Politie verspreidt beelden schutter Joods Museum Brussel (video)

‘Geef ons een ministerie van Antisemitisme.’ Simon Demeulemeester peilde aan het Joods Museum van Brussel de reacties van de joodse gemeenschap op de schietpartij die het leven kostte aan drie mensen. De politie heeft ondertussen twee video’s vrijgegeven waarop de vermoedelijke dader staat.

In de schaduw van het Brussels justitiepaleis, met op de achtergrond het geluid van de draaiende motor van een politiecombi, staat voor het Joods Museum van Brussel een priester in zwart gewaad te prevelen. Hij bidt voor de vier mensen die een dag eerder neergekogeld zijn, bij wat volgens sommigen een antisemitische aanslag is.

‘Er bestaat een kracht die kogels kan tegenhouden, en dat is liefde,’ dat waren de eerste woorden die Luc zei toen hij het nieuws hoorde. ‘Ik had zin om iets te doen, vandaar deze bloemen.’

Er volgen druppelsgewijs nog mensen die kaarsjes en bloemen bijzetten.

Opvallend: enkele keitjes, een typisch joods gebruik, ook te zien op holocaustmonumenten en joodse begraafplaatsen.

‘Ik wist gisteren een tijd niet waar mijn zoontje was,’ zegt Brigitte zorgelijk, een Brusselse uit de buurt. ‘Hij was naar de joodse scouts toen de aanslag gepleegd werd. Enkele ouders hebben de kinderen naar een hotel gebracht, om te schuilen.’ Brigitte verwoordt wat nog vaker zal vallen aan de deur van het museum: ‘Het is in de mode om antisemitisch te zijn, door mensen als Laurent Louis en Dieudonné. Als we aan de alarmbel trekken, wordt niet geluisterd. Pas bij tragedies beseffen de mensen wat er gaande is.’

Brigitte en haar zoontje gaan, Orietta – een kranige Italiaanse die al 40 jaar in Brussel woont – komt aan. Haar man stopt de wagen pal voor het museum, ze stapt waardig uit, legt een bloemenruiker neer, buigt het hoofd en maakt een kruisteken. ‘Onze paus Franciscus zei het juist: de Joden zijn onze oudere broers. We moeten dit veroordelen, aan hun zijde staan.’ Ze draagt een stijlvolle zonnebril, maar die houdt de tranen amper tegen.

Ministerie van antisemitisme

Pevzner Mendel, directeur van de joodse school aan Schuman, en rabbijn Menachem Margolin, directeur van de joodse koepelorganisatie European Jewish Association (EJA), zijn stellig: ze vragen dat alle Europese regeringen een ministerie van Antisemitisme toevoegen aan de regering, onder de verantwoordelijkheid van de premier. ‘Iemand als Louis gooit olie op het vuur, waardoor anderen denken dat ze dit kunnen aanrichten,’ zegt Mendel, die oproept tot kalmte.

Rabbijn Margolin zegt niet verrast te zijn door deze aanslag. ‘We zijn minder zichtbaar dan de gemeenschap in Antwerpen, toch zijn wij ook bang. En terecht, zoals je ziet: het gevaar is ook hier. Ik krijg dagelijks wel iets negatiefs te slikken. Je ziet eruit als een Jood en dus denken mensen dat je net twee kinderen in Gaza vermoord hebt.’ Het is veel te horen rond het museum: mensen maken een amalgaam van wat de staat Israël is en doet, en dat beïnvloedt het beeld dat men heeft van Joden wereldwijd. Daarom wil Margolin meer onderwijs, meer informatie. ‘Dat moet een van de taken zijn van zo’n ministerie van Antisemitisme.

In Brussel wonen zo’n 20.000 Joden, in gans Europa zijn ze met 3 miljoen, weet Margolin. Zouden er Joden besluiten te vertrekken uit België door deze aanslag? ‘In het verleden hebben we dat toch gezien, ja. Mensen voelen zich veiliger in Israël en de Verenigde Staten.’

Rode driehoek

Het aantal ruikers en kaarsjes groeit langzaam maar zeker. Miriam Goetgeluck steekt een roos met tricolore lint rond in de brievenbus van het museum. Op haar hemdje: een rode driehoek. Dat droegen de politiek gevangenen in de nazikampen. Net als de roze driehoek die homoseksuelen moesten dragen, is de rode driehoek uitgegroeid tot een symbool. De roze variant van de strijd tegen homohaat, de rode van de strijd tegen extreemrechts. ‘Dit is een onmenselijke daad,’ zegt ze stil. Haar dochter zat in de ambulance die de slachtoffers kwam halen. ‘Ze heeft hen nog proberen reanimeren… C’était un carnage, een bloedbad.’

‘De democratie is te tolerant geworden voor wie haar bedreigt’

Theo Herran pikt in: ‘De democratie is te tolerant geworden voor wie haar bedreigt, te tolerant voor de intolerantie.’ Herran is meer dan 40 jaar geleden uit Spanje verhuisd, hij zegt de dictatuur gekend te hebben. Wat wellicht de verbeten trekken op zijn gezicht verklaart. ‘Door de crisis laten we weer enkele spoken los. Extreemrechts krijgt teveel ruimte. Neem die Laurent Louis, en die gast uit Vlaanderen… Filip Dewinter, ja.’ Een bezorgde buurtbewoner onderbreekt: ‘Het is toch niet die vriendelijke portier? Is het hij die doodgeschoten is?’ Hij loopt door, we horen hem mompelen: ‘Ik hoop echt dat hij het niet is.’

Op de middag komt Joël Rubinfeld aan, hij is de voorzitter van de Liga tegen Antisemitisme. ‘Dit is uiteraard zeer verontrustend, veel mensen durven hun kinderen morgen niet naar school sturen. Het is van de jaren ’80 geleden dat we zoiets meemaakten. Niet alleen onze gemeenschap is geraakt, ook de Belgische democratie en haar waarden. Weet u, antisemitisme begint altijd bij de Joden, maar het stopt niet bij hen. Racisme, antisemitisme, islamofobie: het zijn allemaal takken aan dezelfde boom. Haat is de leidraad.’

‘Ik ben niet Joods, maar…’

Rubinfeld kreeg sinds gisteren erg veel reacties. Sms’jes, e-mails, telefoons: ‘De meesten begonnen hetzelfde: “Ik ben zelf niet Joods, maar…“‘ Dat sterkt Rubinfeld, maar er zijn ook de cijfers: ‘Overal in Europa groeit het racisme, dat blijkt uit alle rapporten. En steevast is België een van de ergste landen.’ Dat ligt volgens Rubinfeld aan een combinatie van factoren: ‘Er is de laksheid van politici. Sinds de eerste intifada in september 2000 worden dagelijks rabbijnen aangevallen. Nooit heb ik een politicus dat weten veroordelen. Het is meer dan tijd dat het probleem erkend en aangepakt wordt, met alle middelen die er zijn.’

Rubinfeld: ‘Dit is een wake up call, we mogen niet weer in slaap vallen’

Hij wijst op een precedent: ‘Het congres dat Laurent Louis wou organiseren is uiteindelijk verboden door de Brusselse burgemeester Yvan Mayeur (PS) en minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (CDH). Politici kunnen het dus, maar ze moeten het willen. Gisteren hebben we een wake up call gekregen. We mogen niet opnieuw in slaap vallen.’