De Brusselse regering gebruikte de voorbije jaren een reeks onorthodoxe technieken om de begrotings- en schuldcijfers gunstiger voor te stellen.
De schuld van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) is de voorbije vijf jaar bijna verdubbeld door een opeenstapeling van tekorten. In 2020 had het gewest 8,9 miljard euro schulden, vorig jaar was dat volgens de Nationale Bank van België 15,6 miljard euro. ‘De financiën zijn niet alleen zorgwekkend, uit onderzoek blijkt ook dat Brussel via een aantal onorthodoxe technieken de begrotings- en schuldcijfers gunstiger heeft voorgesteld’, zo schrijven The Brussels Times en De Tijd vandaag. Zij bouwen voort op onderzoek waarover Knack al in de zomer berichtte.
Een voorbeeld? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telde 825 miljoen euro nog niet gebruikte en voorwaardelijke investeringssteun van de Europese Investeringsbank en de Ontwikkelingsbank van de Raad van Europa voor de metrowerken mee als liquiditeiten. Op die manier blaast het kunstmatig zijn schuldendekkingsgraad op, die uitdrukt hoe makkelijk overheden hun schuldbetaling kunnen doen.
The Brussels Times en De Tijd citeren Xavier Debrun, hoofd van de dienst Economie en Onderzoek bij de Nationale Bank van België (NBB) over dit oneigenlijk gebruik van de investeringssteun: ‘Liquiditeiten zijn cash die je in je lade hebt liggen en waarover jij alleen beslist. Als het geld is dat in de zak van je buurman zit en je hem er vriendelijk om moet vragen, dan zijn het geen liquiditeiten.’
Begroting
Het gewest smukte ook de begrotingscijfers op. In 2024 zei de Brusselse regering dat de begroting in 2026 in evenwicht zou zijn. Maar daarvoor telde het liefst 1 miljard euro aan ‘nog te beslissen’ maatregelen mee. Daarmee liep het vooruit op ingrepen die een volgende regering zou nemen, ook al moesten de verkiezingen nog plaatsvinden.
Verder rapporteert Brussel een lager schuldcijfer dan de Nationale Bank van België. In het jaarverslag van 2024 van het Brusselse Schuldagentschap staat dat Brussel een brutoschuld had van 15,02 miljard euro, terwijl de Nationale Bank uitkwam op 15,65 miljard. Beide zouden nochtans dezelfde methodologie gebruiken, de Europese begrotingsrichtlijnen uit 2010.
Een deel van de verklaring, zo blijkt: Brussel en de Nationale Bank verschillen van mening of de schulden van minstens 15 instanties gelinkt aan de overheid meegeteld moeten worden. Ook op die manier verbetert het gewest zijn cijfer over de brutoschuld.
‘In Brussel is er een probleem van transparantie en heerst een gebrek aan sérieux’, zegt Debrun. ‘Als je niet verantwoordelijk gehouden wil worden voor de financiële situatie is het eerste wat je doet verbergen wat er aan de hand is.’
Rating
De Brusselse minister van Financiën, Sven Gatz (Open VLD), wuift in een reactie alle onorthodoxe maatregelen weg. Maar denken de financiers daar ook zo over, want zij hebben leningen verstrekt op basis van de ‘opgesmukte’ cijfers? Bovendien komt vrijdag kredietbeoordelaar Standard & Poor’s met een nieuwe ratinganalyse over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In juni had S&P de rating al verlaagd en de kans is reëel dat die nog verder wordt verlaagd. Dan moet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meer rente betalen als het gaat lenen. Zestien maanden na de verkiezingen wordt er in Brussel nog altijd onderhandeld over een regering.