‘Lessen van de kerstpeiling: kopzorgen voor Groen, toenemende spanningen binnen de regeringen’

De laatste peiling van het jaar, die van Het Laatste Nieuws en VTM, zorgt voor enige verrassingen en zal invoed hebben op de werking van de regeringen, schrijft professor Herman Matthijs.

Vlaamse partijen

Laten we beginnen met de zeven Vlaamse partijen, die over de kiesdrempel springen. Dit is de zoveelste peiling waarin Het Vlaams Belang boven de N-VA uitkomt en daardoor op één staat. Maar het verschil tussen beide partijen blijft binnen de perken, want de bovenste standaardafwijking van de N-VA kruist de onderste van het VB. Daar moet wel bij vermeld worden dat het VB meestal onderpeild is.

Deze partijen voeren het politieke peloton aan. Het verschil met de andere vijf blijft zeer groot.

Vooruit heeft een kloof geslagen met de twee andere klassieke partijen, CD&V en Open VLD.

Het resultaat van de christendemocraten en de liberalen is bedroevend te noemen. Dat ze nog amper boven de psychologische grens van 10 procent uitkomen, is geen goed voorteken.

‘Lessen van de kerstpeiling: kopzorgen voor Groen, toenemende spanningen binnen de regeringen’

Op zes volgt de PVDA en dat is een nieuw gegeven. Inderdaad, voor de eerste keer staat Groen op de laatste plaats. Rekening houdend met het feit dat deze partij meestal overpeild wordt en met de toepassing van de standaardafwijking naar beneden, komt de kiesdrempel in zicht. Groen heeft duidelijk een probleem met de regeringsdeelname – remember 2003! (toen de groenen, onder de naam Agalev, na regeringsdeelname al hun parlementszetels kwijtspeelden en strandden op 2,47 procent van de stemmen, red.). Ook is het opvallend dat een federale regeringsdeelname en een Vlaams oppositie werkt voor de socialisten en niet voor Groen.

Franstalige partijen

Het beeld van de Franstalige politieke partijen is verschillend en dat komt deels ook door een ander behaald resultaat in het Brussels versus het Waalse gewest. De PS doet het goed in het Waalse gewest en blijft de nummer één. Bovendien is het verschil met de PTB nu ruim 6,5 procentpunt. Maar de partij van Magnette zakt weg naar een derde plaats in Brussel en staat daar tezamen met de communistische concurrenten.

De PTB kan de kloof met de PS helemaal niet dicht rijden in het Waalse Gewest en ook in Brussel blijft men ter plaatse trappelen. De Vlaamse kameraden halen een beter peilingsresultaat binnen.

MR-voorzitter Bouchez kan zeker niet klagen. Zijn partij boekt winst in Wallonië en is nu de nummer twee in Brussel en dat voor de PS.

Ecolo houdt een dubbel gevoel over aan deze peiling: vierde in het Waals Gewest en de leidende positie in Brussel.

Het Fransdolle Défi blijft een Brussel fenomeen en het cdH is een klein partijtje geworden.

Gevolgen voor de verschillende regeringen

Het resultaat van de zeven partijen die deel uitmaken van de regering-De Croo is verschillend. De partijvoorzitters Magnette, Bouchez en Rousseau kunnen best tevreden zijn. Voor de Open VLD, het CD&V en Ecolo/Groen leidt deze peiling tot zetelverlies. Daartegenover staat de winst voor de drie andere partners, MR, PS en Vooruit. Globaal zou de federale coalitie enige zetels verliezen, maar er blijft een meerderheid met meer dan 80 Kamerzetels.

De Zweden van minister-president Jan Jambon zijn hun meerderheid wel kwijt. Een derde editie van deze combinatie is op basis van deze peiling niet mogelijk. Wat haalt er dan wel een meerderheid in het Vlaamse Parlement? Ofwel een coalitie N-VA en Vlaams Belang met een nipte meerderheid in het halfrond. Een tweede mogelijkheid is de N-VA met de drie klassieke partijen. Maar wat gaat daar de daadkracht van zijn? In ieder geval zit de N-VA hier op rozen, want zonder hen is er geen meerderheid te vormen in Vlaanderen. Tenzij alle veto’s zouden verdwijnen tegenover het VB en de communisten.

Deze peiling geeft een PS-MR meerderheid in het Waals Gewest. Een alternatief is een zeer links kabinet met de PS, Ecolo en de PTB. In ieder geval blijft de PS dominant in deze deelstaat. Een anti-PS coalitie ligt zeer moeilijk, want de MR met cdH en Ecolo geraakt niet aan een meerderheid.

De huidige coalitie in het hoofdstedelijk gewest behoudt zeker haar meerderheid langs Franstalige kant. Op basis van deze peiling is ze die wel kwijt in de VGC Raad. Maar het is nu wel Ecolo dat de eerste plaats bezet en daarmede in ‘pole position’ staat voor het minister-presidentschap in 2024. In ieder geval zijn er steeds drie Franstalige partijen nodig om een meerderheid te vormen. De huidige combinatie (PS, Ecolo en Défi ) behoudt de meerderheid en dat geldt ook voor zeer links kabinet Ecolo, PTB en PS alsook voor de combinatie MR, Ecolo en/of Défi of het cdH.

Conclusie

Deze peiling zorgt voor winnaars en verliezers met als resultaat verdere spanningen binnen de regeringen. De winnaars zullen opkomen voor hun dossiers en die zijn er genoeg: indexsprong, kerncentrales, fiscaliteit, begroting en zelfs het Antwerps schepencollege dat de spanningen verder zal opvoeren in het Vlaams kabinet.

In de zomer van 2022 – na de Franse verkiezingen – zal Europa begrotingsnormen moeten herintroduceren en de vraag is dan wie nog wil saneren? Een vooruitgeschoven federale verkiezing zou dan het voordeel hebben dat men dit dossier kan overhevelen naar het volgende kabinet. Trouwens drie verkiezingen in één dag houden in mei 2024, zoals nu is voorzien, vormt een risico. Dat is een bijkomend argument om de federale verkiezingen naar voren te halen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content