De voorbije week ging het over de nachtklok in Antwerpen omdat er niet voldoende kan worden getest en het tracingsysteem nog altijd niet op punt staat. Maar ook over de vorming van een nieuwe federale regering, die aan de slag zal moeten met een tekort van 70 miljard. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Zieke man
‘Tijdens de exitstrategie hebben we het riant verkwanseld, waardoor we nu de zieke man van Europa zijn. Aan iedereen die aan tafel zat toen de regel over de bubbel van 15 werd afgeklopt: welgemeende excuses aan de bevolking zouden op hun plaats zijn.’
Brecht Decaestecker, hoofdredacteur Het Laatste Nieuws, 31 juli
Op 26 maart kopte de grootste krant van het land, Het Laatste Nieuws: ‘Niets dan lof voor Belgische aanpak.’ Commentator Jan Segers schreef: ‘Corrigeer me als ik me blindstaar op wat ik zie en als ik ten onrechte veralgemeen wat ik zelf aanvoel, maar elke dag groeit in België het vertrouwen dat het hier niet tot een tragedie als in Italië of Spanje gaat komen.’ Om te eindigen met: ‘Vandaag – spreek mij tegen zo u wil – is het land in goede handen.’
Op deze plek en in Knack hebben we dat bijna wekelijks moeten tegenspreken, omdat je toch alleen maar kon vaststellen dat België én Vlaanderen de coronacrisis zeer amateuristisch aanpakten. De vaudeville van de mondmaskers op federaal niveau en het debacle in de woonzorgcentra op regionaal vlak waren pijnlijke illustraties daarvan, met zelfs dodelijke gevolgen.
Je kon alleen maar vaststellen dat België én Vlaanderen de coronacrisis zeer amateuristisch aanpakten.
Deze week kwam ook Het Laatste Nieuws tot een andere conclusie dan in maart: ‘Vandaag is ons land – letterlijk – de zieke man van Europa’, schrijft hoofdredacteur Brecht Decaestecker. ‘En om correct te zijn: eigenlijk is dat Vlaanderen, want de kaart ten zuiden van de taalgrens kleurt een stuk minder donker dan die erboven. (…) En dat komt omdat veel te veel Vlamingen de regel “u mag voortaan 15 mensen per week zien, en elke week mogen dat anderen zijn”, geïnterpreteerd hebben als: het virus is weg, alles is voorbij. Polonaise!’
Decaestecker vervolgt: ‘Aan iedereen die aan tafel zat toen die regel werd afgeklopt: welgemeende excuses aan de bevolking zouden op hun plaats zijn. Achteraf is het altijd makkelijk praten, maar het is nu wel duidelijk dat die regel nooit had mogen worden ingevoerd op een moment dat we niet op orde hadden wat op orde had moeten zijn: massaal testen, instant het resultaat van die testen in kaart brengen, tot op wijkniveau, en via contacttracing per direct iedereen die met de besmette persoon in contact gekomen is, verwittigen en in quarantaine plaatsen.’
Zo is het. Nog altijd falen we op essentiële punten om het virus aan te pakken: massaal testen, resultaten snel bekend maken om dan de besmette personen en hun geïdentificeerde contactpersonen in quarantaine te plaatsen. Dan zou men wellicht de avondklok in de provincie Antwerpen niet hebben moeten invoeren, waarbij ook dorpen getroffen worden die de afgelopen week nauwelijks of zelfs geen coronabesmetting hebben genoteerd. Dan had het normale leven voor de meeste mensen min of meer kunnen voortgaan.
2. Zware dreun
‘De flashraming van het bruto binnenlands product (bbp) nam als gevolg van de covid-19-crisis in het tweede kwartaal van 2020 met 12,2 procent af ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Vergeleken met het eerste kwartaal van 2019 daalde het bbp met 14,5 procent.’
Mededeling Nationale Bank, 30 juli
Onze economie kreeg tussen april en juli een klap van meer dan 12 procent te verwerken. Daarmee viel ze terug tot op het niveau van 2009. De coronacrisis katapulteert ons op economisch vlak dus 10 jaar terug in de tijd. En geen enkele sector blijft gespaard, zo blijkt uit de berekeningen van de Nationale Bank.
Voor het hele jaar rekenen economen nu op een krimp van zo’n 9 procent. De Leuvense econoom André Decoster becijferde op zijn blog (andredecoster.be) al dat zo’n terugval ongezien is. Sinds 1846 kende we alleen in de oorlogsjaren 1917, 1918, 1940 en 1942 een grotere terugval, zoals we hier al eerder schreven.
2020 is een ellendejaar en de hamvraag is wat 2021 wordt.
Ook de Duitse economie, de motor van Europa, kreeg een dreun. Tussen april en juni kromp ze met 10 procent. Het wordt omschreven als ‘het slechtste kwartaal ooit’. Dat is ook geen goed nieuws voor ons.
2020 is dus een ellendejaar en de hamvraag is wat 2021 wordt. Zal de economie dan opveren, zoals de Europese Commissie, de Nationale Bank en het Planbureau voorspellen? Niemand die het weet. Maar wat wel duidelijk wordt: zolang er geen vaccin is, zullen we op alle vlakken blijven afzien en moeten we niet denken aan een echte herneming van het gewone leven en heropleving van onze economie.
Pas als er een werkzaam vaccin op de markt is, kan er sprake zijn van een economisch herstel. Economen geloven wel dat dat krachtig kan zijn, dat de consumptie van de gezinnen dat herstel op gang kan trekken. Maar dan mogen in de tussentijd niet te veel bedrijven failliet gaan en mensen werkloos worden, want dan kunnen we ook dat felle herstel vergeten. Dan wordt het eerder ter plaatste trappelen. Misschien wel jaren.
3. Zonder MR
‘Ik denk dat we nu een unieke kans hebben om een regering te vormen die een draagvlak heeft in het noorden en het zuiden van het land. Er is een bereidheid tussen de PS en de N-VA, en ook wij zijn als liberalen bereid aan regeringsonderhandelingen te beginnen. Zo snel mogelijk.’
Egbert Lachaert, voorzitter Open VLD, 31 juli
Zou het dan toch gebeuren? Zou er dan toch tegen september een regering worden gevormd? En welke partijen zullen daar dan deel van uitmaken? De nota die collega Walter Pauli gisteren via Knack.be bekendmaakte, kan daarbij een cruciale rol spelen. In die nota leggen grondwetspecialisten Paul Van Orshoven (Leuven, van CD&V-signatuur) en Johan Vande Lanotte (Gent, gewezen SP.A-minister) uit dat de Belgische gezondheidszorg vrij makkelijk kan gedefederaliseerd worden en naar de gemeenschappen kan worden overgeheveld. De grondwet hoeft daarvoor niet te worden aangepast, alleen de bijzondere wet van 1980, aldus Van Orshoven en Vande Lanotte. Dat is iets waar zowel de PS als de N-VA en de CD&V mee naar buiten kunnen komen.
Informateurs Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) zouden naast de N-VA en de PS ook de SP.A, CD&V, het CDH en de Open VLD erbij willen. Zes partijen dus, zonder de MR en vooral zonder haar voorzitter George-Louis Bouchez. Bouchez is een ongeleid projectiel, zoals hier al eerder werd geschreven. Magnette is hem liever kwijt dan rijk en CD&V-voorzitter Joachim Coens heeft er ook alleen maar slechte ervaring mee, sinds hij er in januari een tandem met hem moest vormen op zoek naar een regering. Bouchez heeft zich toen in de Wetstraat geprofileerd als een onbetrouwbare brokkenpiloot. Hij heeft zichzelf onmogelijk gemaakt.
Bouchez heeft zich in de Wetstraat geprofileerd als een onbetrouwbare brokkenpiloot. Hij heeft zichzelf onmogelijk gemaakt.
Lachaert verklaarde al dat de Open VLD de MR niet zal loslaten. Ze hebben samen een nota geschreven en overhandigd aan De Wever en Magnette. De vraag is of die liberale nota voor de andere partijen te verteren is. Maar de grootse knoop lijkt nu toch bij Bouchez te liggen: wil hij wel een nieuwe regering? Of wil hij partijgenote Sophie Wilmès zo lang mogelijk als premier in het zadel houden, na september eventueel aan het hoofd van een regering in lopende zaken, om dan naar nieuwe verkiezingen te gaan?
In elk geval groeit het begrotingstekort ondertussen elke dag aan. Zakenkrant De Tijd meldde, met als bron Eurostat, dat de toename van het Belgische begrotingstekort tijdens de eerste drie maanden in België groter was dan in alle andere Europese landen, met uitzondering van Malta. Die toename was zelfs driemaal groter dan het gemiddelde voor de eurozone. Dat is verontrustend.
Tot dusver was er sprake van dat het begrotingstekort dit jaar 53 miljard zou bedragen, Wetstraat-watcher Rik Van Cauwelaert signaleerde op Twitter dat insiders zelfs rekening houden met een tekort van 70 miljard. Dat bedrag doet inderdaad de ronde bij de administratie Financiën. Het oplopende tekort zou vooral het gevolg zijn van tegenvallende btw-inkomsten.
In elk geval, met zo’n gigantisch tekort wacht de volgende regering, welke partijen daar ook van deel mogen uitmaken, een loodzware klus. Ja, dat is zelfs een understatement.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
