‘Een domme besparingsmaatregel,’ noemt Brussels minister van Werk Bernard Clerfayt (DéFi) het zogenaamde koninginnenstuk van de regering-De Wever, ‘niet bedoeld om meer mensen aan het werk te krijgen.’
Hij gelooft er zelf niet echt in, want de federale regering wil duidelijk haast maken. Toch heeft Brussels minister van Werk in lopende zaken Bernard Clerfayt zijn federale ambtsgenoot, minister van Werk David Clarinval (MR), gevraagd om de beperking van de werkloosheid in de tijd, die zou moeten ingaan op 1 januari 2026, met 6 maanden uit te stellen.
‘Er is veel te weinig tijd om ons voor te bereiden. Het gaat in Brussel om ruim 30.000 langdurig werklozen. Dat is gigantisch. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) moet al die gegevens overmaken aan de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling Actiris, die vervolgens 30.000 mensen moet aanschrijven, ondersteunen en doorverwijzen.’
Steunt u als Brussels minister van Werk de hervorming inhoudelijk?
Bernard Clerfayt: Ik steun alle hervormingen die beogen de werkgelegenheidsgraad te verhogen. Maar mensen van de werkloosheid gooien, is niet het juiste middel. Wat we nodig hebben, zeker in Brussel, is betere vorming. Ik had véél liever gezien dat de federale regering een verplichte opleiding voor knelpuntberoepen had ingevoerd voor iedereen die langer dan een jaar werkloos is. En wie weigert, verliest dan zijn uitkering. Vandaag begeleiden we in Brussel 6000 werkzoekenden, met behoud van uitkering, naar een knelpuntberoep. Met de dreiging van uitsluiting als stok achter de deur, zouden we dat aantal kunnen optrekken tot 10.000 per jaar.
En dat is een betere stok dan het beperken van de werkloosheid in de tijd?
Clerfayt: Zeker. Volgens Statbel zijn er in Brussel 22.000 vacante knelpuntberoepen. Maar dat zijn vooral banen die een jarenlange opleiding vergen. Het gaat om leerkrachten, verpleegkundigen, IT-specialisten, boekhouders… Maar een grote groep Brusselaars in die opleidingstrajecten dreigt op 1 januari 2026 ook per direct haar uitkering te verliezen. Behalve in de zorg, waarvoor de federale regering een uitzondering maakt. Ik vind dat belachelijk. Maar de federale werkloosheidshervorming is natuurlijk ook niet bedoeld om mensen aan het werk krijgen. Het is een botte, domme besparingsmaatregel.
Staat Brussel alleen met die bezorgdheden?
Clerfayt: Nee, dat denk ik niet. Op een vergadering vorige maandag met minister Clarinval hebben de gewestelijke ministers van Werk vrijwel unaniem gepleit voor meer vrijstellingen voor werkzoekenden in een opleidingstraject richting knelpuntberoep. Maar goed, minister Clarinval nodigt de gewesten dan wel uit voor overleg, binnen de federale regering is er al een akkoord over een eerste tekst, die nu bij de Raad van State ligt voor advies. Dat advies wordt tussen 15 en 20 mei verwacht. Nadien wil de federale regering de hervorming van de werkloosheid zo snel mogelijk afkloppen. Wat voor zin heeft het dan om de input van de gewesten te vragen?
‘Massaal en strenger inzetten op opleiding is de enige manier om de werkgelegenheidsgraad te verhogen.’
Waar zou de federale regering rekening mee moeten houden?
Clerfayt: Twee derde van de jobs in Brussel vereisen een universitair diploma – Brussel is daarmee het gewest met de hoogste diplomavereisten op de arbeidsmarkt. Maar 60 procent van de Brusselse werkzoekenden heeft geen diploma middelbare school, of heeft een buitenlands diploma dat in België niet wordt erkend. Kortom: 60 procent van mijn werkzoekenden, de overgrote meerderheid, is niet geschikt voor de Brusselse arbeidsmarkt. Daarom is massaal en strenger inzetten op opleiding de enige manier om de werkgelegenheidsgraad te verhogen.
Want al die Brusselse kortgeschoolde, langdurig werklozen zullen niet snel een baan vinden als ze begin volgend jaar hun uitkering verliezen?
Clerfayt: Tuurlijk niet. In Brussel is 58 procent van de werklozen langer dan twee jaar werkloos, in Wallonië 48 procent en in Vlaanderen 38 procent. De impact van deze hervorming zal sowieso veel zwaarder zijn in Brussel. Volgens een studie van Vivalis, de administratie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie in Brussel, zou in Vlaanderen 40 procent van de mensen die hun uitkering verliezen als gevolg van de geplande hervorming een baan vinden. Bij de Walen is dat maar 30 procent en bij de Brusselaars zelfs maar 20 procent. Dat heeft te maken met de specifieke kenmerken van de Brusselse arbeidsmarkt waarover ik het had, en met de enorme mismatch met het opleidingsniveau van de meeste Brusselse werklozen.
Beperking werkloosheid in de tijd: ‘We dreigen die groep mensen helemáál te verliezen’
Wat met de overige 80 procent van de Brusselse werklozen die hun uitkering dreigen te verliezen?
Clerfayt: 30 à 40 procent belandt straks bij de Brusselse OCMW’s, de overige 40 procent, die niet voor een leefloon in aanmerking komen of er niet om vragen, belanden in armoede, in het irreguliere arbeidscircuit, en in elk geval buiten het blikveld van alle diensten die zich met activering, opleiding en arbeidsbemiddeling bezighouden.
Vivalis heeft ook de extra kosten van deze hervorming voor de Brusselse OCMW’s en gemeenten berekend, als die in januari 2026 plotseling minstens 11.000 nieuwe cliënten uit de rats moeten zien te helpen. Dat zal de Brusselse gemeenten jaarlijks meer dan 100 miljoen euro kosten. Brusselse gemeenten die nu al geen geld hebben. Deze hele hervorming is niet alleen ondoelmatig, maar ook, zeker als het op een drafje moet zoals de regering-De Wever van plan is, voor Brussel gewoon onuitvoerbaar.
‘Paniek begint toe te slaan over beperking werkloosheid in de tijd’: is uitstel nog mogelijk?
‘Bart De Wever beschikt niet over de vereiste meerderheden in de Kamer voor een splitsing van de sociale zekerheid. Dan is deze hervorming een uitstekende second best.’
Premier Bart De Wever noemde de beperking van de werkloosheid in de tijd een bij uitstek communautaire hervorming. Is dit beleid op maat van Vlaanderen?
Clerfayt: De Vlaams-nationalistische achterban van de premier wilde een splitsing van de sociale zekerheid, maar daarvoor beschikt De Wever niet over de vereiste meerderheden in de Kamer. Dan is deze hervorming een uitstekende second best, want het gaat om een megabezuiniging in de sociale zekerheid van 1 à 2 miljard euro die vooral Brussel en Wallonië midscheeps raakt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier