‘We beschikken vandaag over de kennis, ervaring en innovatiekracht om het waterbeheer van gezinnen te herdenken’, schrijft Caroline Deiteren, die drie concrete punten opsomt die tot een aanzienlijke besparing kunnen leiden.
De waterstanden in Vlaanderen naderen kritieke niveaus door de aanhoudende droogte en de drinkwaterbevoorrading komt onder druk te staan. Vandaag verbruiken de gezinnen twee derde van het kraantjeswater. Maar zonder comfortverlies kunnen zij tot een derde besparen door op grote schaal gezuiverd huishoudwater en regenwater in te zetten voor toepassingen zoals douche, toilet en wasmachine.
Als we dat doorheen het jaar doen, moet er veel minder water uit de grondlagen en waterlopen zoals het Albertkanaal worden gehaald en is onze drinkwatervoorraad veel robuuster tijdens droge periodes. We beschikken vandaag over de kennis, ervaring en innovatiekracht om het waterbeheer van gezinnen te herdenken.
Concreet kunnen we drie zaken doorvoeren om de aanzienlijke potentiële besparing bij huishoudens te verwezenlijken. Eén, grijswater (douche en lavabo) zuiveren en gebruiken voor toilet, wasmachine en poetsen. Twee, overtollig grijswater lokaal infiltreren in de bodem in plaats van verplicht afvoeren door de riolen. En drie, douchen met hemelwater vergemakkelijken door het niet meer gelijk te stellen met drinkwater.
Een gemiddelde Vlaming gebruikt 89 liter kraantjeswater per dag. Minstens 60 liter daarvan gaat naar toepassingen waarvoor geen drinkwaterkwaliteit vereist is: douche en lavabo (30 liter), toilet (17 liter), wasmachine (15 liter) of poetswater (5 liter). Als we dit herdenken via een watercascade – waarbij regenwater en grijswater meerdere keren worden ingezet – kunnen we tientallen miljoenen kubieke meters per jaar besparen.
Wie een woning bouwt of grondig renoveert, is in Vlaanderen verplicht om een regenwaterput en infiltratiesysteem te installeren. Het opgevangen en gefilterde regenwater kan dan gebruikt worden om toiletten door te spoelen, kledij te wassen of de tuin te sproeien. Maar er is ook een volgende stap mogelijk, waarbij je regenwater, maar vooral ook grijswater, verschillende keren benut in een circulair watersysteem.
Want grijswater, afkomstig van douche, bad of lavabo, biedt een stabiele en weersonafhankelijke bron (in tegenstelling tot regenwater). Ook maakt het dakoppervlak niet uit waardoor ook bijv. appartementsbewoners er voordeel bij hebben.
Wanneer grijswater lokaal wordt opgevangen, gefilterd en hergebruikt, kunnen huishoudens op een veilige manier tot 30 liter leidingwater per persoon per dag uitsparen. Dat volume stemt overeen met hetgeen nodig is voor toiletspoeling (17 liter) en de wasmachine (15 liter). Ook kan overtollig gezuiverd grijswater lokaal worden geïnfiltreerd in de bodem, wat het grondwater aanvult. Dat is een goed alternatief voor afvoer via het rioleringsstelsel, dat vandaag nog vaak verplicht wordt door de regelgeving.
Ook het opgevangen regenwater kan nog veel beter worden ingezet. Onderzoek toont aan dat correct gefilterd en ontsmet hemelwater perfect bruikbaar is voor toepassingen zoals douchegebruik.
Toch ontmoedigt de huidige regelgeving het gebruik van gezuiverd regenwater voor persoonlijke hygiëne, omdat douchewater onder de drinkwaternormen valt. Wie regenwater wil gebruiken voor de douche, wordt vandaag beschouwd als drinkwaterproducent en moet een uitgebreide meldings- en kwaliteitsprocedure volgen. Dat schrikt af. Nochtans zou een doorsnee Vlaming jaarlijks tot 11.000 liter leidingwater kunnen uitsparen door over te schakelen op gezuiverd hemelwater voor de douche.
Maar om te douchen met regenwater; om grijswater gefilterd te hergebruiken of te laten infiltreren in de bodem, moet de regelgeving worden herbekeken en moeten onnodige barrières uit de wereld worden geholpen.
Caroline Deiteren is directeur-generaal van Embuild Vlaanderen.