Inez De Coninck

‘Politiek en vakbonden hebben NMBS lange tijd mismeesterd en houden haar nog steeds in een wurggreep’

Inez De Coninck N-VA-Kamerlid

‘Met 83,9% stipte treinen in november is die stiptheid niet zo rooskleurig. In het afgelopen jaar was zelfs minder dan de helft van de treinen echt op tijd. De politiek, vakbonden en de verouderde bedrijfscultuur zijn nefast voor enige positieve dynamiek binnen de spoorwegen’, schrijft Inez De Coninck (N-VA).

Woensdag komen de directies en vertegenwoordigers van het personeel van de spoorwegen de slechte stiptheidscijfers uitleggen in het Federaal parlement. Want met 83,9% stipte treinen in november is die stiptheid niet zo rooskleurig. In het afgelopen jaar was zelfs minder dan de helft van de treinen echt op tijd. De politiek, vakbonden en de verouderde bedrijfscultuur zijn nefast voor enige positieve dynamiek binnen de spoorwegen. Ondanks de goede wil bij vele medewerkers gaat het zeer traag vooruit.

Politiek en vakbonden hebben NMBS lange tijd mismeesterd en houden haar nog steeds in een wurggreep.

De slechte stiptheidscijfers zijn onder meer te wijten aan het jarenlange wanbeleid bij de spoorwegen. De politiek en de vakbonden hebben de spoorwegen lange tijd mismeesterd en houden ze nog steeds in een wurggreep. Al meer dan zes jaar is er geen nieuwe beheerscontract met duidelijke doelstellingen, bijvoorbeeld op vlak van stiptheid. Minister Galant mikte destijds op de zomer van 2015 om te komen met een nieuw beheerscontract. Ondertussen zijn we meer dan drie jaar verder, en het beheerscontract is er nog steeds niet. Als je geen duidelijke doelstellingen formuleert – bijvoorbeeld op vlak van stiptheid – over wat de NMBS moet afleveren, hoe kan je ze dan afdwingen?

Er zijn ook jarenlang verkeerde investeringskeuzes gemaakt. Er werd enorm geïnvesteerd in pareltjes van stations zoals die van Luik, Bergen of Oostende terwijl de treinstellen verkommerden. Daardoor worstelt de NMBS met een serieuze handicap op vlak van verouderd treinmateriaal. want hoe ouder je treinmateriaal, des te vaker het onderhoud nodig heeft. Dat heeft natuurlijk een negatieve impact op de stiptheid, en kost bovendien ook geld. De komende jaren worden er honderden nieuwe M7-treinstellen in gebruik genomen door de NMBS. Dat is goed nieuws voor de stiptheid.

Kerkhof voor dynamiek

Van de strategische visie van de Zweedse regering – waar vele goeie ideeën in zaten – is helaas weinig in huis gekomen. Die was te vooruitstrevend voor de oude bedrijfscultuur. De NMBS is een tanker die helaas zeer traag van koers wijzigt. Nochtans zijn er zovele personeelsleden van goede wil. De NMBS functioneert als een kerkhof voor hun motivatie en dynamiek. Hoeveel topmanagers beten hun tanden niet al stuk op het dossier? Recent nog trok de directeur Marketing en Sales – waaraan we het uitstekende sociale media-team te danken hebben – de NMBS-deur achter zich dicht.

De NMBS is een tanker die zeer traag van koers wijzigt.

Een storing in de Noord-Zuidverbinding heeft stiptheidsgevolgen in heel het land. Dat weten de vakbonden maar al te goed. Dat is een structureel pijnpunt waar geen makkelijke oplossing voor bestaat.

In het strategisch plan stond de klant; de reiziger centraal. Dat is de juiste visie, het is dan ook jammer dat deze visie weinig centraal staat in het beleid. Zo is er te weinig aandacht voor communicatie met de reiziger bij vertragingen. Ook wordt maar al te gemakkelijk de oorzaak voor vertragingen op ‘derden’ gestoken, terwijl de spoorbedrijven daar ten volle hun verantwoordelijkheid moeten nemen en alles moeten doen wat binnen hun mogelijkheden ligt om de factor ‘derden’ te verlagen.

In haar evaluatierapport vroeg het Rekenhof ook naar bindende en meetbare doelstellingen op alle essentiële thema’s. Dat hebben we helaas niet gekregen van minister Bellot. Dat is voor mij de reden waarom hij in mijn ogen gefaald heeft in zijn ministerschap. Dat beheerscontract is dringend nodig. Zonder een contract met concrete KPI’s (Key Performance Indicators) dat resultaten afdwingt, zal de NMBS voort blijven kabbelen.

Strategische visie

De strategische visie van de regering bevatte meerdere acties om de stiptheid te verbeteren. Helaas laat Bellot velen daarvan links liggen. Het is nochtans opgemaakt door zijn voorganger uit de MR. Er zijn ook natuurlijk nog andere acties mogelijk. Zo moeten de spoorwegen zelf ook meer verantwoordelijkheidszin opnemen voor de vertragingen door derden. Hoewel zij hier ook het slachtoffer van zijn, ze moeten meer doen om die vertragingen te voorkomen. Wanneer je bijvoorbeeld gehaaste reizigers honderden meters doet omlopen, dan breng je hun natuurlijk in de verleiding om voor de korte route over de sporen te kiezen.

Daarnaast blijft ook het knippen van sommige te lange spoorlijnen helaas nog steeds taboe, een standpunt dat N-VA eerder al naar voren bracht. Dat zal de robuustheid van het vervoersplan nochtans verbeteren. Hoe langer het spoortraject, des te groter de kans dat je gaandeweg vertraging oploopt. Die vertragingen stapelen zich nadien op tijdens het vervolg van het traject. Dat creëert vervolgens een sneeuwbaleffect op andere treinen doordat zij op hun beurt met vertraging vertrekken. Dit is helaas een communautair symbool voor het zuiden van het land. Als je de spoorlijn Oostende-Eupen doorknipt in Brussel of Leuven zien de Franstaligen dat als een aanval op dit land, eerder dan een operationeel verstandige keuze om de vertragingen aan te pakken.

We moeten keuzes durven maken die de reiziger centraal plaatsen.

De aankoop van de nieuwe M7-treinstellen is alvast een lichtpuntje: splinternieuwe treinstellen die minder onderhoud vereisen, dat kan de stiptheid alleen maar ten goede komen. Toch is er nog wat werk aan de winkel. We moeten keuzes durven maken die de reiziger centraal plaatsen, communautaire taboes moeten op de schop, en er is dringend een nieuwe beheersovereenkomst – met duidelijke doelstellingen voor de NMBS – nodig.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content