Valt de regering-De Wever over Gaza? Hoe zit het met de roep om sancties tegen Israël? En wat met de erkenning van de Palestijnse staat? In deze analyse formuleert professor Herman Matthijs tien bedenkingen.
1. Belgische handelssancties tegen Israël?
Institutioneel is het duidelijk: buitenlandse handel is een bevoegdheid van de Gewesten. Dat is niet toevallig zo. Na federale ruzies over wapenexportvergunningen werd deze bevoegdheid overgeheveld naar de deelstaten.
2. Europese context
Het handelsbeleid binnen de EU is een bevoegdheid van de Europese Commissie. De 27 lidstaten zijn sterk verdeeld over het Midden-Oosten. Als landen afzonderlijk maatregelen tegen Israël nemen, ondermijnen ze het gemeenschappelijk Europees handels- en buitenlands beleid. Dat opent de deur naar bilaterale handelsakkoorden, waar de rest van de wereld politiek om zou lachen. Voor onze economie is de concrete uitwerking van het handelsakkoord met de VS bovendien prioritair. Sancties tegen individuen zijn mogelijk, maar als elke lidstaat dat vrij invult, zet je in feite de Schengenzone op het spel.
3. Val van de regering
MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez stelt dat een wisselmeerderheid over Gaza de regering doet vallen. Dat is politieke logica. Andere regeringspartijen hebben in het verleden hetzelfde gezegd bij ethische dossiers.
4. Regeerakkoord-De Wever
Het akkoord (blz. 193) zegt niets concreets over Gaza en verwijst algemeen naar een tweestatenoplossing, mits voorwaarden.
5. Selectieve verontwaardiging
Waarom krijgt Gaza meer aandacht dan bijvoorbeeld de verwoestingen door Poetin in Oekraïne, de vervolging van Druzen en christenen in Syrië, de situatie in Soedan of andere conflicten? Merkwaardig is dat men sancties tegen Israël overweegt, terwijl de sancties tegen Syrië werden opgeheven.
6. Bevoegdheid van regeringen
Los van parlementaire resoluties en debatten geldt dat relaties met andere landen, en het opleggen van sancties, tot de bevoegdheid van regeringen behoren.
7. Voorwaarden voor erkenning Palestijnse staat
Het Verenigd Koninkrijk en vooral Canada koppelen terechte voorwaarden aan een erkenning: eerst vrije verkiezingen, demilitarisering van Gaza, vrijlating van Israëlische gijzelaars en uitsluiting van Hamas bij verkiezingen. De economische puinhoop en de politieke dictatuur in Gaza zijn ook het resultaat van Hamas’ beleid.
8. Politieke keuze op het scherp van de snee
Op een gegeven moment zullen sommige partijen zich op een point of no return bevinden: trekken ze hun eisen rond de Palestijnse staat in of doen ze de regering-De Wever vallen? Wat lost erkenning concreet ter plaatse op? Niets.
9. Scenario na een regeringsval
Een constructieve motie van wantrouwen met een andere premier en zonder N-VA en MR is mathematisch en politiek onhaalbaar. Dan blijven enkel nieuwe verkiezingen over, mogelijk eind oktober, samen met Nederland. De deelstaten kunnen intussen wel verder regeren.
10. Gaza als bliksemafleider
Politiek gezien kan een regeringsval over Gaza handig zijn om moeilijke dossiers – pensioenen, begroting, Brussel, spoorwegen, justitie, politie, leger – niet te hoeven aanpakken. Les excuses sont faites pour s’en servir. Maar dat betekent een lange periode van lopende zaken onder premier De Wever, zonder betere vooruitzichten voor een nieuwe coalitie. Een val over Gaza lijkt bovendien allerminst populair bij de bevolking, die oplossingen wil voor problemen die al jaren aanslepen.