Autoritaire landen lijken hun rekening al gemaakt te hebben.
De Belgische diplomatie leverde de afgelopen maanden een hevig gevecht om zowat 200 miljard euro aan Russische tegoeden die geparkeerd staan in de digitale kluis van Euroclear in Brussel. Almaar meer Europese lidstaten willen die miljarden aanwenden om Oekraïne te steunen. België verzet zich daartegen.
Ons land is aandeelhouder in Euroclear en int jaarlijks een aanzienlijk bedrag aan belastingen op de transacties van de organisatie. De regering vreest er ook voor dat de inbeslagname van het Russische geld de geloofwaardigheid van Euroclear zal ondermijnen. Andere autoritaire landen zoals China zouden minder geneigd zijn Euroclear te gebruiken om er waardepapier op te slaan, of hun tegoeden er zelfs helemaal weghalen. Tezelfdertijd zouden die landen ook minder geneigd zijn om via Euroclear wat meer van de Europese overheidsschuld in portefeuille te nemen.
België verdedigt hiermee zijn positie als neutrale vrijhaven voor internationaal kapitaal, zoals het zich bijvoorbeeld ook eerder profileerde als een vrijhaven voor internationaal onderzoek in computerchips in het Leuvense Imec. Door Amerikaanse en Nederlandse druk is er van dat laatste al niet zo veel sprake meer. Nu komt dus ook Euroclear in het vizier.
Toch lijken autoritaire landen hun rekening al gemaakt te hebben. Op korte termijn blijven ze wellicht gedwongen om als gevolg van hun handelsoverschotten via organisaties als Euroclear te investeren in dollars en euro’s. Maar op lange termijn willen ze ervanaf. Een recente werknota van de Communistische Partij over het nieuwe Chinese Vijfjarenplan benadrukt bijvoorbeeld opnieuw het belang van ‘onafhankelijkheid’ in de internationale kapitaalmarkten.
Hoewel China vasthoudt aan samenwerking met Euroclear, steunt Peking verschillende projecten, zoals CMU Omniclear, om Hongkong klaar te stomen als effectenbewaarinstelling en alvast contact te zoeken met partners in het Midden-Oosten. Vorige maand spraken de Chinese en Russische ministers van Financiën op het Moscow Investment Forum over een onafhankelijke effectenbewaarinstelling.
Het is begrijpelijk dat de regering vecht voor de geloofwaardigheid en toekomst van Euroclear. Maar wellicht is dit al een achterhoedegevecht in een wereld waarin de kapitaalmarkten zich geleidelijk aan zullen regionaliseren rond nieuwe grote spelers en de traditionele westerse toonaangevende organisaties beetje bij beetje omzeild zullen worden.
In die wereld volstaat het voor kleine landen niet meer om een vrijplaats te zijn voor andere, grote landen, ze moeten meer op eigen benen leren te staan.
