Onderzoeker Johan De Wilde formuleert een aantal bedenkingen bij de slogan ‘Tijd voor menselijkheid’ voor de nieuwe campagne van 11.11.11.
De campagneslogan van 11.11.11 is dit jaar ambigu. ‘Tijd voor menselijkheid’ klinkt als een logische strijdkreet voor de koepel van internationale solidariteit. Een pleidooi voor menselijkheid contrasteert met de verharding van de samenleving waar de organisatie zich terecht aan stoort.
Maar je kan de slogan ook als een zwaktebod begrijpen en dan dreigt hij meer te schaden dan te baten.
30 jaar geleden schreef de Israëlische filosoof Avishai Margalit het boek The Decent Society. Die fatsoenlijke samenleving zou er volgens hem een zijn waarin niemand vernederd wordt. Hij koos daarmee bewust voor een benadering vanuit het negatieve. Het slechte uitroeien leek hem urgenter en realistischer dan de rechtvaardige samenleving realiseren, zoals bijvoorbeeld John Rawls ze vijftien jaar eerder beschreven had.
Vanuit strategisch oogpunt lijkt Margalits visie logisch. Je mobiliseert gemakkelijker mensen tegen tirannen die onschuldigen vermoorden of uithongeren dan voor een abstract ideaal.
De slogan van 11.11.11 echoot dat na. De samenleving gunt iedereen die onmenselijk behandeld wordt een bodem aan menselijkheid. Maar over het bouwen aan een consensus over wat rechtvaardig is, over hoe hoog de lat zou moeten liggen, daar rept de campagne niet over.
Op de langere termijn is dat een strategische fout. Als onze solidariteitsorganisaties ons moreel denken al niet meer durven stretchen in de richting van het goede, versterken ze de realpolitik of de haalbaar-en-betaalbaar logica die ze zouden moeten bestrijden. Als ze niet opletten, dragen de weldenkenden zelf nog bij aan het verlagen van de grens van de menselijkheid of de uitholling van de fatsoensnormen.
Onze staat draait er zijn hand al lang niet meer voor om, om alleenstaande mannelijke asielzoekers op straat te laten slapen. Zelfs gerechtelijke veroordelingen dwingen onze verkozen leiders niet die wantoestand ene halt toe te roepen. We kennen de volgende stap op het hellend vlak naar benden al. Een paar nachten buiten voor wat gezinnen met kinderen zal ook wel gaan nu het nog niet vriest.
Het voordeel van de verrassende slogan is dat hij kan aanzetten tot reflectie. Hij herinnert mij alvast aan de mensenrechten en hun principe van universaliteit. Ik besef eens te meer dat ik geluk heb gehad in de geboorteloterij die mij het Belgisch staatsburgerschap heeft opgeleverd en dat ik daar geen enkele verdienste aan heb.