Het ging deze week vooral over verstrengde maatregelen tegen het coronavirus, wat tot grote verwarring leidde in het kleuteronderwijs. Ondertussen blijven we betalen voor het paarse beleid dat begin deze eeuw onder leiding van premier Guy Verhofstadt (Open VLD) werd gevoerd. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Chaos
‘Ik heb net altijd gevochten om zo veel mogelijk scholen open te houden. Dus ook de kleuterscholen. Maar wil ik iemand daartoe dwingen in deze omstandigheden? Nee.’
Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA), 24 maart.
Het Overlegcomité kwam afgelopen woensdag vervroegd samen om over strengere maatregelen te beslissen nadat de coronacijfers fel aan het stijgen waren. Het Overlegcomité, waar de federale en de deelstaatregering in vertegenwoordigd zijn, was vorige week vrijdag ook al eens samengekomen, maar besliste toen vooral om niets te beslissen. Ook al werd toen al gewaarschuwd voor een coronaopstoot. De enige beslissing was dat treinreizigers tijdens het weekend en in de vakantie enkel nog plaats mochten nemen op de zitjes aan het raam. Tijdens de rest van week steekt het blijkbaar niet zo nauw hoe vol een trein is.
Vijf kostbare dagen in de strijd tegen corona gingen verloren.
Afgelopen woensdag werden serieuzere maatregelen genomen, die eigenlijk vorige week vrijdag ook al genomen konden en moesten zijn. Vijf kostbare dagen gingen zo verloren. Zoals in de Kroniek vorige week al stond: ‘Het Overlegcomité draagt een grote verantwoordelijkheid voor de ernst van de derde coronagolf, die nu officieel is uitgebroken.’ Over de beslissingen die afgelopen woensdag werden genomen en de reacties daarop is al heel veel geschreven, een goed overzicht vindt u op deze site hier.
Zowel de regering-De Croo als de Vlaamse regering-Jambon komt gehavend uit het laatste coronaoverleg. De regering-De Croo onder meer omdat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez de beslissingen van het Overlegcomité om de kappers en scholen weer te sluiten en alleen nog bezoek op afspraak toe te laten in de niet-essentiële winkels ‘een drievoudige mislukking’ noemde. Dat de MR-ministers in het Overlegcomité met deze beslissingen hadden ingestemd, vergat de MR-voorzitter even.
Bouchez heeft alleen oog voor zichzelf en voor zijn Franstalige liberale achterban.
Dat zijn kritiek geen goed doet aan de samenhang van de Vivaldi-regering zal Bouchez worst wezen. Dat hij premier Alexander De Croo schoffeerde, nochtans ook een liberaal, deert hem niet. Bouchez heeft alleen oog voor zichzelf en voor zijn Franstalige liberale achterban. En hij weet zich onmisbaar in de Vivaldi-regering.
Dat alles moet niet fijn zijn voor Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert. Hij haalde de MR in de regering, ook al vonden de andere regeringspartijen Bouchez een losgeslagen projectiel waar je geen staat kon op maken. En Lachaert verdedigde zijn Franstalige ideologische evenknie daarna door dik en dun. Fijne vriend.
Niet alleen Bouchez lijdt aan profileringsdrang die de regering-De Croo ondermijnt, eerder zei PS-voorzitter Paul Magnette dat hij ‘voor 200 procent’ akkoord gaat met de stakingsaanzegging van de vakbonden voor meer loon, die niet alleen tegen de werkgevers maar ook tegen de regering is opgezet, zoals op deze plek eerder werd beschreven. Ook de PS is onmisbaar in de regering-De Croo.
Het zijn pijnlijke moment voor premier De Croo, die ook nog eens veel kritiek van zijn achterban moet slikken.
Het zijn pijnlijke moment voor premier De Croo, die ook nog eens veel kritiek van zijn achterban moet slikken nu kappers tegen eerdere beloftes in opnieuw de deuren moeten sluiten en veel winkels alleen op afspraak klanten mogen toelaten. En laat dat net het traditionele liberale kiespubliek zijn.
Op Vlaams niveau zorgde de beslissing over het kleuteronderwijs voor chaos. Eerst zouden de kleuterscholen openblijven. Waarop de socialistische vakbond ACOD dreigde met een stakingsaanzegging in het kleuteronderwijs en ‘voor iedereen die niet in veilige omstandigheden kan werken’. De christelijke vakbond COV riep de ouders op om hun kleuters zo veel mogelijk thuis te houden.
Tot veler verbazing steunde Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) die oproep van de vakbond. Merkwaardig, want Weyts was steeds de hardnekkigste pleitbezorger om de scholen open te houden. Bovendien viel hij zo zijn partijgenoot minister-president Jan Jambon af, die mee in het Overlegcomité had beslist om de kleuterscholen open te houden. ‘Ben is een van mijn beste vrienden, dat is geen probleem’, verklaarde Jambon daarna. Ook fijn.
De Vlaamse regering maakt een slechte beurt bij vele leerkrachten en vooral bij jonge ouders.
Omdat de bevoegde ministers over het kleuteronderwijs geen beslissing namen, was het aan de koepels. Ook die reageerden verdeeld. De onderwijskoepel voor het gemeenschapsonderwijs, GO!, besliste om alle kleuterscholen volgende week te sluiten. Het Katholiek Onderwijs kwam niet met een beslissing, wel met het advies dat alle kleuterscholen gesloten zouden worden. En de Onderwijsvereniging van steden en gemeenten deed dan weer een ‘warme oproep’ om de kleuterscholen te houden. De verwarring was zo compleet.
De Vlaamse regering maakt een slechte beurt bij vele leerkrachten en vooral bij jonge ouders. De bevoegde ministers hebben hun verantwoordelijkheid niet genomen en de chaos mee georganiseerd. Uiteindelijk zijn het nu de ouders met kleine kinderen die zelf moeten beslissen wat ze met hun hartendiefjes volgende week zullen doen. Je kunt ze het niet kwalijk nemen als ze zich door de Vlaamse regering in de steek gelaten voelen.
2. ‘Parfum de corruption’
‘Alle paars-groenen van die tijd zijn verantwoordelijk voor dat gedrocht.’
Frank Van Massenhove over de sale-and-lease-back-operatie van de regering-Verhofstadt I, via Twitter, 25 maart
Terwijl alle aandacht ging naar de derde coronagolf en de maatregelen om die zo klein mogelijk te houden, gaan andere belangwekkende gebeurtenissen in alle stilte hun gang. Tot een journalist ze naar boven spit, zoals afgelopen week collega Brecht Castel. In een veel gelezen stuk op deze website beschreef hij hoe de federale overheid in 2020 nog meer dan 2,6 miljoen euro huur betaalde voor een kantoorgebouw aan de Paleizenstraat 48 in Schaarbeek. Dat is opvallend, want het staat op de lijst met leegstaande overheidsgebouwen.
Waarom de overheid vandaag nog steeds zo veel betaalt voor een gebouw dat al jaren niet meer wordt gebruikt? Omdat de paars-groene regering-Verhofstadt I het gebouw in 2001 verkocht aan het Duitse vastgoedfonds DEKA én meteen huurde tot 2026. Het waren de fameuze sale-and-lease-back-operaties om de begroting eenmalig op te smukken.
Hier graag een foto van Guy Verhofstadt
Uit het stuk van Castel: ‘De Regie der Gebouwen, de vastgoedbeheerder van de federale overheid, verkocht de Paleizenstraat 48 in 2001 voor 350 miljoen Belgische frank of 8,7 miljoen euro. Het Rekenhof schatte de totale huurprijs voor de periode 2002-2026 op 47,6 miljoen euro. De totale huurprijs is dus véél hoger dan de eenmalige winst door verkoop. Hoeveel exact is moeilijk te zeggen, want er wordt gewerkt met een geïndexeerde huurprijs, je moet de inflatie meerekenen en zolang het gebouw werd gebruikt waren de onderhoudskosten voor DEKA.’
‘De sale-and-lease-backoperaties staan symbool voor de paarse budgettaire opsmukoperaties om de begroting in evenwicht te houden.’
Het gebouw in de Paleizenstraat is een van de 84 voorbeelden van verkoop-en-wederhuur tijdens de paarse regeringen. Tijdens die regeerperiode werden onder meer de Financiëntoren, het Rijksadministratief Centrum, een WTC-toren en het gebouw van de Koninklijke Munt verkocht. Telkens zorgde het voor eenmalige opbrengsten en jarenlange uitgaven. ‘De sale-and-lease-backoperaties staan symbool voor de paarse budgettaire opsmukoperaties om de begroting in evenwicht te houden’, schreef het Rekenhof ooit. ‘Die verkopen waren beslist onrendabel voor de federale overheid.’
Toen de regering-Verhofstadt die dure begrotingstruc uitvoerde, werd dat al aan de kaak gesteld door begrotingsexperts allerhande en in perscommentaren. Maar ook ‘alle voorzitters van de Federale Overheidsdiensten én de top van de Regie der Gebouwen waren toen virulent tegen sale-and-lease-back’, tweette Frank Van Massenhove, oud-topman van de FOD Sociale Zekerheid. ‘Maar Daems (Rik Daems, toen Open VLD-minister voor Overheidsbedrijven, nvdr) duwde door. Un parfum de corruption waaide door kabinetten maar bereikte nooit de neus van een rechter’, aldus nog Van Massenhove.
‘Un parfum de corruption waaide door kabinetten maar bereikte nooit de neus van een rechter.’
We hebben al eerder in Knack een analyse gemaakt van de facturen die de paars-regeringen onder leiding van Verhofstadt hebben achtergelaten, onder de titel ‘Paarse rekeningen’. Terwijl met het Zilverfonds een lege doos werd gecreëerd om de vergrijzingskosten op te vangen, werden de echte pensioenfondsen leeggezogen. Zo nam de regering-Verhofstadt in 2003 het pensioenfonds van Belgacom (nu Proximus) over, waarmee de begroting met 5 miljard werd opgesmukt.
Daarvoor betalen we straks wel de rekening, want het fonds is leeg en nu moet de overheid de pensioenen van de statutaire ambtenaren van Proximus betalen, tot ze letterlijk uitgestorven zijn. Vanaf 2023 kost dat de overheid jaarlijks zo’n 470 miljoen euro. Naast het pensioenfonds van Belgacom werd zo ook nog opgeslorpt: de pensioenfondsen van de Antwerpse haven (236 miljoen), de NMBS (300 miljoen), Belgocontrol en Brussels Airport (samen 130 miljoen).
Hier graag foto Johan Vande Lanotte
Van Massenhove tweette afgelopen week ook nog over die paarse regeringsperiode: ‘Nooit was er zo veel geld en toch wilde geen enkele minister besparen. Dus zocht de minister van Begroting een oplossing aan de inkomstenkant. Alle paars-groenen van die tijd zijn verantwoordelijk voor dat gedrocht.’ Naast premier Verhofstadt en de al eerder genoemde toenmalige minister voor Overheidsbedrijven Rik Daems geldt dat zeker voor de minister van Begroting Johan Vande Lanotte (Vooruit) en minister van Financiën Didier Reynders (MR).
In de weken die voorafgingen aan de vorming van de huidige paars-groene-plus-CD&V-regering werd hier en daar lyrisch gedaan over de prestaties van de vorige paarse regeringen onder leiding van Verhofstadt. Steevast werd daarbij vergeten met welke facturen die paarse regering ons opzadelde. We moeten er vandaag nog steeds diep voor in de buidel tasten, zoals hier toen al werd uitgelegd.
Nadat er een einde was gekomen aan het premierschap van Verhofstadt werd hij in 2009 Europees Parlementslid. Vorige week werd hij benoemd als een van de drie voorzitters van het uitvoerend comité dat een volksbevraging over de toekomst van de Europese Unie moet organiseren. Rik Daems is gecoöpteerd senator en voorzitter van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa. Vande Lanotte zei in 2019 de politiek vaarwel en werd ‘Senior Legal Counsel’ bij het advocatenkantoor van Walter Van Steenbrugge en dook recent op in het onverkwikkelijk verhaal van Let’s Go Urban rond Sihame El Kaouakibi (Open VLD). En Didier Reynders is sinds 2019 Europees Commissaris. Zij hebben geen reden tot klagen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
