Op de Dag van het Gezin staat Ivo Mechels stil bij de nood van blijvende ondersteuning voor de gezinnen. ‘Kinderen opvoeden kost uiteraard geld, zowel voor de ouders als voor de gemeenschap. Maar er is een grote maatschappelijke return.’
Het is vandaag de Dag van het Gezin. Deze dag werd door de Verenigde Naties in het leven geroepen om stil te staan bij de rol van gezinnen in de samenleving en aandacht te vragen voor de uitdagingen waarmee zij te maken hebben. De uitdagingen zijn groot terwijl de ondersteuning afneemt. Hoe kunnen we ons beleid beter afstemmen op gezinnen? Door gezinnen meer dan vandaag te ondersteunen, krijg je een maatschappelijke return op korte én lange termijn.
Het is een harde realiteit, maar ons systeem staat onder druk. De kost van de vergrijzing neemt jaar na jaar toe, terwijl ook de geboortecijfers een laagtepunt bereikten. Er zijn wachtlijsten in de zorg, in de kinderopvang en zelfs bij vakantiekampen. Er is een structureel tekort aan kwalitatieve, betaalbare woningen, in het bijzonder voor alleenstaanden en grote gezinnen. Als Gezinsbond volgen we deze tendensen op, en stellen oplossingen voor aan het beleid.
En gelukkig is het beleid hier niet blind voor. Zo zijn er veel goede intenties om wachtlijsten weg te werken, meer woningen te realiseren, en om meer aandacht te hebben voor de moeilijke situatie van alleenstaanden. We hebben in het verleden al veel beloftes gehoord, en hopen dat er deze beleidsperiode effectief trends gekeerd zullen worden. Gezien de grote uitdagingen waar we voor staan, is het niet onredelijk om van iedereen inspanningen te vragen. Al is dat met een grote ‘maar’.
Vorig jaar doorliepen we met het ‘Gezinskabinet’ een traject waarbij we de stem van duizenden gezinnen hebben bevraagd en laten horen. Geld is voor velen zeker een zorg, maar gezinnen botsen ook op heel wat andere problemen. Neem bijvoorbeeld gezinnen met kinderen met een zorgnood. Zij voelen zich aan hun lot overgelaten. Of alleenwonende ouders, die moeten rondkomen met één inkomen en daarbovenop minder zorgverlof hebben dan een gezin met twee ouders. Gelijkaardige verhalen horen we van grote gezinnen, waaronder samengestelde gezinnen. Het beleid is niet afgestemd op hun situatie.
Kinderen opvoeden kost uiteraard geld, zowel voor de ouders als voor de gemeenschap. Maar er is een grote maatschappelijke return. Kinderen komen uiteindelijk op de arbeidsmarkt terecht, en houden het systeem recht. Hoe kunnen we als samenleving aan gezinnen vragen om nog meer bij te dragen, als we er niet in slagen om hen fatsoenlijk en met vertrouwen te ondersteunen? Als deel van de oplossing moet de werkzaamheidsgraad omhoog. Dat begrijpen we. Maar enkel eindigen met meer netto op je rekening is niet voldoende om dit doel te bereiken.
Voor de Dag van het Gezin organiseerden we voor het eerst de verkiezing ‘Gezin van het Jaar’. Gezinnen deelden hun favoriete gezinsfoto’s en het verhaal erachter. Meer dan duizend gezinnen namen deel. Wat viel ons op? Gezinnen zijn divers en hun verhalen en noden zijn dat ook.
Maar er zijn ook gelijkenissen: gezinnen zijn trots. Trots op elkaar, trots op zichzelf. Het is hoog tijd dat wij als samenleving ook tonen dat we trots zijn op gezinnen. De kinderen van vandaag zijn de volwassenen van morgen die onze pensioenen zullen betalen, onze instellingen zullen runnen. Ze zijn de toekomstige leerkrachten, politieagenten, zorgverstrekkers…
Alle gezinnen hebben nood aan betaalbare huisvesting, voldoende aanbod van betaalbare kinderopvang, een pakket aan zorgverloven om in te zetten op het moment dat het hen het beste uitkomt. Daarnaast zijn voldoende hoge uitkeringen voor zorgverloven, een gezinsvriendelijke fiscaliteit die álle gezinnen ondersteunt – ook de grotere – en pensioenen die rekening houden met de zorgtaken die vaak door vrouwen worden opgenomen, essentieel. Enkel zo kunnen gezinnen die uitdagende dubbele opdracht van ouderschap en werknemer of ondernemer tot een goed eind brengen.
Het mag duidelijk zijn: het ondersteunen van gezinnen is geen kost, maar een investering. Daarom onze oproep aan de beleidsmakers vandaag op de Dag van het Gezin: bespaar niet op kinderen, bespaar niet op gezinnen. Een budgetneutrale uitgangspositie is ook een ‘besparing’. Als het totale budget niet stijgt, maar herverdeeld wordt, dan is dat een reële besparing. Durf in kinderen en hun gezinnen investeren, want het verdient zich dubbel en dik terug.