Het Rekenhof is niet onder de indruk van het rekenwerk van minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA). De minister zelf verdedigt haar beleid. ‘Als de “asielshoppers” geen toegang meer krijgen tot ons opvangsysteem, zitten we in een totaal andere situatie.’
De regering-De Wever neemt een risico door de besparingen op asiel en migratie zo sterk te laten afhangen van het aantal asielzoekers dat ons land binnenkomt. Dat is, in een notendop, de kritiek van het Rekenhof op het aangekondigde migratiebeleid van minister Van Bossuyt.
De kritiek maakt deel uit van een eerder verschenen scherp rapport van het Rekenhof over de begroting van de federale regering. Daarin werden onder meer de terugverdieneffecten, goed voor zo’n 8 miljard euro, op de korrel genomen.
Ook op Asiel en Migratie wil de regering besparen. Op termijn zou de besparing in de asielopvang 538 miljoen euro bedragen. Daarbovenop komt een besparing van 724 miljoen euro door nieuwkomers langer af te schermen van de sociale bijstand. Samen met inkomsten door een aanpassing van het terugkeerbeleid moet het ‘strengste migratiebeleid ooit’ 1,4 miljard euro opleveren.
Migratiepact
Maar het Rekenhof schiet gaten in die berekening. Dat de snelle daling van het aantal nieuwe asielzoekers aan de basis ligt van de rekensom, baart de onderzoekers zorgen. Zo gaat de regering-De Wever ervan uit dat in 2029 nog maar 12.000 mensen een asielaanvraag zullen indienen. Ter vergelijking: dit jaar verwacht Van Bossuyt er ruim 36.000.
Het Rekenhof verwijst naar de internationale context, ‘die een aanzienlijke impact heeft op het aantal asielaanvragen. Daardoor zijn prognoses over een periode van meer dan twee jaar onvoldoende betrouwbaar.’
Van Bossuyt vestigt haar hoop in grote mate op het Europees Migratiepact, dat pas volgend jaar op volle kracht zal draaien. Daardoor zouden asielprocedures voornamelijk aan de Europese buitengrenzen of in derde landen plaatsvinden, waardoor lange wachtrijen aan het aanmeldcentrum van opvangdienst Fedasil in Brussel verleden tijd zouden moeten zijn. Maar op dit moment is onduidelijk hoe groot het effect van het Migratiepact zal zijn.
Niet dat er geen degelijke informatie voorhanden is. Volgens het Rekenhof heeft de FOD Binnenlandse Zaken een prognosemodel in huis. Die simulatie, die de impact van verschillende scenario’s in de instroom op de asielketen in kaart brengt, is niet zonder gebreken – zo schat het de achterstand bij de asielinstanties te laag in. Maar in de berekening van de regering-De Wever zou het prognosemodel helemaal niet gebruikt zijn, aldus het Rekenhof.
België kampt al meerdere jaren met een opvangcrisis. Ons land werd al zo’n 11.000 keer veroordeeld voor het niet-opvangen van asielzoekers. Met 33.210 asielzoekers is de opvang zowat volledig verzadigd. Ruim 2.000 alleenstaande mannen staan nog op een wachtlijst.
Gezinshereniging
Van Bossuyt reageert fors: ‘Het Rekenhof vergeet één cruciaal punt: niet elke asielzoeker die hier toekomt, hoort hier te zijn. Vorig jaar ontvingen we rond de 40.000 asielaanvragen. Bijna de helft daarvan kwam van mensen die al een aanvraag hadden ingediend of bescherming hadden gekregen in een andere EU-lidstaat. Als die groep “asielshoppers” geen toegang meer krijgt tot ons opvangsysteem, zitten we in een totaal andere situatie.’
De N-VA-minister verwijst naar het pakket aan ‘crisismaatregelen’ uit het recente Paasakkoord. ‘Personen die in een andere EU-lidstaat al bescherming kregen, zullen geen toegang meer krijgen tot onze opvang. En wie elders in Europa een negatieve beslissing ontving, ziet zijn aanvraag in België als niet-ontvankelijk verklaard.’
Meerderheidspartij CD&V verwacht volgende week antwoorden van Van Bossuyt in het parlement. ‘Ik wacht die dan ook graag af’, zegt Kamerlid Franky Demon. ‘Wij verwachten een realistisch afbouwscenario voor de opvangcapaciteit, zodat de afgesproken besparingen effectief gerealiseerd kunnen worden. Het is nu aan de minister om met het noodzakelijke wetgevend werk naar het parlement te komen.’
De oppositie maakt dankbaar gebruik van het Rekenhof. ‘Dit is niet het strengste asielbeleid ooit, wel het duurste’, zegt Kamerlid Francesca Van Belleghem van het Vlaams Belang. ‘Terwijl andere Europese landen gedurfde maatregelen nemen om de toestroom van asielzoekers te beperken, blijft Van Bossuyt, net als haar voorganger Nicole de Moor (CD&V), braaf in de pas lopen.’
Groen ziet in het rapport van het Rekenhof de bevestiging van wat experts al langer zeggen: ‘Deze regering rekent zich rijk.’ Volgens Kamerlid Matti Vandemaele gaat Van Bossuyt uit van een ‘onrealistische uitstroom en dito daling van de instroom. Als je dit beleid zomaar uitvoert, dreigen duizenden mensen extra op straat te belanden.’