Uit een studie op verzoek van Katholiek Onderwijs Vlaanderen blijkt dat de schoolsluitingen een nog grotere impact hebben gehad dan verwacht. ‘Pijnlijk voor onze leerkrachten dat hun inspanningen om op afstand les te geven zo weinig hebben opgeleverd’, zegt Lieven Boeve.
Door de coronacrisis hebben Vlaamse leerlingen tot een half schooljaar leerachterstand opgelopen. Dat blijkt uit een onderzoek van onderwijseconoom Kristof De Witte en onderzoekster Joana Elisa Maldonado van de KU Leuven. Zij vergeleken de resultaten van de interdiocesane proeven (IDP), die leerlingen uit scholen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen aan het eind van het zesde leerjaar afleggen, met die van de afgelopen vijf jaar. ‘Wereldwijd is het de eerste keer dat de impact van de schoolsluitingen tijdens de coronacrisis is gemeten aan de hand van gestandaardiseerde proeven’, zegt Kristof De Witte. ‘Een achteruitgang hadden we natuurlijk wel verwacht, maar de impact is nog groter dan algemeen werd aangenomen. De score die een leerling vorig jaar nog de vijftigste plaats op honderd opleverde, zou hem dit jaar naar de veertigste plaats katapulteren.’ De grootste achteruitgang vonden de onderzoekers in de resultaten voor wetenschappen en technologie, Frans en Nederlands. Het verlies voor wiskunde blijkt iets kleiner, maar is toch nog substantieel.
Verder toont de analyse aan dat de ongelijkheid nog is toegenomen, zowel tussen leerlingen als tussen scholen. Binnen scholen steeg de ongelijkheid tussen leerlingen met 17 procent voor wiskunde en 20 procent voor Nederlands. Tussen scholen onderling was dat 7 procent voor wiskunde en 18 procent voor Nederlands. ‘Dat komt onder meer doordat sommige kinderen thuis geen computer of internettoegang hadden, of zelfs helemaal van de radar verdwenen’, legt De Witte uit. ‘Scholen met veel leerlingen uit sociaal-economisch zwakkere groepen gaan er sterker op achteruit dan andere.’
De ongelijkheid tussen leerlingen steeg met 17 procent voor wiskunde en 20 procent voor Nederlands.
Het zou best kunnen dat de impact van de coronacrisis nóg groter is dan uit het onderzoek blijkt, want de scholen die aan de interdiocesane proeven deelnamen, hebben een leerlingenpopulatie die iets bevoorrechter is dan gemiddeld. ‘Bovendien werden de proeven afgenomen van leerlingen uit het zesde leerjaar en die mochten al op 18 mei weer naar school’, zegt De Witte. ‘Veel kinderen en jongeren uit andere leerjaren konden pas later of zelfs helemaal niet terug. Hoogstwaarschijnlijk zijn de gevolgen voor hen nog groter.’
Bij Katholiek Onderwijs Vlaanderen, dat de studie heeft besteld, zijn ze best geschrokken van de resultaten. ‘We hadden gehoopt dat het afstandsonderwijs tijdens de sluiting van onze scholen de mogelijke achteruitgang een beetje zou hebben gecompenseerd, maar dat blijkt dus nauwelijks het geval te zijn’, zegt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. ‘Er bestaat nu geen twijfel meer over dat er niets boven fysiek onderwijs gaat en dat afstandsonderwijs hoogstens een aanvulling kan zijn. Aan de ene kant is dat een opsteker voor onze leerkrachten, aan de andere kant is het voor hen ook een pijnlijke vaststelling dat alle inspanningen om op afstand les te geven zo weinig hebben opgeleverd.’
Abnormaal schooljaar
Nu is het zaak om de leerachterstand zo veel mogelijk in te lopen. Niet alleen voor de leerlingen van het zesde leerjaar, maar voor alle Vlaamse scholieren. ‘Ook van onze leerkrachten uit het eerste leerjaar krijgen we nu bijvoorbeeld alarmsignalen: veel kinderen blijken daar met een achterstand te starten omdat ze vaardigheden die ze nodig hebben om te leren lezen en schrijven onvoldoende hebben meegekregen in de derde kleuterklas’, zegt Machteld Verhelst, pedagogisch directeur van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. ‘Onze pedagogische begeleidingsdienst staat klaar om zowel lagere als secundaire scholen op alle mogelijke manieren bij te staan. Op dit moment gaat elke leerkracht na hoe groot de schade bij zijn of haar leerlingen is. Daarna komt het erop aan om de essentiële leerstof te selecteren die prioritair moet worden geleerd en vervolgens geschikte vormen van remediëring en differentiatie uit te werken.’
Een half schooljaar leerachterstand inlopen, is niet zo makkelijk. Zeker omdat ook het nieuwe schooljaar allesbehalve normaal verloopt. ‘Sommige leerlingen hebben het de voorbije maanden heel moeilijk gehad en lijden eronder dat het schoolleven anders is dan vroeger’, zegt Lieven Boeve. ‘In het eerste jaar van het secundair onderwijs, bijvoorbeeld, worden normaal activiteiten of uitstappen georganiseerd om jongeren de gelegenheid te geven elkaar te leren kennen, maar nu kan dat allemaal niet gewoon doorgaan. Scholen moeten dus niet alleen focussen op het goedmaken van de leerverliezen, maar ook aandacht hebben voor het psychosociaal welbevinden van hun leerlingen. Niet meteen optimale omstandigheden om een half schooljaar achterstand goed te maken. Toch moeten we nu alles op alles zetten om het verlies in te halen – ook als dat misschien niet helemaal zal lukken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
