Philippe De Backer is bijna één jaar Staatsecretaris voor de Bestrijding van de sociale fraude, Privacy en Noordzee. Een gesprek over uitgebuite Roemenen, doodcontente bedrijven en vakbonden en de ogen van zijn driejarige dochter.
Philippe De Backer (Open VLD) is bijna één jaar staatsecretaris voor de Bestrijding van de sociale fraude, Privacy en Noordzee. Hij wil de strijd tegen fraude nog opvoeren – ‘wij werven 100 extra inspecteurs aan’ -, de Privacycommissie versterken met het mandaat om boetes uit te schrijven én belooft zijn verantwoordelijkheid te zullen opnemen in Antwerpen als de kiezer dat vraagt: ‘Ik bekijk Antwerpen door de ogen van mijn driejarige dochter.’
Philippe De Backer (Open VLD) is bijna één jaar geleden zijn partijgenoot Bart Tommelein opgevolgd als staatsecretaris voor Bestrijding van de sociale fraude, Privacy en Noordzee. Hij is tevreden met zijn werk: ‘Ik heb een drietrapsraket beloofd: een lastenverlaging, een administratieve vereenvoudiging en verhoogde pakkans voor fraudeurs. Na een jaar blijkt dat we de strijd tegen de sociale dumping aan het winnen zijn. Er komen jobs bij in de bouw en het transport.’ De Backer verklaart dat met de taks shift van de regering-Michel, maar ook door de hervormingen bij zijn inspectiediensten en administratieve vereenvoudigingen: ‘Ik heb de hoofden van acht overheidsdiensten bij elkaar gebracht – van de Rijksdienst Voor Arbeidsvoorziening (RVA) over de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) tot de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) – en hen een grondige analyse laten maken. Daaruit destilleerde ik tien werkpunten, van digitalisering tot een nauwere samenwerking met justitie. Die zijn we nu een voor een aan het afwerken.’ Opvallend: de liberaal De Backer werft nog mensen aan voor zijn inspectiediensten. Van de 100 extra inspecteurs die hij wil (hij heeft er al zo’n 1.000-tal) zijn er al 50 aangeworven.
Heeft deze besparingsregering daar geld voor?
Philippe De Backer: Weet u hoeveel wij in 2016 hebben opgehaald met onze verscherpte controles inzake sociale fraude? Wellicht 200 miljoen euro. Dat is een record én vier keer meer dan John Crombez ophaalde als staatssecretaris in de vorige regering . Wij hebben van sociale dumping, de schijnzelfstandigheid en uitkeringsfraude een prioriteit gemaakt. We behandelen meer dossiers, die worden steeds complexer én we willen ze beter opvolgen – ook nadat ze aan justitie of politie zijn overgedragen. Dus hebben we extra mensen nodig. Onze hervorming is dus geen afbraak, wel integendeel.
Als ik mijn verantwoordelijkheid moet nemen in Antwerpen, dan zal ik dat doen
Geeft u eens een voorbeeld van waar u meer controleert?
De Backer: De A1-attesten zijn een mooi voorbeeld. Daarmee kan een buitenlander bewijzen dat hij in ons land legaal tewerkgesteld is: dat zijn bijdragen correct betaald zijn, bijvoorbeeld. Wij hebben daarover op dit moment 500 dossiers in behandeling op Europees niveau. Onder Crombez waren dat er vijftien. Extra controle is echter niet genoeg. Het is nu veel te complex om die A1-attesten op hun authenticiteit te controleren. Daarom heb ik bij Europees commissaris voor Werk en Arbeidsmobiliteit Marianne Thyssen (CD&V) gepleit voor een Europese databank voor alle A1-attesten en gedetacheerden. De lidstaten kunnen die daar in opladen, waar ze dan geüniformeerd worden en gemakkelijk te consulteren zijn via een app. Onze controleurs hebben dan enkel een attestnummer nodig en klaar.
Wat vond Thyssen van dat idee?
De Backer: Het ligt moeilijk omdat veel lidstaten zoiets liever nationaal regelen, maar er komt een databank. Maar ik kan geen jaren wachten, mijn sectoren kreunen onder de oneerlijke concurrentie. Daarom ben ik bilaterale akkoorden aan het sluiten. We praten daarover in Benelux-verband, met Frankrijk en Duitsland en ook met Oost-Europese landen zoals Polen en Roemenië. Met Bulgarije hebben we zelfs al een akkoord getekend, een primeur. Alle socialistische ministers van Werk hebben dat geprobeerd, zonder succes.
Wat heeft u dan beter gedaan?
De Backer: In de eerste plaats niet met de fanfare op kop gelopen, maar wel concrete oplossingen voorstellen. In het Europees parlement heb ik geleerd om over partijgrenzen heen te kijken en te zorgen dat een deal in ieders belang is. Je moet de andere partij begrijpen. Die mensen willen ook vooruit en ze kunnen bij ons meer verdienen dan in hun thuisland. Vergeet ook niet dat ze hier vaak noden komen invullen. Maar ik wil niet dat Polen, Roemenen of Portugezen hier komen werken voor drie of vier euro per uur, in een container moeten slapen en op het einde van de rit afgeperst worden en uiteindelijk met lege handen naar huis gestuurd worden. Ik heb aan mijn inspectiediensten gevraagd om die verhalen te verzamelen en die heb ik aan de Poolse, Roemeense, Spaanse en Portugese ministers van Werk getoond: ùw mensen worden bij mij uitgebuit. Op die manier kan je ze overtuigen om samen te werken en de regels toe te passen.
Is er dan geen nood aan extra wetgeving?
De Backer: Er zijn twee zaken nodig. Enerzijds een verduidelijking over de regels op Europees niveau, want ze worden overal anders toegepast. Anderzijds een verscherping van de regels, bijvoorbeeld van de schijnzelfstandigheid. Dat is een groot probleem. In Roemenië krijgen bouwvakkers soms een aandeel van hun bedrijf, waardoor ze zogezegd vennoot en dus zelfstandige zijn. Daardoor moeten ze zich aan een paar regels niet houden.
Ik wil niet enkel naar Oost-Europa wijzen. We merken dat vanuit Nederland gehandeld wordt in erg goedkope interimarbeid in België. Detachering dient niet om in arbeid te handelen, maar om arbeid of diensten aan te bieden. Na de Nederlandse verkiezingen wil ik dat weer op tafel leggen.
Ook de vakbonden zijn blij, want wij bestrijden de uitbuiting
Krijgt u als liberaal geen commentaar van ondernemers op uw verstrengde aanpak: zij zijn wellicht tevreden met goedkope arbeidskrachten uit het oosten en het zuiden?
De Backer: De meerderheid volgt de regels van de detachering, hoor. Slechts een klein gedeelte gaat zwaar in de fout. De correcte ondernemers zijn net tevreden, want wij pakken fraude aan en vereenvoudigen de regels. Wetgeving wordt soms tegenstrijdig toegepast. Wel, samen met de inspectie hebben we richtlijnen opgesteld over hoe wij de regels toepassen. Daar zijn de bedrijven doodcontent mee. En ook de vakbonden zijn blij, want wij bestrijden de uitbuiting.
U bent ook bevoegd voor privacy. In mei 2018 treedt de nieuwe Europese privacywetgeving, de zogenaamde General Data Protection Regulation (GDPR), in voege. Wat zal daar in staan?
De Backer: Harde limieten aan wat overheden en bedrijven met uw gegevens mogen doen. Mensen zullen bijvoorbeeld bij een aankoop expliciet de toestemming moeten geven om hun gegevens te mogen gebruiken. Wie dat niet doet, die geeft ook niets af. Ook van wie niets aanvinkt, zal niets gebruikt worden, wat nu wel eens het geval durft te zijn. We gaan dus naar een hoger niveau van privacy. Die GDPR zal meteen voor de hele Europese Unie gelden, en dat is een goede zaak.
U zal ook de privacycommissie moeten hervormen.
De Backer: Europa vraagt dat de nieuwe privacycommissie twee dingen zal kunnen, waar ik volledig achter sta: richtlijnen uitschrijven en die – waar nodig – afdwingen met administratieve boetes. Nu kan de privacycommissie enkel een klacht indienen. Ze moet in de toekomst zelf kunnen vervolgen, zoals de Belgische Mededingingsautoriteit voor consumenten.
Hoeveel zal die hervorming kosten?
De Backer: We moeten de bestaande middelen efficiënter inzetten in functie van de nieuwe bevoegdheden. De versterkte privacycommissie zal meer experts moeten aantrekken om beter te kunnen inspelen op de technologische en maatschappelijke evoluties. Zo’n mensen vinden is in heel Europa een uitdaging, daarom pleit ik er voor dat Europese Privacycommissies moeten kunnen samenwerken. Daarvoor zijn we nu richtlijnen aan het uitschrijven.
Is er eensgezindheid binnen de regering om extra hierin te investeren?
De Backer: Dat leeft absoluut. Mijn collega’s zien hier zeker het belang van in en zullen dit ondersteunen.
Bij uw aantreden zei u in Knack dat bepaalde gegevens beschikbaar moeten zijn voor commercieel gebruik. Hoe verzoent u privacy daarmee?
De Backer: Ik blijf de privacy als fundamenteel recht verdedigen, ze is essentieel in een moderne samenleving. Anderzijds zijn er de voordelen van de digitalisering. Daarom heb ik samen met Alexander De Croo (Open VLD), bevoegd voor Digitale Agenda, een opendatawet gemaakt: zo kunnen we informatie van de overheid ter beschikking stellen onder duidelijke voorwaarden. We stellen uiteraard geen persoonsgegevens open. Als alles gedigitaliseerd wordt, moet de overheid ook alles in het werk stellen om die gegevens ervan te beschermen.
Welke garanties bouwt u in zodat er geen persoonsgegevens bij bedrijven zullen terecht komen?
De Backer: Die garanties zijn staalhard en ingeschreven in de wet. We maken het algemeen kader rond privacy ook veel strakker. Vergelijk het met een voetbalwedstrijd. Er zijn duidelijke krijtlijnen, de wetgeving. De spelers, bedrijven of de overheid die met data aan de slag gaan, zijn zich zeer bewust van wat ze doen: ze voetballen, ze spelen geen basketbal. En er is een scheidsrechter die gele en rode kaarten kan trekken voor wie fouten maakt: een onafhankelijke privacycommissie. Om de harde grenzen te bewaken, zal ze versterkt worden.
Daarnaast moeten we de mensen zelf ook meer controle geven over hun gegevens. Een probleem is dat je nu telkens je een app aankoopt, moet aangeven welke gegevens je wil delen. Op een congres in Finland zag ik een mooie oplossing: een app waarmee je aangeeft welke gegevens je nooit deelt en welke soms. Dat is een concrete oplossing om bewust om te gaan met je data. Een heel liberaal verhaal.
We hebben voor het voortschrijdend gebruik van technologie ook voortschrijdende wetgeving en barrières nodig
Staan de Googles en Facebooks van deze wereld daar wel om te springen?
De Backer: Sociale media als Facebook zijn nog vaak privacy-dinosaurussen: of je geeft alles, of je mag niet meedoen. Kleinere, jongere spelers zijn daar gevoeliger voor. Bij Google zijn ze aan het schuiven heb ik gemerkt in ons laatste gesprek. Ze beseffen dat burgers afhaken als ze geen vertrouwen hebben, als data verkocht worden zonder toestemming. Het is mijn taak om harde regels in wetgeving te betonneren, maar ik denk dat er uit de markt ook verandering komt.
De markt maakt vooral veel mogelijk, zoals we leerden uit de ANPR-camera’s: die werden geïnstalleerd om nummerplaten te herkennen, maar blijken dat nu ook met gezichten te kunnen.
De Backer: We hebben voor dat voortschrijdend gebruik van technologie ook voortschrijdende wetgeving en barrières nodig. Over die ANPR-camera’s wil ik een maatschappelijk en parlementair debat. Voor mij is proportionaliteit erg belangrijk. Ik zie vaak dat er op de hooiberg extra hooi gegooid wordt, in de hoop de speld makkelijker te vinden. Dat klopt natuurlijk niet. We moeten niet meer en meer data verzamelen om in een surveillancestaat terecht te komen.
Waar ligt voor u de grens?
De Backer: Ik ga blijven hameren op proportionaliteit, een duidelijke omschrijving van de finaliteit van het gebruik en op controle: wie heeft wanneer toegang tot welke gegevens? Ik wil niet per se databanken aanleggen met gezichten, maar het kan wel handig zijn om een geseinde persoon te vinden als je een foto hebt. Maar die informatie mag niet voor iedereen toegankelijk zijn en moet niet eeuwig worden bijgehouden. In de debatten met justitie, politie en inlichtingendiensten hoor ik ook niet de vraag naar ongecontroleerd gebruik. De partijen die daar wel naar vragen, vinden bij mij geen gehoor.
Bij uw overstap vanuit het Europees parlement naar de federale regering klonk dat u daarmee ook meteen de nieuwe sterke man in Antwerpen zou worden. Toch klinkt het dat u getwijfeld hebt om lijsttrekker te worden.
De Backer: Ik heb nooit getwijfeld, maar als wetenschapper denk ik na: ik wilde met iedereen spreken. Je kan maar vertrouwen krijgen, als je het geeft. Ik heb eerst draagvlak gezocht. En dat ook gevonden: mijn kandidatuur is in vijf minuten gepasseerd op het partijbestuur. Ik laat mijn timing niet bepalen door journalisten of anderen. We zullen er staan, maar er liggen nog 18 maanden voor ons, hé.
Drukken de liberalen genoeg hun stempel in Antwerpen?
De Backer: Absoluut. Wordt er nog gesproken over containerklassen? Neen, onze schepen van Onderwijs Claude Marinower heeft gezorgd dat er voor iedereen een school is en voor iedereen een klas. We hebben voor jonge starters de vestigingstaks afgeschaft in hun eerste drie jaar. Het gevolg is een booming scene van honderden starters. Het beweegt weer in Antwerpen en wij hebben daar ons steentje aan bijgedragen.
Ik ben een jonge vader van een dochter van drie. Ik bekijk Antwerpen door haar ogen
U vertrekt wel vanuit de underdogpositie in Antwerpen.
De Backer: We kijken vooruit. Met goede voorstellen en ideeën komen we er wel. Onze partij zoekt naar oplossingen. Ik geef een voorbeeld: de mobiliteit. Alles staat hier vast, ook juridisch: de Raad van State houdt de Oosterweelverbinding tegen. Dat hangt als een zwaard van Damocles boven ons hoofd. Wat is dan de makkelijkste en goedkoopste ingreep die we nu al kunnen doen? De Liefkenshoektunnel tolvrij maken. Is dat dé oplossing? Neen, maar je moet niet wachten om met kleine ingrepen de dingen in beweging te zetten.
Ik ben een jonge vader van een dochter van drie. Ik bekijk Antwerpen door haar ogen; waar heeft zij de komende 15 jaar nood aan? Goede scholen, een veilige en propere straat, kansen om te ondernemen. Zo creëer je een stad waarin ook ouders graag wonen, en waar misschien zelfs grootouders terug naartoe willen komen.
Zullen jullie niet opgevreten worden door burgemeester Bart De Wever, (N-VA) zoals zijn voorganger Patrick Janssens (SP.A) deed met zijn coalitiegenoten?
De Backer: Neen, want het wordt een strijd tussen de mensen met een inclusief verhaal die concrete oplossingen geven en mensen die redeneren vanuit een wij-zij-denken of vanuit de structuren.
Wat als de resultaten onverhoopt zeer goed meevallen? Blijft u dan in de federale regering, of komt u naar Antwerpen?
De Backer: Het lokale niveau is het meest dankbare voor een politicus. Ik heb gekozen om lijsttrekker te zijn van Open VLD in Antwerpen. Als ik mijn verantwoordelijkheid moet nemen, dan zal ik dat doen. Maar we zullen wel zien welke opties de Antwerpenaar mogelijk maakt. Ik heb een bloedhekel aan de oude politiek om op voorhand van alles te beslissen.
Is het verhaal Annemie Turtelboom verteerd?
De Backer: De ploeg is hier altijd intact gebleven. Er was nooit een probleem tussen de vier mandatarissen. Zij doet graag en goed aan politiek. Wij weten wat we aan elkaar hebben. Er is nooit een onvertogen woord tussen ons gevallen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
