De incelgemeenschap, een groep van jonge mannen die tegen hun zin geen seksuele relatie hebben en de schuld daarvoor bij vrouwen zoeken, haalt het voorbije jaar herhaaldelijk de internationale pers en is ook in België in opmars. Het grootste incelforum* ter wereld, van Amerikaanse oorsprong maar wereldwijd gebruikt, telde in 2022 nog 16.000 leden. Intussen is dat aantal verdubbeld tot ruim 32.000. Datzelfde jaar werd de site vanuit België gemiddeld 28.000 keer per maand bezocht. ‘Vrouwen moeten gestraft worden voor wat ze mij hebben aangedaan’, klinkt het. Een duik in de fora en gesprekken met incels schetsen een verontrustend beeld van het fenomeen.
Een eerste blik op het forum onthult een extreem haatdragende visie, gedeeld door jonge mannen vanaf veertien jaar. De toon is gewelddadig en de woede tegenover vrouwen is voelbaar in elke post. Een moderator schrijft: ‘De dood is te goed voor vrouwen. Een simpel bloedbad is niet genoeg, want de dood is een verlossing van al het lijden. Wat vrouwen verdienen is een eeuwige marteling van hun ziel en oneindige wanhoop.’ Een Nederlander op het forum schrijft: ‘Als ik ooit aan de macht kom, zou ik vrouwen in concentratiekampen steken. Vrouwen moeten gestraft worden voor wat ze mij hebben aangedaan.’
Belgische incel
De Belgische inlichtingendiensten worden in 2019 gealarmeerd door Europol Parijs. De melding betreft de 31-jarige Sami Haenen. In een Facebookgroep schrijft de zelfverklaarde incel dat een jonge Franse vrouw die werd verkracht en vermoord, ‘het zelf had uitgelokt’. De negatieve reacties op zijn post beantwoordt hij met dreigementen. ‘Ik rijd met een auto over je heen’, klonk het. In 2022 werd hij door het hof van assisen schuldig geacht aan drukpersmisdrijf en bedreiging. Hij kreeg daarvoor een celstraf van één jaar, die hij in voorhechtenis uitzat. Daarmee is hij de eerste Belg die werd veroordeeld voor feiten gelinkt aan een incelmotief.
‘Ik heb de indruk dat een vrouw alles mag zeggen, maar wanneer een man hetzelfde zegt, kan hij daarvoor veroordeeld worden.’
‘Wie zich verzet tegen de dominante ideologie, het feminisme, wordt aangepakt’, vertelt hij in een telefonisch interview. ‘Ik heb de indruk dat een vrouw alles mag zeggen, maar wanneer een man hetzelfde zegt, kan hij daarvoor veroordeeld worden.’ Na het uitzitten van zijn straf bleef hij achter met een sterk gevoel van onrecht. ‘Ik heb aan wraak gedacht. Toen ik vrijkwam zat er enorm veel woede in mij. Mensen zomaar opsluiten, zoals ze met mij gedaan hebben, dat wakkert haat en woede net aan.’ Intussen heeft hij die wraaklust naar eigen zeggen achter zich gelaten.
‘Adolescence is geen serie voor tieners, maar voor boomers’
‘Ik tekende dode vrouwen in mijn schetsboek’
Ook de Turkse Ben* (18) raakte verzeild in de incelbeweging. Over een periode van enkele maanden deelt hij zijn verhaal via gesprekken op Reddit. Al op jonge leeftijd koesterde Ben negatieve emoties tegenover vrouwen.
‘Mijn moeder en tante spraken vaak slecht over mannen, waardoor ik dacht dat alle vrouwen mannen haten. Online content bevestigde het beeld dat ik had van vrouwen als sociopaten. Toen ik content tegenkwam die de rechten van de man verdedigde, was ik blij dat mijn gevoelens tegenover vrouwen bevestigd werden. Van daaruit ben ik snel beginnen te radicaliseren.’
Op zijn dieptepunt fantaseerde Ben over het plegen van een aanslag. ‘Ik isoleerde mezelf en tekende dode vrouwen en klasgenoten die ik wilde vermoorden in mijn schetsboek.’ De tekeningen van Ben tonen een diepgewortelde woede, al bleef dat volgens hem onzichtbaar. ‘Ik vermeed vrouwen als de pest. Niet uit superioriteit, maar vanuit een diepe angst voor vrouwen, gecombineerd met veel zelfhaat en een zware depressie waar ik iemand de schuld van moest geven.’
België staat op de vijftiende plaats in de absolute bezoekersaantallen van het grootste incelforum. Dat is opvallend hoog gezien de grootte van ons land.
Broeihaard voor radicalisering
Door de opmars van conservatieve ideeën en traditionele genderrollen wordt vrouwenhaat steeds zichtbaarder. Jonge mannen die worstelen met hun identiteit vinden, vooral door de invloed van sociale media, steeds vaker hun weg naar misogyne ideologieën zoals die van de incelbeweging. Ook bij ons is die trend voelbaar. België staat op de vijftiende plaats in de absolute bezoekersaantallen van het grootste incelforum. Dat is opvallend hoog gezien de grootte van ons land.
Uit een onderzoek blijkt dat op het grootste incelforum iedere 29 minuten over verkrachting wordt gesproken. Jongens vragen zich luidop af hoe het zou zijn om te leven in een wereld waar ze ongestraft vrouwen mogen verkrachten.
Voor veel mannen bieden de fora steun in hun onvermogen om een partner te vinden. Hoewel ze vaak onschuldig lijken, legitimeren ze systematisch haat en vormen zo een broeihaard voor radicalisering bij kwetsbare jongeren. Uit een onderzoek van het Center for Countering Digital Hate (CCDH) in 2022 blijkt dat op het grootste incelforum iedere 29 minuten over verkrachting wordt gesproken. Jongens vragen zich luidop af hoe het zou zijn om te leven in een wereld waar ze ongestraft vrouwen mogen verkrachten. Volgens hen is het leven als incel voor mannen veel pijnlijker dan een verkrachting voor vrouwen. Een lid schrijft: ‘Een vrouw verkrachten is blijkbaar ‘walgelijk’, maar vrouwen verkrachten me mentaal elke dag.’
Vlaamse tienerjongens in de ban van Andrew Tate: ‘Blijf jij maar thuis, ik zorg voor het geld’
Hoewel de fora vaak choquerend zijn en doordrenkt van extreme vrouwenhaat, zijn er ook veel incels die zich daarvan distantiëren. Ze delen wel de ervaring van eenzaamheid en afwijzing, maar zijn het niet eens met de misogyne en gewelddadige retorieken die op de fora heersen. Net als bij elke ideologie zijn gevallen van radicalisering de uitzondering.
‘De meeste mannen vinden geen partner, maar daar wordt over gezwegen. Ik wil er zijn voor die jongens, want we hebben het te weinig over mannenrechten.’
Moeizame zoektocht
Sinds enkele jaren maakt Haenen online content onder de naam Incelus Premier. In zijn Tiktok-video’s deelt hij voor zijn dertigduizend volgers de moeizame zoektocht naar een vrouw. ‘De meeste mannen vinden geen partner, maar daar wordt over gezwegen. Ik wil er zijn voor die jongens, want we hebben het te weinig over mannenrechten.’
Het verhaal van Ben neemt een opmerkelijke wending. Een goede bijlesleerkracht en een nieuwe schoolomgeving deden hem inzien dat mannen en vrouwen niet zo veel verschillen. Gaandeweg deradicaliseerde hij en intussen noemt hij zichzelf een feminist. Zijn verhaal illustreert het belang van een gezonde offline omgeving.
Volgens het federale kennis- en expertisecentrum OCAD is de dreiging vanuit de incelbeweging in ons land op dit moment beperkt. Slechts enkele Belgische incels worden opgevolgd via de terreurdatabase T.E.R. en er is geen bewijs dat de groep zich ook fysiek manifesteert. De organisatie benadrukt wel dat de digitale aard van de radicalisering de opvolging van het fenomeen bemoeilijkt. Tot nu toe is er geen reden tot angst, luidt het bij OCAD, maar een zekere waakzaamheid is wel degelijk nuttig. Sensibilisering blijft een belangrijke opdracht.
* De naam van het forum wordt uit journalistieke en ethische redenen niet vernoemd om normalisering en verspreiding van haatdragende inhoud tegen te gaan.
*Om de anonimiteit van onze bronnen te bewaren maken we gebruik van een schuilnaam.