‘Na de vakbonden zeggen nu ook de zelfstandigenorganisaties dat de pensioenhervormingen van Arizona niet op 1 januari kunnen ingaan’, schrijft Jef Maes. ‘Het wetsontwerp van minister Jambon voert immers niet alleen een massa aan besparingen in, het is ook een kluwen van criteria en definities die de administraties niet eens kunnen toepassen.’
Half juli gaf minister Jambon in een parlementaire vraag al toe dat de nieuwe pensioenwet niet op tijd zal gepubliceerd raken om toegepast te worden op 1 januari 2026. Volgens het Handvest van de Sociaal Verzekerde moet de Federale Pensioendienst (FPD) immers al 4 maanden vóór pensioendatum aan de toekomstige gerechtigde het definitieve pensioenbedrag laten weten. De stemming in het parlement wordt echter pas voorzien in december, en nu al loopt men achter op het schema.
Een maand geleden schreef de Federale Pensioendienst (FDP) daarom in een nota aan zijn beheerscomité: “De pensioenhervorming van de Arizona-regering stelt ons voor een ongeziene uitdaging en zal een impact hebben op de capaciteit om de burger de komende twee jaar adequaat te informeren”.
Dat komt omdat de pensioenhervorming van Arizona zo omvangrijk én zo ingewikkeld is. Zo komen er vier systemen waarvoor men een aantal gewerkte dagen moet bewijzen, en telkens wordt wat telt als ‘werk’ anders gedefinieerd. Zo telt ouderschaps- en zorgverlof soms volledig mee, soms helemaal niet en soms alleen als het voor een gehandicapt kind of voor palliatieve zorg is. Zo telt ziekte soms helemaal niet, soms dan weer wel, en soms gedeeltelijk, met een zeer ingewikkelde correctie waarvan niet eens gecheckt is of ze wel uitvoerbaar is.
Dat bracht de vakbonden in het beheerscomité van de FPD al tot de constatatie dat deze pensioenhervorming helemaal niet uitvoerbaar is vanaf 1 januari 2026.
Nu vraagt ook het Algemeen Beheerscomité van de Rijksdienst voor Sociale zekerheid voor zelfstandigen, het RSVZ, om uitstel. Niet omdat het tegen de pensioenbesparingen is. Integendeel, ‘het Comité is tevreden dat deze regering het initiatief neemt tot een pensioenhervorming’. De zelfstandigenorganisaties maken dan ook deel uit van de werkgeversdelegatie in de beheersorganen van de sociale zekerheid.
Dat een wetgeving die zou moeten ingaan op 1 januari, pas kan toegepast worden vanaf juni, brengt mogelijke discriminaties met zich mee, aldus de zelfstandigenorganisaties.
Met als titel ‘Complexiteit, transparantie en communicatie’ wordt in het advies ‘ook het belang van gepersonaliseerde communicatie naar de burger’ vastgesteld (via het toevoegen van tellers voor de loopbaan- en werkvoorwaarden in My Pension), – daardoor zouden de mensen moeten kunnen weten wanneer ze nog op pensioen kunnen gaan, en met hoeveel hun pensioenbedrag gedaald is.
Maar het is ‘onmogelijk voor de pensioenadministraties om deze volledig te implementeren tegen de vooropgestelde datum van inwerkingtreding’. Daarom pleiten ze ervoor ‘om de hervorming met minstens 6 maanden en idealiter 12 maanden uit te stellen’.
Zelfs dan zal het nog niet haalbaar zijn om de mensen correct te informeren. Vóór 2003 hielden de databanken immers geen rekening met de verschillen in de soorten uitkeringen die het wetsontwerp nu voorziet. In sommige gevallen zullen die nooit meer kunnen gedetailleerd worden, en voorziet minister Jambon dat de mensen dan maar zelf bewijzen zullen moeten aandragen, wat vloekt met al onze rechtsbeginselen. In andere gevallen zal men via datamining wellicht toch nog enkele ‘gelijkstellingen’ kunnen detecteren, bijvoorbeeld moederschapsrust, maar dan zal het nóg langer duren eer men de burgers kan informeren. Dus ten vroegste voor de pensioenen die ingaan in 2028.
Tenzij men vereenvoudigt, en ‘ziekte’ en tijdskrediet altijd mee telt als gewerkte dagen. Dat zou trouwens maar humaan zijn in het geval van ziekte. En correct ingeval van tijdskrediet en landingsbanen, want aan die mensen werd indertijd beloofd dat dat onverminderd zou mee tellen voor hun pensioen.
Jef Maes is auteur van ‘Onze sociale zekerheid.’