Nog nooit werd er in Vlaanderen zoveel bijgeklust. 214.000 mensen hebben een tweede baan, en dat zijn lang niet alleen hoogopgeleiden met een creatieve bijverdienste. ‘Honderdduizend Vlamingen komen niet rond met hun job.’
Meer Vlamingen dan ooit hebben een tweede job. In de eerste helft van dit jaar klusten zo’n 214.000 mensen bij, schreef De Tijd vrijdag op basis van een enquête van Statbel. Dat is een stijging van zeventien procent ten opzichte van vorig jaar en de eerste keer dat de drempel van de tweehonderdduizend werd overschreden. Iets meer dan de helft van die groep is zelfstandige in bijberoep, maar er zijn ook heel wat flexi-jobbers. Hun aantal neemt al jaren toe aangezien het statuut steeds aantrekkelijker wordt.
‘De stijging is toe te schrijven aan de flexi-jobs’, zegt arbeidsmarktexpert Jan Denys, die vorig jaar Iedereen aan ’t werk! publiceerde. ‘Het toont aan dat veel mensen extra willen werken als dat fiscaal interessant is. Vlamingen hebben nog niet zo vaak een tweede job als Nederlanders, en in dat land bestaan geen flexi-jobs. Het aantal zelfstandigen in bijberoep is bij ons dan weer al langer aan het stijgen.’
Econoom Ive Marx: ‘De beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd mag best tot een schokgolf leiden’
‘Ik ben zelf zo’n zelfstandige in bijberoep’, zegt Ive Marx. Hij is professor aan de Universiteit Antwerpen en columnist voor De Standaard. Hoe hoger opgeleid iemand is, hoe groter de kans dat hij een tweede baan heeft.
Maar het zijn niet alleen hoogopgeleiden op zoek naar afwisseling die bijklussen, zegt Marx. ‘In Vlaanderen wonen zo’n honderdduizend “werkende armen”: mensen die een job hebben maar toch niet rondkomen. Daarnaast zijn er nog zo’n tweehonderdduizend mensen die de eindjes met moeite aan elkaar kunnen knopen’, klinkt het. ‘Veel van hen hebben ongetwijfeld een flexi-job. Dat is voor hen een welgekomen aanvulling: ze hoeven geen belastingen te betalen en kunnen straks elk jaar achttienduizend euro bijverdienen.’
‘Toestanden zoals in Amerika, waar mensen soms drie of vier jobs nodig hebben, kennen wij hier niet.’
‘Sommige mensen hebben een tweede job nodig om aan de armoede te ontsnappen, maar toestanden zoals in Amerika, waar mensen soms drie of vier jobs nodig hebben, kennen wij hier niet’, zegt Denys. Volgens hem gebruiken mensen het systeem van flexi-jobs om iets meer te verdienen en dus ook iets meer te kunnen uitgeven. ‘Ik heb lang geleden al voorspeld dat ook gepensioneerden meer zouden werken’, legt hij uit. ‘Door de flexi-jobs lijkt dat stilaan op een soort tweede studentenarbeid. Ze zijn het gewend om meer uit te geven om bijvoorbeeld op reis te gaan, en daar zijn onze pensioenen niet hoog genoeg voor. Zij nemen er dus steeds vaker een baantje bij.’
Brussel en Wallonië
Begrotingsminister Vincent Van Peteghem (CD&V) plaatste onlangs opnieuw vraagtekens bij het statuut van flexi-jobs. Het systeem maakt het voor veel mensen aantrekkelijk om vier vijfde te werken en een bijbaantje te nemen in een ander bedrijf. Het is moeilijk om daar harde cijfers over te vinden, ‘maar iedereen kent zo’n verhalen’, zegt Marx. ‘Statistisch is de kans groot dat het statuut wel degelijk dat effect heeft.’
Marx liet zich al vaker kritisch uit over flexi-jobs, maar Jan Denys ziet er de voordelen van in. Voorlopig dreigen voltijdse jobs niet vervangen te worden door flexi-werk. ‘Flexi-jobs zijn populair in Vlaanderen, maar niet in Brussel en Wallonië’, legt hij uit. ‘De Vlaamse arbeidsmarkt is veel krapper, dus flexi-jobs worden voorlopig vooral gebruikt voor werk dat anders niet zou worden gedaan. Tot de cijfers iets anders laten zien, geloof ik daarom in het systeem.’
Expert arbeidsmarkt Jan Denys: ‘We staan er nu beter voor dan in de golden sixties’