘Rechterlijke beslissingen zijn bindend voor alle burgers én voor alle overheden. Het niet uitvoeren van gerechtelijke beslissingen, en het weigeren van betaling van opgelegde dwangsommen, betekent een rechtstreekse aantasting van de rechtsstaat en van de scheiding der machten.’
De rechterlijke macht merkt op dat de overheden steeds wetswijzigingen kunnen voorstellen indien ze vinden dat wetgeving niet langer aangepast is. Het argument dat geld van een dwangsom beter voor iets anders kan worden gebruikt, gaat volgens de rechters ook niet op. ‘Op die manier zou elke burger kunnen beslissen een boete niet te betalen omdat dit hem beter uitkomt.’
De minister reageert: ‘Voorbije vier weken 19 keer veroordeeld, een verbetering’
‘Ik wil mijn budget besteden aan het op orde zetten van ons asiel- en migratiebeleid, eerder dan aan het afbetalen van de puinhoop die ik geërfd heb van de Vivaldi-regering.’ Zo reageert minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) op de kritiek van de rechterlijke macht aan haar adres.
Diezelfde rechterlijke macht vindt het niet kunnen dat de minister in een interview had bevestigd dat ze niet van plan was de dwangsommen te betalen die de overheid sinds enkele jaren opgelegd kreeg wegens het niet opvangen van asielzoekers. ‘De situatie verbetert’, zegt de minister. ‘In de voorbije vier weken werd Fedasil 19 keer veroordeeld, tegenover 146 veroordelingen in dezelfde periode van 2024.’
Ze beaamt wel dat de verandering vanuit de politiek moet komen. ‘Daarom zetten we ook in op een complete koerswijziging en zorgen we er met nieuwe wetgeving voor dat we de instroom beperken, de uitstroom verhogen en misbruik tegengaan. Zo komen we tot die menselijkere opvang die uiteindelijk tot nul dwangsommen leidt’, besluit ze.