De Nederlandse minister van Asiel en Migratie mag alleenstaande mannelijke asielzoekers niet terugsturen naar België, zo oordeelt de Nederlandse Raad van State woensdag.
Normaal gesproken mogen Europese landen asielzoekers terugsturen naar het land waar ze zich als eerste hebben gemeld. Maar in België bestaat volgens de Raad het risico dat deze mannen niet worden voorzien van ‘hun meest elementaire levensbehoeften’ van een bed, bad en brood.
Dat is volgens de hoogste bestuursrechter in strijd met de mensenrechten en daarom moet Nederland de asielaanvraag van deze mannen toch in behandeling nemen. De Raad heeft het over ‘systeemfalen van de Belgische autoriteiten bij de opvang en rechtsbescherming voor deze groep’.
In principe mogen EU-lidstaten er wederzijds van uitgaan dat de grondrechten van asielzoekers op elkaars grondgebied beschermd worden. Dat principe noemt men het interstatelijk vertrouwensbeginsel. Alleen als vaststaat dat asielzoekers toch een reëel risico op een schending van hun rechten lopen, mag een rechter hun uitwijzing naar een ander land verhinderen.
Op basis van dat vertrouwensbeginsel oordeelde de Raad van State in Nederland vorig jaar nog dat de overheid asielzoekers wel mocht terugsturen naar België. Hoewel de situatie toen al slecht was, kon de minister de Raad er toen nog van overtuigen dat de Belgische overheid haar opvangbeleid aan het verbeteren was.
De Raad stelt nu echter vast dat die verbeteringen uitgebleven zijn en dat er geen perspectief is op de uitbreiding van de opvangcapaciteit in ons land. Het tekort aan opvangplekken is daardoor ‘niet meer tijdelijk, maar structureel geworden’.
Van Bossuyt reageert: ‘Ik heb een asielcrisis geërfd’
De beslissing van de Nederlandse Raad van State dat Nederland geen asielzoekers meer mag terugsturen naar België onder de Dublinverordening is ‘een symptoom van een overbelast asielsysteem waarmee heel wat EU-lidstaten geconfronteerd worden’. Dat zegt minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) in een reactie.
‘Dit is een moeilijke zaak voor zowel België als voor ons buurland’, erkent minister Van Bossuyt. ‘Ik heb een asielcrisis geërfd. Dit land neemt vandaag al meer verantwoordelijkheid op dan proportioneel is binnen Europa. Onze samenleving kan dit niet meer dragen.’
Ze wijst erop dat er geen sprake is van ‘onverschilligheid’, maar wel een jarenlange structurele overbelasting. ‘Daarom zetten we nu resoluut in op een beleid dat inzet op drie pijlers: het beperken van de instroom, het verhogen van de uitstroom, en het tegengaan van misbruik van de asielprocedure. Dat is nodig om humane bescherming te kunnen bieden aan wie er wel recht op heeft.’
De regering heeft recent ook een pakket crisismaatregelen goedgekeurd om de asielinstroom te doen dalen, waaronder een nieuwe wet die bepaalt dat asielzoekers die in een ander Europees land al bescherming hebben gekregen, geen recht meer hebben op opvang in België. ‘Daarmee vermijden we dat België de zwakke schakel blijft binnen Europa, met een enorme aantrekkingskracht op asielzoekers.’
De minister geeft ook mee dat de huidige wachtlijst voor alleenstaande mannen die geen opvang kunnen krijgen, aan het slinken is en dat de eerstvolgende voor de opvang uitgenodigd wordt zodra er een plaats is in het reguliere opvangnetwerk. ‘Wat we nu meemaken, is geen Belgisch alleenstaand probleem, maar een symptoom van een overbelast asielsysteem waarmee heel wat EU-lidstaten geconfronteerd worden. Europese samenwerking is meer dan ooit belangrijk’, besluit de minister.