Eindelijk staat gezonde lucht op de politieke agenda, en volgens onderzoeker Wouter Lefebvre is dat niets te vroeg. ‘Dieselgate treft Vlaanderen hard.’
13 januari 2018
De luchtvervuiling in Vlaanderen is erger dan gedacht. In nagenoeg elke gemeente worden de Europese normen voor stikstofdioxide overschreden.
‘Deze nieuwe kaarten tonen het effect van street canyons. Dat zijn smalle straten met aan weerskanten gesloten bebouwing, waardoor vuile lucht blijft hangen’, zegt Wouter Lefebvre, die de luchtkwaliteit bestudeert bij onderzoeksinstituut VITO en het boek Onze lucht (uitg. Lannoo) schreef. ‘Het is niet alleen een stedelijk probleem. Bij het CurieuzeNeuzenonderzoek werd de hoogste concentratie van stikstofdioxide (NO2) gemeten in het landelijke Houthalen-Helchteren, aan een verbindingsweg die dwars door het dorp loopt. De Europese norm voor stikstofdioxide ligt op 40 microgram per kubieke meter. Zelfs in kleine gemeenten vind je zones waar die norm wordt overschreden. Bovendien hangt er in Vlaanderen veel fijnstof in de lucht: een ernstig gezondheidsrisico. Chronische blootstelling daaraan verhoogt de kans op hartaanvallen, longaandoeningen en beroertes. Gemiddeld verliest de Vlaming zevenenhalve maand van zijn leven als gevolg van de luchtvervuiling.’
De gemiddelde vrachtwagen stoot per gereden kilometer minder stikstofdioxide uit dan een kleine dieselauto.
De gemiddelde vrachtwagen stoot per gereden kilometer minder stikstofdioxide uit dan een kleine dieselauto.
Waar komt dat fijnstof vandaan?
Wouter Lefebvre: Er bestaan twee soorten: fijnstof dat als fijnstof wordt uitgestoten, en fijnstof dat ontstaat door chemische reacties in de atmosfeer. De houtkachel is veruit de voornaamste bron van uitgestoten fijnstof. 80 procent van de houtverbranding dient voor aanvullende verwarming en is dus eerder voor de gezelligheid dan voor de warmte.
Pleit u voor een verbod op houtkachels?
Lefebvre: Op basis van de cijfers zou ik ‘ja’ antwoorden, maar hoeveel zin heeft een verbod dat je niet kunt controleren? We moeten in de eerste plaats de mensen bewustmaken. Zolang ze niet beseffen hoe schadelijk hun gedrag is, komt er nooit verandering.
Fijnstof kan ook ontstaan wanneer ammoniak, stikstofoxides en zwaveloxides met elkaar reageren. Elk van die stoffen heeft één voorname bron: respectievelijk de veeteelt, het transport en de industrie. Er hangt in Vlaanderen veel ammoniak in de lucht. Dat wij zoveel vlees eten, is al ongezond, en bovendien verergert het de fijnstofproblematiek.
Zijn dieselwagens dan niet het grote probleem?
Lefebvre: Die spelen een rol bij fijnstof, maar ze verhogen vooral de concentratie van stikstofdioxide. De gevolgen van dieselgate treffen Vlaanderen hard. Als dieselwagens daadwerkelijk de normen hadden gehaald die ze beloofden, dan waren er amper of geen overschrijdingen. Het wraakroepende is dat we weten dat het schoner kan. De gemiddelde vrachtwagen stoot per gereden kilometer minder stikstofdioxide uit dan een kleine dieselauto. Het verschil is dat het filtersysteem van de vrachtwagen werkt, terwijl dat van het autootje sjoemelsoftware bevat.
Toch is de lucht in 75 jaar niet zo schoon geweest als vandaag.
Lefebvre: We weten er vandaag nu eenmaal veel meer over, en dat noopt ons tot actie. De verwoestende chronische effecten van fijnstof zijn nog maar bekend sinds de jaren 90. Het bewijst dat er iets aan te doen is, maar we mogen de inspanningen niet laten verslappen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
