Leuven mag in 2030 ons land vertegenwoordigen als Culturele Hoofdstad van Europa. Dat werd woensdag bekendgemaakt in de Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel. Sint-Jans-Molenbeek en Namen haalden het niet.
Leuven haalt het van Namen en Molenbeek
In 2030 is het opnieuw aan ons land om een Europese Culturele Hoofdstad te leveren, een eer die ons om de zoveel jaar te beurt valt. Na onder meer Antwerpen en Bergen, is het dus binnen vijf jaar aan Leuven om een jaar lang de honneurs waar te nemen. De stad haalde het van Namen en Molenbeek die ook op de shortlist stonden.
De Leuvense burgemeester Mohamed Ridouani is alvast bijzonder verheugd. ‘Ik ben ongelooflijk trots en fier op onze inwoners en ons team’, zegt de burgemeester woensdag in een eerste reactie. ‘Ik kan niet omschrijven hoe blij ik ben.’
Volgens Ridouani brengt Leuven vooral een verhaal van hoop. ‘Een verhaal dat toont dat in deze donkere en gepolariseerde tijden er ook steden zijn waar wordt samengewerkt. (…) Dit is een moment van collectieve overwinning. Samen met alle 30 gemeenten, met kunstenaars, inwoners, universiteit, onderwijs, verenigingen en partners hebben we de ambitie én de daadkracht getoond om te verbinden.’
Wat dan het verschil heeft gemaakt waardoor Leuven uiteindelijk als winnaar uit de bus kwam? ‘Ik heb de jury horen zeggen dat de lat hoog lag en dat dit een kans is om een nieuw verhaal te schrijven, ervoor te zorgen dat we na veertig jaar naar een nieuw hoofdstuk kunnen gaan en daarvoor heb je een stad nodig die de standaard heel hoog legt’, aldus Ridouani.
Die voegt daaraan toe dat er nog heel wat in de pijplijn zit, niet alleen in Leuven, maar in alle dertig gemeenten in de regio die meedoen. Hij verwijst onder meer naar de restauratie van het stadhuis. Door de samenwerking met de omringende gemeenten verwacht Ridouani ook een ‘heel rijk en divers programma’ voor 2030. Er ligt nog heel wat werk op de plank, aldus de burgemeester, ‘maar vandaag eerst feest’.
HumanNature als leidraad
De jury sprak onder meer lovende woorden over ‘HumanNature’, het concept waarmee Leuven en de regio via cultuur bouwen aan een betere samenleving voor iedereen. De titel is het resultaat van jaren voorbereiding, met nu al 70 projectideeën en honderden Belgische en Europese partners. Human, Nature en Innovation vormen de drie pijlers van LOV2030.
‘We leven in turbulente tijden, met oorlog, verdeeldheid en wantrouwen. Ons programma HumanNature kiest voor verbinding en menselijkheid’, zegt intendant Lore Baeyens. ‘Dat is niet alleen een symbolische keuze, maar ook een strategische: we kunnen kiezen voor respect, empathie en samenwerking. We kiezen voor LOV – de meest radicale verbinding in een mensenleven. Wat een geweldig mooi cadeau dat we dit nu ook echt mogen uitrollen.’
Schepen van Cultuur Bert Cornillie benadrukt dat dit slechts het begin is: ‘De komende jaren worden intensief. Publieke ruimte krijgt nieuwe impulsen, erfgoed wordt herontdekt, artiesten krijgen kansen, inwoners worden betrokken. Van grootschalige festivals tot intieme buurtprojecten: iedereen krijgt de kans om te beleven én mee te maken. Leuven en Oost-Brabant zetten zo samen een periode in die ons Europees op de kaart plaatst én ons nog sterker maakt voor de toekomst.’
België en de Europese traditie
Het is ondertussen de vijfde maal dat België een Culturele Hoofdstad van Europa mag leveren. Antwerpen viel die eer te beurt in 1993, daarna volgde Brussel in 2000, Brugge in 2002 en tenslotte nog Bergen in 2015.
Sinds 1985 draagt elk jaar een stad de titel Culturele Hoofdstad van Europa. Sinds 2004 zijn het elk jaar twee steden. Ons land draagt de titel dus niet alleen, maar moet die eer in 2030 delen met Cyprus. Daarbij is op voorhand vastgelegd welke twee landen aan de beurt zijn om een stad voor te dragen.
Ondertussen is het project uitgegroeid tot een van de grootste en belangrijkste culturele Europese projecten. Bedoeling is de rijkdom, de verscheidenheid en de gemeenschappelijke kenmerken van de Europese culturen tot hun recht te laten komen en ertoe bij te dragen dat de burgers van de Europese Unie elkaar beter leren kennen.
Voor België in 2030 aan de beurt komt, volgen eerst nog het Finse Oulu en Slovaakse Trencín in 2026. Het Letse Liepaja en Portugese Évora volgen in 2027, daarna is het nog de beurt aan steden in Tsjechië, Frankrijk, Noord-Macedonië, en uiteindelijk Poolse en Zweedse steden in 2029.