Moet het zorgpersoneel verplicht worden gevaccineerd? Of zelfs de hele bevolking? Het debat daarover woedt hevig. Ook binnen de regering-De Croo is de verdeeldheid groot.
Doodslag. Dat was de term die de wereldvermaarde viroloog Peter Piot in de mond nam als een niet-gevaccineerde arts het leven van zijn patiënten in gevaar brengt. Voor Piot is de verplichte inenting van het zorgpersoneel tegen corona de enige juiste beslissing: ‘Zonder die vaccinaties zie ik het niet zitten en gaan we mensen doden. Dat kan niet in een ziekenhuis’, zei hij in het VRT-programma De zevende dag.
De verplichte vaccinatie van het zorgpersoneel veroorzaakte een crisis in de regering van premier Alexander De Croo (Open VLD). Vorige week maandag besliste het kernkabinet dat het zorgpersoneel dat zich niet wil laten vaccineren, kan worden ontslagen. Dat leidde onmiddellijk tot heftig protest van de vakbonden. Ze spraken van ‘een aantasting van de rechten van de werknemers’, het socialistische BBTK zelfs van ‘een oorlogsverklaring’. Daarop verzette PS-voorzitter Paul Magnette zich tegen het akkoord waarmee zijn vicepremier Pierre-Yves Dermagne eerder had ingestemd. Het geeft aan hoe heet de adem van de extreemlinkse PTB-PVDA in de nek van Magnette is.
Misschien had men al veel eerder tot een algemene vaccinatie moeten beslissen.
Afgelopen vrijdag kwam de federale regering opnieuw samen over het eerder bereikte akkoord. Na twaalf uur vergaderen werd het bijgestuurd: vaccinweigeraars in de zorg kunnen zich verzetten tegen hun ontslag en worden dan geschorst. Ze vallen zonder loon of uitkering, maar het arbeidscontract blijft bestaan. De hele discussie verdeelde de regering diep. Tot vorige week was corona hét bindmiddel van de regering-De Croo, nu is dat alleen nog de angst voor de kiezer.
Magnette nam vorige week de vlucht vooruit: ‘Ofwel is het vaccin voor iedereen verplicht, ofwel voor niemand. Ik vind dat het vaccin voor iedereen verplicht moet zijn.’ Veel bijval kreeg hij niet, premier De Croo noemde het ‘politieke luiheid’. In ons land is alleen het poliovaccin voor iedereen wettelijk verplicht: wie weigert, kan worden gestraft. Daarnaast zijn er verplichte vaccins voor bepaalde risicogroepen, bijvoorbeeld tegen tetanus voor wie in de landbouw, tuinbouw of afvalverwerking werkt, en tegen hepatitis B voor wie in de zorg aan de slag is. Voor de rest worden nog heel wat vaccinaties aanbevolen. Maar in Franstalig België – opmerkelijk gezien de huidige discussie – vereist (‘ exigés‘) de tegenhanger van Kind en Gezin, de Office de la Naissance et de l’Enfance, een inenting tegen polio, difterie, kinkhoest, Haemophilus influenzae type b, mazelen, rodehond en de bof vooraleer een kind kan worden ingeschreven in een crèche, peuterspeelzaal of onthaal.
Tot vorige week was corona hét bindmiddel van de regering-De Croo, nu is dat alleen nog de angst voor de kiezer.
De verplichte vaccinatie tegen polio moet de gevaccineerde beschermen, voor het coronavaccin komt daar nog een extra dimensie bij: ze moet er ook voor zorgen dat het virus minder makkelijk wordt doorgegeven, bijvoorbeeld aan kwetsbare mensen die in het ziekenhuis kunnen belanden of sterven. Het moet zo overbelasting op de intensieve zorg voorkomen, zodat andere ingrepen die kunnen beslissen over leven of dood niet hoeven te worden uitgesteld.
Een verplichte prik met het coronavaccin voor zorgverleners spreekt voor zich: zij dragen verantwoordelijkheid voor kwetsbare, afhankelijke mensen. Vlaanderen hoeft daarvoor niet te wachten op de federale regering, schreef emeritus professor medisch recht Herman Nys (KU Leuven) al. Het kan dat doorvoeren op basis van het Vlaams decreet van 19 januari 2018, waarin artikel 14 stelt dat ‘de Vlaamse regering concrete beschermende maatregelen kan opleggen aan de actor in de zorg als dat vereist is om de veiligheid of de gezondheid van de zorggebruiker te vrijwaren’.
Moet het coronavaccin voor de hele bevolking worden verplicht? Vanuit volksgezondheidsoverwegingen valt daar veel voor te zeggen. Het kan volgens juristen ook worden ingevoerd op basis van artikel 1 van de Gezondheidswet uit 1945, die toelaat dat de koning (lees: de regering) maatregelen neemt ‘om de besmettelijke ziekten te voorkomen of te bestrijden’. Piot vindt een algemeen verplichte vaccinatie ‘momenteel niet de juiste beslissing. Niet iedereen brengt mensen op eenzelfde manier in gevaar. De maatregelen moeten in verhouding staan tot het risico.’
De vraag is hoelang het nog kan dat bijvoorbeeld een levensbelangrijke kankeroperatie moet worden uitgesteld omdat de bedden op intensieve zorg ingenomen worden door coronapatiënten die niet gevaccineerd willen worden. Dat krijgt een regering niet meer uitgelegd. Misschien had men al veel eerder tot een algemene vaccinatie moeten beslissen. Luie politiek was het dan zeker niet geweest.
