‘Politiek mag nooit herleid worden tot het beheren van interne problemen alleen. Daarom blijven wij met vele burgers onze stem verheffen en massaal de straat opgaan, zoals komende zondag in Brussel’, schrijft Els Hertogen. Ze vindt het akkoord dat binnen de regering bereikt werd over Gaza, onvoldoende.
Onze premier, Bart De Wever, zei woensdagochtend in een radio-interview dat hij zich “geweldig stoorde dat het debat over Gaza in morele termen gevoerd werd” en dat we de energie nu beter aanwenden voor de problemen in eigen land. Typisch De Wever, zullen velen denken. Cynisch, scherp, voor zijn achterban even de puntjes op de i gezet, “geen gedoe, terug naar de orde van de dag”. Velen zullen denken dat hij misschien wel gelijk heeft — er moet tenslotte een land bestuurd worden. Over dat laatste ben ik het eens. Maar precies daarom kan ik mij helemaal niet vinden in de rest van zijn boodschap.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Want als premier een land leiden betekent méér dan technocratisch managen. Het betekent leiding geven in turbulente tijden, mét een moreel kompas. Deze zomer wachtte ik, samen met velen, tot onze premier eindelijk een bocht zou maken. Na zijn uitspraken over “het licht”, “het niet arresteren van Netanyahu” en “geruis uit de buitenwereld”.
Nadat N-VA en MR maanden een duidelijke standpuntinname blokkeerden. Na de onvoorstelbare verklaringen van Israëlische ministers die Gaza met de grond gelijk willen maken. Na de beelden van Gazanen die doodgeschoten worden aan voedselbedelingen, kinderen die verhongeren, journalisten en hulpverleners die doelbewust vermoord worden. Na de rapporten van internationale instellingen, onafhankelijke waarnemers en hulpverleners op het terrein die een genocide optekenen. Na de talloze rode lijnen in straten en gemeenten, de grootste manifestatie in tien jaar tijd die Brussel op 15 juni overspoelde, de oproepen van academici, ondernemers, bekende en onbekende Vlamingen, de dagelijkse acties, de lange lijst opiniestukken en teksten die wanhoop en een roep tot actie uitschreeuwden.
Alles wees erop dat strenge sancties tegen Israël de enige logische politieke keuze waren. Toch?
Maar door zijn woorden op de radio besef ik dat ik op iets anders wachtte: een bocht in leiderschap. Want deze genocide gaat niet enkel over Gaza. Het gaat niet enkel over een door de mens gecreëerde ramp en decennialange illegale bezetting, uitbuiting en oorlogsmisdaden. Het gaat ook over de straffeloosheid van extremistische leiders die oorlogsmisdaden plegen. Het gaat over het fundament van ons samenleven, over het uithollen van de fundamentele afspraken na het puin, de rook en de horror van de Tweede Wereldoorlog: mensenrechten gelden voor iedereen, overal. Dat werd in verdragen, wetgeving en instellingen gebeiteld. Niet enkel als morele belofte, maar als een reeks van fundamentele, afdwingbare regels. Als dat fundament straffeloos wordt geschonden, wat blijft er dan over van het morele en juridische kader dat ons allen beschermt?
Elke dag verliezen meer dan honderd Gazanen het leven. Maar wij verliezen ook iets: onze menselijkheid. Als een genocide — en hoe wij ons hiertegen verhouden — niet over moraliteit mag gaan, wat dan wel?
Politici krijgen van burgers een machtig mandaat. Ze zweren trouw aan de grondwet en moeten mensenrechten beschermen, voor iedereen. Wij zijn pas vrij als iedereen vrij is. Toch zien we steeds vaker dat rechten weggelachen worden, dat regels selectief genegeerd worden. Dat is wat autoritaire leiders als Netanyahu, Trump en Poetin doen: beslissen zonder te veel gedoe. Zonder inspraak, zonder rechtsregels, zonder moraliteit. Net in deze wereld, waarin wij die veiligheid van het afgesproken rechtskader zien wegglippen, hebben wij politici nodig die dat machtige mandaat met zorg dragen. Die begrijpen dat moreel leiderschap geen luxe is, maar een fundament. Leiders die principes verdedigen en weten dat geen enkel mens meer waard is dan een ander.
Wij verwachten meer van een premier. Politiek mag nooit herleid worden tot het beheren van interne problemen alleen. Daarom blijven wij met vele burgers onze stem verheffen en massaal de straat opgaan, zoals komende zondag in Brussel. Om rode lijnen te trekken. Om te protesteren voor wie niet gehoord wordt. Zolang de genocide duurt. Zolang sommige politici weigeren te erkennen wat er op het spel staat: in de eerste plaats Palestijnse levens, maar evenzeer onze collectieve menselijkheid.
Dat zovelen dit moreel kompas volgen en hun stem verheffen, is geen reden tot irritatie — het zou een teken van kracht, hoop en trots moeten zijn. België is klein in oppervlakte, maar kan groot zijn in principes.
Plus est en vous, premier. Maak niet enkel kille berekeningen, maar luister naar het juridische en morele fundament dat wij samen afspraken. Dat is wat wij als burgers verdienen. Want wij weigeren een genocide te reduceren tot een kil geopolitiek spel. Het gaat altijd over moraliteit. Omdat precies dát vandaag op het spel staat: onze menselijkheid en ons collectief geweten.
Els Hertogen is algemeen directeur van 11.11.11.