De weerman voorspelt een zwoele zomer. Maar bereid u alvast voor: buiten in het water springen zal ook straks zo goed als onmogelijk zijn, want er zijn amper open zwemplekken in Vlaanderen.
‘Hee (hee), ik wil alleen maar zwemmen. Jippiejajee’, zong Spinvis ooit.
Het Antwerpse stadsbestuur kondigde zopas aan dat iedereen elk weekend van 14 juni tot en met 14 september mag zwemmen in het Bonapartedok. Je moet wel reserveren.
Maar bespaar ons de jippiejajee, want op het tweede gezicht is dit slechts een spreekwoordelijke druppel op een hete plaat. Buiten zwemmen blijft in Vlaanderen – afgezien van de zee en nog een paar locaties – nagenoeg onmogelijk.
‘Momenteel is de zomer wat met vakantie’, zegt Sigrid Spruyt van Outdoor Swimming, een vereniging die voor meer open zwemplekken pleit. ‘Maar als het straks weer warm wordt, wil iedereen het water in… en dan blijkt het bijna overal verboden. Bijzonder frustrerend.’
Nochtans beloofde de Vlaamse regering beterschap.
Sigrid Spruyt: Klopt. In het regeerakkoord staat dat iedereen op eigen verantwoordelijkheid buiten mocht zwemmen – zoals in het buitenland – ‘tenzij het lokaal verboden is’. Maar dat is net het probleem: het is bijna overal lokaal verboden. De Vlaamse regering schuift de hete aardappel door naar de lokale besturen. En die durven niet te bewegen, uit angst voor de gevolgen. Want als zij zo’n open waterplek creëren, zal iedereen er als vliegen op af komen – er is immers nauwelijks iets anders in Vlaanderen.
Van de weinige besturen die het wél proberen, horen wij dat ze op de Vlaamse Waterweg botsen, eigenaar van veel openbaar water. Dat is een overheidsinstantie die stokken in de wielen steekt: pure Kafka. Ze schermen dan met zaken zoals de waterkwaliteit, maar dat zijn vaak drogredenen.
Jullie strijden voor meer open zwemwater, maar ook de binnenzwembaden hebben betere tijden gekend.
Spruyt: Scholen vinden vaak geen zwemwater meer. Overal zijn wachtlijsten. De voorbije decennia zijn heel wat binnen- en buitenzwembaden gesloten. Gemeenten stoten ze af omdat ze zogezegd niet rendabel meer zijn. De privé neemt het over. Opvallend is de link tussen de grootste privépartner van de overheid en de triatlonfederatie. Die federatie eist steeds meer open zwemplekken op.
Politici en media spreken graag over ‘zestig open zwemplekken in het Vlaamse binnenland’. Maar dat klopt niet. Het zijn er maar 37. En de triatlonfederatie heeft er ruim twintig ingepalmd, die enkel door of via hen toegankelijk zijn. Ze eisen die plekken voor zichzelf op. In het Galgenweel in Antwerpen bijvoorbeeld, of de Ekerse Put: daar mag je als gewone sterveling niet zwemmen, maar triatlonclubleden wel. Pure discriminatie. Sommigen kiezen dan maar eieren voor hun geld en worden lid van zo’n club. Het is dan ook geen toeval dat die clubs hun ledenaantallen spectaculair zien stijgen. Minister Jo Brouns is een verwoed zwemmer én ook lid van zo’n triatlonclub.
Politici en media spreken graag over ‘zestig open zwemplekken in het Vlaamse binnenland’. Dat klopt niet. Het zijn er maar 37. En de triatlonfederatie eiste er meer dan 20 voor zichzelf op.
Jullie vechten al vijf jaar tegen de bierkaai. Hoe frustrerend is dat?
Spruyt: Behoorlijk. Om het seizoen te openen, organiseren we elk jaar begin mei een sunrise swim – zwemmen terwijl de zon opkomt. Maar dat kan nergens in Vlaanderen. Uit pure noodzaak zijn we ook dit jaar naar Nederland uitgeweken. Daar is het zo veel beter geregeld. Het zwemseizoen begint er op 1 mei en eindigt op 1 oktober. In Vlaanderen is er geen vaste begin- of einddatum: elke gemeente hanteert andere regels. Het is een koterijbeleid.
Is er ook goed nieuws?
Spruyt: Het kan inderdaad altijd erger: in Brussel is er geen enkele open zwemplek. Tot vorige week was er nog Pool is Cool, een kleinschalig tijdelijk project in afwachting van grotere beloften. Maar al die projecten zijn inmiddels afgevoerd. En nu is ook Pool is Cool ermee gestopt.
Het gevolg zul je deze zomer zien: een rush vanuit de hoofdstad op die paar zwemkruimels die Vlaanderen nog heeft. Maar dat zal niet blijven duren. Als we straks weer een hete zomer krijgen, gaat de Vlaming het recht in eigen hand nemen, GAS-boete of niet. Dat gebeurt trouwens nu al. Je ziet mensen in de zomer ’s ochtends met een handdoek naar zee vertrekken. Ze gaan gewoon stiekem zwemmen als er geen redders zijn.