In een brief gericht aan het toezichtsorgaan Comité I uit een gemeenschappelijk vakbondsfront zijn bezorgdheid over aanhoudende IT-problemen en andere interne perikelen binnen de Staatsveiligheid. Knack en Le Soir konden het document inkijken.
Het is niet de eerste keer dat de vakbonden Sypol, VSOA, ACOD en ACV samen de noodklok luiden over interne problemen bij de Staatsveiligheid.
Begin 2024 richtten ze al eens een gezamenlijk schrijven aan het Comité I, dat in opdracht van het parlement de Belgische geheime diensten controleert.
Toen toonden de vakbonden zich volgens het magazine Moustique bezorgd over een interne reorganisatie bij de Staatsveiligheid, maar ook over het nieuwe informaticaplatform Atlas, dat ‘niet betrouwbaar’ zou zijn.
Informatieverlies
‘Een jaar later moeten we vaststellen dat de situatie niet wezenlijk verbeterd is’, klinkt het in een nieuwe brief die het gemeenschappelijk vakbondsfront op 21 maart 2025 naar het Comité I stuurde. ‘Het nieuwe IT-platform (Atlas), dat tegelijk met de organisatorische hervorming is ingevoerd, is nog steeds niet betrouwbaar.’
Volgens de vakbonden heeft dat niet alleen gevolgen voor de prestaties en de algemene motivatie van het personeel, maar dreigt er zelfs informatie verloren te gaan.
‘Onze collega’s merken nu al fouten in het systeem’, klinkt het bezorgd. ‘Gegevens, berichten van onze correspondenten of rapporten blijken onvindbaar in de database.’ Bovendien zou het personeel klagen over een gebrek aan opleidingen om met het Atlas-systeem te leren werken.
Volgens de vakbonden heeft een ‘chaotische werkomgeving’ bij de Staatsveiligheid een impact op de motivatie en het welzijn van het personeel.
Menselijke bronnen
Een ander punt van aanhoudende kritiek is de interne hervorming die de Staatsveiligheid de voorbije jaren heeft doorgevoerd aan haar onderzoeksmodel. Sinds de introductie van het nieuwe model – ReMix gedoopt – is er volgens de vakbonden een ‘gebrek aan duidelijkheid’ rond workflows en verantwoordelijkheden.
‘Naast deze technische aspecten stellen we ook een desinvestering in HUMINT vast’, schrijven de vakbonden, waarmee ze verwijzen naar human intelligence of het werken met menselijke bronnen.
Langdurig ziek
Volgens de vakbonden heeft een ‘chaotische werkomgeving’ bij de Staatsveiligheid een impact op de motivatie en het welzijn van het personeel. Ze wijzen ook op een toename van langdurig ziekteverzuim.
Sypol, VSOA, ACOD en ACV betreuren voorts dat het aangekondigde nieuwe Inlichtingen- en veiligheidsstatuut voor het personeel er nog altijd niet is. ‘Deze frustratie binnen de organisatie, en in het bijzonder binnen een inlichtingendienst, is een kwetsbaarheidsfactor die het risico op Insider Threat (dreiging van binnenuit, nvdr) aanzienlijk verhoogt.’
De vakbonden onderstrepen de ‘dringende behoefte’ aan ‘duidelijke toekomstperspectieven’, een ‘betrouwbare en volledig operationele IT-omgeving’ en een eigen statuut.
Een punt van aanhoudende kritiek is de interne hervorming die de Staatsveiligheid de voorbije jaren heeft doorgevoerd aan zijn onderzoeksmodel.
‘Als het niet werkt, zullen we het zeggen’
De Staatsveiligheid wenst niet te reageren. Tijdens een hoorzitting in de Kamer midden februari gaf Francisca Bostyn, administrateur-generaal van de Staatsveiligheid, wel al toelichting bij het nieuwe jaarrapport en bij de werking van haar dienst.
‘Het klopt dat we midden 2023 een nieuw model hebben ingevoerd’, aldus Bostyn in het parlement. ‘We krijgen immers steeds meer data binnen. Het aantal inkomende berichten schommelde tien jaar geleden rond de 13.000, in 2024 zaten we al aan meer dan 40.000 binnenkomende berichten. We hebben gekozen voor een systeem dat ons beter toelaat die volumes en risico’s te beheersen. Elke binnenkomende info wordt op een gestandaardiseerde wijze geanalyseerd.’
Bostyn beaamde dat door het nieuwe model het proactieve werk van de Staatsveiligheid wat uit het oog was verloren. ‘Dat zijn we nu volop aan het bijsturen’, aldus Bostyn. ‘Eind dit jaar moeten we daar klaar mee zijn.’
Het Comité I laat weten dat het de brief van de vakbonden goed heeft ontvangen, en dat zijn Dienst Enquêtes de Staatsveiligheid erover zal bevragen. ‘Elke hervorming vraagt tijd’, zei Comité I-voorzitter Vanessa Samain begin dit jaar nog in een interview met Knack en Le Soir.
‘Voegt de nieuwe structuur waarde toe aan de manier waarop de Staatsveiligheid werkt? Dat gaan we dit of volgend jaar controleren. En als het niet werkt, zullen we het ook zeggen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier