Na het losbarsten van een groot corruptieschandaal in Oekraïne stelt Vlaams Belang de financiële steun van België aan het land ter discussie. Volgens regeringsbronnen wordt de corruptiezaak gretig opgepikt in uiterst rechtse hoek.
‘We leven in een land waar gezinnen hun facturen niet meer kunnen betalen. Vervolgens beslist de regering waarvan u zelf deel uitmaakt om een miljard euro naar een corrupt regime te sturen.’
Op dinsdag haalde Vlaams Belang-Kamerlid Britt Huybrechts in de Kamer uit naar minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés). In een debat over de mogelijke toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie bevestigde Huybrechts het partijstandpunt dat daar op dit moment geen plaats voor is.
Een van de nieuwe argumenten is het grootschalige corruptieschandaal in Oekraïne. Woensdag stemde het Oekraïense parlement nog in met het ontslag van de minister van Justitie en de minister van Energie.
Aan de basis liggen gepubliceerde gespreksopnames over omkoping rond het staatsbedrijf Energoatom. Het gaat om 1000 uur aan vertrouwelijke gesprekken, verspreid over vijftien maanden. Er zou meer dan 85 miljoen euro zijn verduisterd. Een vertrouweling en zakenpartner van president Volodymyr Zelensky wordt als spilfiguur genoemd.
In de commissie Buitenlandse Betrekkingen zei Huybrechts dat Oekraïne geen rechtsstaat is. ‘Dit is geen jonge democratie in transitie, dit is een structureel corrupt systeem.’
1 miljard euro per jaar
De Vlaams Belang-politica bracht de financiële steun van België aan Oekraïne ter sprake. In april verzekerde premier Bart De Wever (N-VA) dat Oekraïne tot 2029 jaarlijks op 1 miljard euro kan rekenen. Dat bedrag wordt deels gefinancierd door de belastingen op de bevroren Russische tegoeden bij Euroclear in Brussel. De tegoeden zelf, ter waarde van 140 miljard euro, maken deel uit van een gevoelige internationale politieke discussie.
In het parlement zei Huybrechts dat de Oekraïners ‘nul euro’ zullen zien. ‘Geen enkele Oekraïense soldaat, geen enkele familie, geen enkele burger zal iets voelen van dat miljard. Het verdwijnt in dezelfde netwerken, dezelfde systemen en dezelfde zakken waarin nu al honderden miljoenen euro’s zijn verdwenen.’
Op socialenetwerksite X voegde Huybrechts eraan toe dat een miljard euro per jaar ‘gooien’ naar Oekraïne neerkomt op ‘verraad aan onze eigen mensen’ door De Wever.
Partijwoordvoerster Karen Van der Sype schaart zich achter de uitspraken van het Kamerlid. ‘Vlaams Belang steunt de verdediging van Oekraïne tegen de Russische invasie door middel van defensieve uitrusting, maar verzet zich tegen een verdere escalatie of verregaande militaire betrokkenheid. Maar waar het nu over gaat, is het debat over hoeveel geld Oekraïne krijgt en wat ermee gebeurt.’
Van Le Pen tot het AfD
Daarmee verscherpt de oppositiepartij haar toon. In 2022, bij het begin van de Russische invasie in Oekraïne, had het VB het lastig met het thema – net als de uiterst linkse PVDA. In het verleden hadden kopstukken als Filip Dewinter hun sympathie uitgesproken voor het land van Vladimir Poetin. De partij veroordeelde de invasie wel, Dewinter gaf toe dat hij zich had ‘vergist’ in Poetin.
Bij een stemming over de veroordeling van de Russische invasie in het Europees Parlement onthield het VB zich in 2022, naar eigen zeggen omdat het EU-lidmaatschap van Oekraïne in de resolutie stond. In de Kamer stemde de partij wel voor. De laatste jaren hield de partij zich eerder op de vlakte over de oorlog.
Toen in februari de aanwezigheid van een Belgische vredesmacht in Oekraïne – na een eventueel akkoord met Rusland – werd geopperd door minister van Defensie Theo Francken (N-VA), sloeg VB-partijvoorzitter Tom Van Grieken terug. ‘Het is een legitiem N-VA-standpunt om oorlogje te willen spelen tegen Rusland’, luidde het. ‘Maar ga dan alstublieft zelf, in plaats van anderen te sturen.’
Russische desinformatiecampagnes
Net als geestverwanten in de rest van Europa, zoals het Rassemblement National van Marine Le Pen in Frankrijk en de AfD in Duitsland, zegt Vlaams Belang te streven naar de-escalatie, in plaats van naar een militair opbod. Critici verwijten de partijen dat ze Poetin in de kaart spelen.
Volgens regeringsbronnen is de corruptiezaak koren op de molen van critici van de westerse omgang met de oorlog in Oekraïne. Een bron spreekt van een ‘grote piek aan Russische informatiemanipulatie die ons land binnenkomt’.
In uiterst rechtse hoek wordt het frame ‘Oekraïne is corrupt’ gretig opgepikt. Feiten worden met fictie vermengd. Zo doet een foto de ronde van de ‘luxevilla’ die Zelensky zogezegd liet bouwen. Ook plastisch chirurg Jeff Hoeyberghs verspreidde het beeld. In werkelijkheid is de villa eigendom van een Oekraïense zakenman.