In de marge van de NAVO-top in Nederland heeft premier Bart De Wever (N-VA) zijn Groot-Nederlandse ideeën tentoongespreid. ‘Vlaams-nationalisten koketteren daar al lang mee’, zegt historicus en broer Bruno De Wever.
‘Hier en aan de overkant. Hier en daar is Nederland.’ Dat was de boodschap van eerste minister Bart De Wever (N-VA) in het gastenboek op de NAVO-top in het Nederlandse Den Haag, dinsdagavond.
Het vers is van de hand van Theodoor van Ryswyck (1811–1849) – al zijn in het origineel ‘hier’ en ‘daar’ omgewisseld. Binnen het jonge België, dat zich in 1830 onafhankelijk verklaarde, zette Van Ryswyck met zijn gedichten de Vlaams-Belgische identiteit in de verf. De Antwerpenaar was ook de Groot-Nederlandse gedachte toegedaan – vandaar die ‘daar en hier is Nederland’.
Historicus Bruno De Wever, eveneens broer van Bart, schreef mee aan het lemma over Groot-Nederland in de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. ‘Vlaams-nationalisten koketteren daar al lang mee. Aanhangers van de Groot-Nederlandse gedachte willen de reconstructie van de historische Nederlanden – grosso modo de huidige Benelux en Frans-Vlaanderen. Een andere naam is Dietsland.’
Het is niet de eerste keer dat Bart De Wever met dat gedachtegoed dweept. In 1993 was hij medeorganisator van een Groot-Nederlands studentencongres. ‘Mocht ik kunnen sterven als Zuidelijke Nederlander, ik zou gelukkiger sterven dan als Belg’, zei hij in 2021 tegen Trends. Als gewezen Antwerps burgemeester heeft hij de val van Antwerpen in 1585 altijd beklaagd. De scheiding van de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden noemde hij ook deze week ‘de grootste ramp die ons ooit is overkomen’.
Volgens de Encyclopedie zijn er ook aanhangers die vinden dat enkel Vlaanderen zou moeten worden opgenomen, zonder Franstalig België. Daarmee zou de hereniging een eentalig land opleveren. Maar op de Nederlandse radio maakte De Wever dinsdag duidelijk dat, wat hem betreft, heel België kan samengaan met Nederland. ‘Alleen is het enthousiasme om mee te doen in het zuiden misschien iets minder groot dan in het noorden.’
Nogal wiedes, zegt Bruno De Wever. ‘Zouden de Franstalige Belgen blij zijn in een land waar plots 25 miljoen Nederlandstaligen de overgrote meerderheid vormen?’
De ware strategie van De Wever
Dat blijkt ook uit een korte rondvraag van de Franstalige krant Le Soir. Zo vindt ex-minister en huidig oppositielid Ludivine Dedonder (PS) het not done van De Wever. ‘Elke dag toont De Wever zijn ware strategie: de macht bezetten om de belangen van Vlaanderen te dienen. Hij heeft dat nooit onder stoelen of banken gestoken.’
Le Soir benadrukt dat het vers van Van Ryswyck nog steeds wordt gebezigd binnen Voorpost, een extreemrechtse organisatie. Op de website kan je nog steeds een pakketje stickers kopen met de slogan erop.
Meerderheidspartijen Les Engagés en MR storen zich er minder aan, maar benadrukken dat De Wever niet als regeringsleider sprak. MR-fractieleider Benoît Piedboeuf vraagt zich tegelijk af of ‘de Nederlanders de Vlamingen er wel bij willen’.
Premier De Wever is zich goed bewust van het gewicht van zijn woorden. Op de radio zei hij dat zijn overtuiging niet is veranderd, ‘maar wel zijn functie’.
Bruno De Wever noemt de gedachte ahistorisch, aangezien Dietsland nooit heeft bestaan. ‘Joris Van Severen, stichter van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso, droomde via zijn Nieuwe Marsrichting vanaf 1934 niet meer van de hereniging van Nederland en Vlaanderen, maar van de herboren Bourgondische Nederlanden. Dat idee is historisch onhoudbaar. Zo viel het prinsbisdom Luik bijvoorbeeld onder het Heilige Roomse Rijk.’
Volgens Bruno De Wever zijn de uitspraken van zijn broer ‘eerder een gimmick’, en geen gemeende intentie. ‘In ieder geval is het een soort ombuiging van het separatisme. Via Dietsland houdt België evengoed op met bestaan.’