Gent torst een miljard euro schulden. Uit die financiële toestand zijn minstens twee lessen te trekken.
‘De dag van de lege portemonnees begint dit jaar niet alleen vroeger, maar dreigt ook véél langer te duren in Gent.’ Dat reageerde iemand op X toen het Gentse stadsbestuur een zware saneringsronde aankondigde, nadat de schulden er jarenlang waren opgelopen. De concrete maatregelen zijn nog niet allemaal gekend, maar er verdwijnen alvast 350 jobs bij het stadspersoneel, cultuursubsidies worden geschrapt, parkeertarieven verhoogd en er komt een kotbelasting.
De saneringsoperatie komt hard aan bij veel Gentenaars omdat de partijen die vandaag deel uitmaken van het stadsbestuur tot nu toe deden alsof er geen financiële problemen waren. In het bestuursakkoord dat de Open VLD, Vooruit en Groen eind november vorig jaar sloten, staat nog te lezen: ‘We staan voor een gezond financieel beleid. Jaarlijkse overschotten op de lopende rekening laten toe de buffer systematisch te laten aangroeien en de schuld af te bouwen. We investeren zonder de belastingdruk te verhogen.’
Qua volksverlakkerij kan dat tellen: er is geen buffer die aangroeit, de jaarlijkse overschotten zijn ontoereikend om de schuld af te bouwen en er worden wél nieuwe belastingen ingevoerd. Bovendien is het financiële beleid van Gent al decennialang ongezond: tussen 2014 en 2024 groeiden de financiële schulden van de stad met ruim 65 procent, van pakweg 630 miljoen tot 1 miljard euro. Geen enkel ander lokaal bestuur in Vlaanderen maakte het zo bont.
Men kan niet zeggen dat de Gentenaars niet gewaarschuwd waren. Eén maand vóór de lokale verkiezingen werd in Knack al de onhoudbare financiële toestand van Gent uit de doeken gedaan: Gent torst van alle Vlaamse steden met 1 miljard euro de zwaarste schulden, nummer twee, Antwerpen, volgt met 300 miljoen euro schulden.
Ook de schuld per inwoner ligt met 3500 euro het hoogst in Gent. In Antwerpen is dat 560 euro. Toen was al duidelijk dat de autofinancieringsmarge – het verschil tussen de ontvangsten van een stad en alle uitgaven en interestlasten – in Gent bij de allerlaagste hoorde, wat wil zeggen dat er maar weinig geld beschikbaar was voor nieuw beleid. Gent bleek toen al een financieel ongezonde stad.
Uit de financiële toestand waarin de op een na grootste stad van Vlaanderen verzeild raakte, zijn minstens twee lessen te trekken. Eén, je kunt geen schulden blijven opbouwen, personeel blijven aanwerven en subsidies voor van alles en nog wat blijven uitkeren. Twee, ooit krijg je de rekening van die ongebreidelde schuldopbouw gepresenteerd. In 2024 spendeerde de stad ruim 23 miljoen euro aan rente, drie keer meer dan Leuven en vier keer meer dan Antwerpen. Het zijn lessen voor alle andere steden en gemeenten in Vlaanderen, maar ook voor de regio’s en het land in zijn geheel.
