Online haat, pesterijen en schoonheidsdruk treffen jongeren harder dan ooit. Model Flore Pensaert (28) koos daarom al vroeg voor echtheid. Ze stond op de Paris Fashion Week en zet zich vandaag in voor meer veiligheid en respect in de creatieve sector. Ondanks pesten en onzekerheid bouwde ze stap voor stap haar zelfvertrouwen op. ‘Als kind wilde ik gewoon ergens bij horen. Nu wil ik vooral mezelf kunnen zijn.’
Flore ontvangt ons met een brede glimlach in de studio van haar bevriende fotograaf in Sint-Niklaas. ‘Ze is een specialleke, hoor’, lacht de fotograaf als we zijn ruimte vol portretten en cameralenzen binnenwandelen.
Flore groeide op in Lokeren en voelde zich vaak buitengesloten. Niet omdat ze dat zelf zo wilde, maar omdat aansluiting bij haar leeftijdsgenoten bijna onmogelijk leek. ‘Op school kreeg ik vaak te maken met pesterijen. Soms gooiden klasgenoten colaflesjes naar me, gewoon om me weg te jagen’, herinnert ze zich. De speelplaats werd geen plek van plezier, maar een plaats waar ze voortdurend moest vechten om erbij te horen. ‘Ik voelde me als kind soms een alien’, zegt ze, terwijl ze terugdenkt aan die onzekere jaren.
Pesten op school
Volgens onderzoek van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten wordt een op de zes leerlingen in Vlaanderen gepest op school. Het gebeurt vooral op de speelplaats of in de klas, vaak wanneer leerkrachten er niet bij zijn. Kinderen pesten om verschillende redenen: sommigen willen erbij horen, anderen zoeken aandacht of richten hun frustraties af op iemand die ‘anders’ is. Groepsdruk speelt daarbij vaak een grote rol.
‘Pesten heeft een grote impact op je zelfwaardegevoel en op je identiteitsontwikkeling’, zegt professor Ruud van Winkel van het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven. ‘Het bepaalt in belangrijke mate je mentale weerbaarheid. Wie gepest wordt, krijgt sneller te maken met minder zelfvertrouwen en loopt meer risico op mentale klachten.’
Zeker wanneer jongeren gepest worden om hun uiterlijk, kan dat zwaar doorwegen. ‘Het idee “ik heb mezelf lief” geldt natuurlijk niet alleen voor wie je bent als persoon, maar ook voor je lichaam’, legt Van Winkel uit. ‘Als jongeren gepest worden om bepaalde aspecten van hun lichaam, worden ze daar vaak erg gevoelig voor en kunnen ze dat deel van zichzelf gaan haten.’
Pas later ontdekte ze dat haar reacties niet vreemd waren, maar het gevolg van haar hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid. ‘Als kind reageerde ik daardoor anders, maar ik begreep toen niet waarom. Het was frustrerend om me altijd anders te voelen, en dat liet sporen na. Soms dacht ik echt dat er iets mis was met mij.’ Die constante strijd om erbij te horen, gecombineerd met haar intense innerlijke beleving, heeft haar gevormd, maar ook veel energie gekost.
Muurbloempje
De ommekeer kwam onverwacht. Als tiener volgde Flore avondlessen fotografie, deels uit nieuwsgierigheid en deels om zich ergens in te verliezen waar ze zich veilig voelde. ‘Ik was echt een muurbloempje, altijd verlegen. Tot een docent vroeg of ik eens voor de camera wilde staan.’ Die eerste fotoshoot veranderde alles. ‘Plots kreeg ik waardering, iets wat ik tijdens mijn jeugd gemist had. Zo ben ik langzaam in de modellenwereld gerold.’
Erkenning bracht echter ook nieuwe druk. ‘Als model ben je hyperkritisch op jezelf. Ik ben 1m72, maar opdrachtgevers verwachten 1m75. Soms zeg ik gewoon dat ik 1m74 ben. Een lintmeter halen ze daar niet bij’, lacht ze. Ze wijst naar haar neus. ‘Ik heb een knobbel op mijn neus, dat zou ik best willen veranderen. Maar dan denk ik aan mijn jonge volgers – welk signaal geef ik hen? Ik blijf liever mezelf.’ Die keuze illustreert haar filosofie: echtheid en zelfacceptatie boven onrealistische perfectie.
Vrijheid
Ook naakt poseren hoort bij haar job, maar voor Flore draait dat niet om provocatie. ‘Voor mij gaat het over vrijheid en tonen dat kwetsbaarheid ook krachtig kan zijn. Zolang alles veilig voelt, is mijn lichaam een manier om mezelf te tonen.’ Die vrijheid is echter niet altijd vanzelfsprekend. Sociale media maken het soms moeilijker. ‘Soms reageren mensen erg negatief. Vaak zit zo iemand dan zelf niet goed in zijn vel. Maar ik begrijp dat, ik heb daar zelf ook gezeten.’
Flore vertelt dat ze vaak jonge volgers krijgt die haar bedanken omdat ze zich herkennen in haar eerlijkheid. ‘Dat zijn de momenten waarop ik besef dat mijn keuzes een verschil kunnen maken. Niet alleen voor mijzelf, maar voor anderen die worstelen met hun zelfbeeld.’
Eind oktober kwam cyberpesten opnieuw onder de aandacht toen een Gentse influencer een werkstraf kreeg voor het verspreiden van kwetsende video’s. Het toont hoe hard online gedrag kan doorslaan. ‘Mensen vergeten vaak dat er echte personen achter de schermen zitten’, zegt Flore. ‘Die commentaren kunnen hard aankomen, zeker als je jong bent en nog zoekt naar je identiteit.’
Wat zeggen de cijfers over cyberpesten?
Volgens Apestaartjaren, een groot onderzoek dat elke twee jaar peilt naar het socialemediagebruik van jongeren in Vlaanderen, krijgt vier procent van de jongeren wekelijks te maken met cyberpesten, vooral meisjes. Een op de drie jongeren ontving het afgelopen jaar een haatbericht online. Bij middelbare scholieren ging die haat het vaakst over hun uiterlijk of persoonlijkheid. Een op de tien kreeg zelfs een negatieve opmerking over hun lichaam.
Volgens professor Ruud van Winkel van het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven maakt het weinig uit hoe iemand gepest wordt: ‘Wat we weten uit onderzoek, is dat het niet zoveel verschil maakt of het online of offline gebeurt. Het gaat er vooral om dat de ander een intentie heeft om je te kwetsen. Dat laat mentale sporen na.’
—
Het benadrukt voor haar de behoefte aan een veiligere omgeving in zowel digitale als fysieke creatieve werelden. ‘Creativiteit mag nooit ten koste gaan van iemands welzijn. Iedereen moet zich veilig kunnen voelen om zichzelf te uiten,’ zegt ze resoluut.
Activisme
Flore kreeg van P-Magazine in 2023 de titel ‘Miss Rebelgium’ – een geuzennaam waarmee ze haar rol als activist omarmt. ‘Ik heb die titel gekregen omdat ik wat rebels ben. Maar ik ben vooral niet bang om te spreken. Ik ben altijd heel open geweest. Het is juist moeilijker als anderen zich met een masker voordoen.’
Ze uit openlijk kritiek op Miss België en wil verder in gesprek gaan met politici over hoe ze de modellenwereld ethischer en veiliger kunnen maken. Die activistische houding uit zich zowel in kleine als in grote gebaren. ‘Ik nam bijvoorbeeld deel aan Miss België, maar niet om te winnen. Ik wou alle info die normaal geheim moet blijven, openlijk naar buiten brengen.’
In de modellenwereld kiest Flore bewust haar samenwerkingen en luistert ze naar de signalen van andere modellen: ‘Het zijn meestal dezelfde namen die terugkomen als er geroezemoes is over iemand.’
De reacties op haar activisme zijn gemengd. ‘Sommigen halen voordeel uit problematische patronen in de modellenwereld. Maar ik krijg vooral veel positieve respons, zeker van jonge meisjes die zich herkennen in mijn verhaal. Dat maakt alles de moeite waard.’
Dromen
Haar positieve kijk op de wereld is duidelijk. ‘Het leven is absurd, maar je kunt er wel voor zorgen dat je je omgeving iets mooier achterlaat dan hoe je die vond.’
Ook aan dromen ontbreekt het Flore niet. Ze wil nog op de catwalk in New York, LA en Miami staan en ooit programmamaker worden. ‘Er staat nog veel gepland. Maar ik ben vrij om te doen en te laten wat ik wil, zolang ik niemand kwets. En ik ben liever mezelf, dan te proberen passen in het plaatje van iemand anders.’
Berre Uyttenhove werd geboren in Gent in 2005. Hij studeert Journalistiek aan Howest in Kortrijk, waar hij nu zijn derde jaar afrondt.
Wat is Belgodyssee?
Zeven weken lang brengt Knack elke zaterdag een portret van een inspirerende jongere, met een boeiend verhaal, een uitzonderlijk talent, een uitgesproken mening. De portretten worden geschreven door studenten journalistiek.
Dit past in Belgodyssee, een zoektocht naar jong journalistiek talent. De wedstrijd is een initiatief van het Prins Filipfonds, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, de RTBF en de VRT, in samenwerking met Knack en L’Avenir en met steun van de kanselarij van de eerste minister. De auteurs van de beste portretten kunnen een betaalde stage bij de deelnemende nieuwsmerken winnen.
Lees ook:
Johanna Pinket, activiste en VUB-studente: ‘Ik wil de academische boycot van Israël erdoor krijgen’
Mirte (27) woont in een tiny house: ‘Wie klein wil wonen moet daar ook de kans toe krijgen’
Elise (26) kiest voor duurzaam leven in ecodorp: ‘Van gerecupereerde oven tot zelfgekweekte groenten’