‘Leerkrachten hebben vaak prachtige cursussen (maar weigeren ze te delen)’

Nogal wat ervaren leerkrachten weigeren hun lesmateriaal met jonge collega’s te delen. Nochtans zouden ze het starters zo een pak gemakkelijker maken en zijn hun cursussen soms van betere kwaliteit dan heel wat schoolboeken.

Eline startte op 1 september als leerkracht Nederlands en Engels in de derde graad van een aso-school. Voor het eerst sinds haar afstuderen gaat het (misschien) niet om een tijdelijke job. Tot januari neemt ze de lessen over van een pas bevallen lerares en daarna kan ze wellicht aanblijven ter vervanging van een iemand die met pensioen gaat. Eindelijk een vaste stek, hoopt ze. Eline wil zo snel mogelijk een eigen syllabus samenstellen, maar dat blijkt moeilijker en tijdrovender dan gedacht. Van collega’s hoort ze dat de bijna pensioengerechtigde leerkracht prachtig lesmateriaal heeft. Zijn hele carrière lang is hij zijn cursussen Nederlands voor het vijfde en zesde jaar blijven updaten, aanvullen en bijschaven. De laatste jaren niet alleen op papier, maar ook in digitale vorm, inclusief links en filmpjes. Zijn levenswerk noemt hij het zelf. Dus vraagt Eline hem of ze die befaamde bundels mag inkijken en er eventueel delen van gebruiken. De man weigert resoluut.

Iets vergelijkbaars overkwam Arne. Toen hij als jonge leraar geschiedenis op een Vlaamse school arriveerde, lieten zijn collega’s hem alles zelf uitzoeken. Vroeg hij een leraar die in een parallelklas lesgaf hoe hij het vak aanpakte, dan kreeg hij alleen een vaag antwoord. Laat staan dat hij de cursus van die collega mocht gebruiken: die had de man eigenhandig samengesteld en dus moest hij dat ook maar doen. Groot was dan ook de cultuurschok toen hij later op een Finse school terechtkwam. Daar viel hem net op hoe intensief leerkrachten met elkaar samenwerken.

Zelfgemaakt lesmateriaal delen? Directies moeten het werk van leerkracht eerst naar waarde schatten.

Nu zij er in Vlaanderen gelukkig ook heel wat scholen en vakgroepen waar leerkrachten zich net heel solidair opstellen, maar op andere plekken lijkt er consensus over te bestaan dat iedereen zijn of haar leergeld moet betalen. Dat bleek net voor de coronatijd ook uit een onderzoek van Knack. Op de vraag wat ze aan het onderwijs zouden willen veranderen, antwoordden vooral jonge leerkrachten uit ons panel dat mensen die al langer lesgeven hun startende collega’s meer zouden moeten bijstaan met raad, daad en cursusmateriaal.

In een tijd dat scholen smeken om leerkrachten en meer dan 20 procent van de starters er al na vijf jaar de brui aan geeft, is dat zelfs een must. Het systematisch delen van zelfgemaakte cursussen zou jonge leerkrachten het leven niet alleen makkelijker kunnen maken, in veel gevallen zou het ook de onderwijskwaliteit ten goede kunnen komen. De voorbije jaren heb ik geregeld de kans gekregen om zo’n bundel te doorbladeren en ik kan u verzekeren: sommige ervaren leerkrachten hebben goud in handen. Ook dat is en enorme troef op een moment dat er zoveel discussie over de kwaliteit van invulboeken en digitaal lesmateriaal.

Nu zijn er al wel virtuele ontmoetingsplaatsen waar onderwijspersoneel materiaal kan uitwisselen met collega’s van andere scholen. Zoals KlasCement, een site waarop vandaag al heel veel cursussen, lesmethoden of hulpmiddelen worden gedropt. Zoveel zelfs dat het kaf steeds moeilijker van het koren te scheiden valt. Daarnaast zijn er ook heel wat Facebook-groepen waar lesgevers hun tips and tricks wereldkundig kunnen maken. Maar je moet haast geluk hebben om daar op het materiaal te stoten dat je net zoekt. Dat moet dus beter. Scholen en scholengemeenschappen zouden zelf al dan niet digitale ontmoetingsplaatsen kunnen opzetten waar leerkrachten hun cursussen en ander lesmateriaal met elkaar kunnen delen.

Maar dan moeten die directies er wel voor zorgen dat leraars daar ook erkenning en waardering voor krijgen, want dat is waar het schoentje vandaag vaak wringt. Dat ontdekte ook Eline toen ze haar oudere collega uiteindelijk zover kreeg om een koffie met haar te gaan drinken. Al snel bleek waarom hij zo bezitterig deed over zijn cursussen. Nooit hadden de directie en zijn collega’s het vele werk dat hij daarin stak naar waarde geschat.