Buy now, pay later-diensten (BNPL) zoals Klarna zijn in opmars: een op de vijf Belgen maakt er gebruik van. Vooral jongeren, maar juist zij lopen het grootste risico. ‘We moeten consumenten beschermen die hun kredietwaardigheid niet kunnen inschatten’, aldus minister Rob Beenders (Vooruit).
De applicaties zijn verleidelijk: je koopt nu en betaalt pas na dertig dagen of in drie termijnen, zonder rente. Maar de realiteit is minder rooskleurig: een op de drie jonge gebruikers belandde al bij een incassobureau. ‘Ze zijn gevoeliger voor impulsieve aankopen’, waarschuwt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop.
Klarna voert een leeftijdscontrole uit, maar die is makkelijk te omzeilen. Federaal minister van Consumentenbescherming Rob Beenders (Vooruit) pleit voor een koppeling aan een identiteitsapp zoals Itsme om minderjarigen beter te weren.
Daarnaast benadrukt hij het belang van communicatie: ‘Ouders, praat erover met jullie kinderen, waarschuw hen voor de risico’s en bijkomende kosten van te laat betalen.’ De Federale Overheidsdienst Economie (FOD) lanceerde al een bewustmakingscampagne: ‘Later betalen? Pas op voor de payback!’
Zwarte lijst
Vanwege die toenemende bezorgdheid komt er een strengere regelgeving voor BNPL-diensten. Een nieuwe Europese richtlijn bepaalt dat ze in België vanaf 2026 onder de wet op consumentenkrediet vallen, net als klassieke leningen en kredietkaarten. Beenders noemt dat een doorbraak. Platformen moeten dan de zwarte lijst van de Nationale Bank raadplegen en de kredietwaardigheid van elke klant grondig controleren.
Maar Daniel Graeves, de woordvoerder van Klarna, benadrukt dat die toetsing nu al gebeurt via externe kredietinformatiebureaus. Clays van Testaankoop betwijfelt of die grondig genoeg is.
‘Een diepgaande toetsing kost tijd, en dat botst met het snelle karakter van BNPL’, zegt ze. ‘Maar misschien is dat net goed. Even wachten kan mensen twee keer doen nadenken voordat ze dat T-shirt van Shein voor vijf euro kopen. Vandaag koppelen mensen het plezier van kopen niet aan de plicht om te betalen. En dat is problematisch.’
Graeves ziet de flexibiliteit van Klarna juist als een sterkte: ‘Bij kredietkaarten gebeurt die toetsing maar één keer, en krijg je één limiet voor jaren. Wij beoordelen elke aankoop opnieuw, afgestemd op je actuele situatie.’
Vandaag koppelen mensen het plezier van kopen niet aan de plicht om te betalen. En dat is problematisch.
Misleidende reclame
De nieuwe wet verplicht BNPL-diensten tot duidelijke waarschuwingen in hun reclame, zoals: ‘Geld lenen kost ook geld’. Clays vindt dat een goede ontwikkeling. Ze noemt de reclame van Klarna misleidend. ‘Ze zeggen dat er geen extra kosten zijn, maar wie te laat betaalt, ziet de schulden snel oplopen’, stelt Clays vast.
Transparantie is voor Testaankoop een topprioriteit. Hoewel Graeves benadrukt dat Klarna reeds inzet op duidelijke communicatie, vindt Clays dat het beter kan: ‘De risico’s van uitgesteld betalen moeten meteen zichtbaar zijn bij het afrekenen.’
Ruimte voor concurrentie
Minister Beenders kijkt met vertrouwen naar de toekomst, op voorwaarde dat kwetsbare groepen goed beschermd worden. ‘We willen innovatie niet afremmen en BNPL-diensten moeten op een verantwoorde en gezonde manier kunnen groeien’, zegt hij.
Graeves sluit zich daarbij aan. ‘We pleiten sinds 2020 voor consumentenbescherming met gerichte controles waar nodig. Tegelijk moet er ruimte blijven voor concurrentie en nieuwe spelers, zodat consumenten kunnen overstappen als ze ontevreden zijn. Dat betekent ook dat nieuwe aanbieders geen onnodige drempels mogen tegenkomen.’